“Het is vijf ná twaalf. We stevenen in sneltreinvaart af op een recessie. Onze overheid moet zich klaarmaken om snel te reageren.” Dat zijn de woorden van Bert Mons, gedelegeerd bestuurder van Voka West-Vlaanderen.
“Aan de federale en Vlaamse regering vragen we om op korte termijn concrete ondersteuning te bieden aan ondernemingen die zwaar getroffen zijn door de hoge energieprijzen”, aldus Mons. “Daarnaast roepen we op om het soepele systeem van tijdelijke werkloosheid uit te breiden voor deze energiecrisis. Als we onze productiebedrijven nu niet overeind houden, dreigt een cascade-effect voor grote delen van onze economie en riskeren we productiecapaciteit die werd stopgezet, voorgoed te verliezen. Op Europees niveau is een ingreep in het marktmechanisme urgent.”
Stijgende energieprijzen, dalende productie
Voor alle bedrijven ligt de huidige gasprijs 180% hoger dan gemiddeld in 2021, voor de energie-intensieve bedrijven is de aardgasprijs 260% hoger. De elektriciteitsprijzen zijn respectievelijk 100% en 150% gestegen.
Bijna een op de twee bedrijven is niet ingedekt tegen stijgende energieprijzen, stelt Voka nog. Bij een verdere stijging van de energieprijzen zouden nogal wat bedrijven (er wordt geschat op één derde) hun productie verminderen of zelfs stop zetten. Bij de energie-intensieve bedrijven ligt dat percentage nog hoger. De huidige situatie is onhoudbaar. Dat beaamt ook Sander Laridon van Unilin, wereldwijde referentie in interieur, design en bouw: “De energieprijzen bereiken absurde recordhoogtes”, zegt Laridon. “In het zog hiervan zien we de prijzen van zowel chemische grondstoffen als hout verdubbelen of zelfs verdrievoudigen. De Europese industrie wordt langzaam gewurgd en zal snel marktaandeel verliezen tegenover landen als China, de VS en Turkije, waar de energieprijzen een pak lager liggen. Dát is het verschil met vroeger: dit is geen globale crisis, maar een Europese.”
Kantelpunt voor Europa
Volgens Bert Mons staat de hele Europese industrie voor een mogelijk kantelpunt: is er toekomst voor industriële bedrijven in Europa? “Wat we hier in Vlaanderen en Europa produceren, dreigt gewoonweg te duur te worden op de wereldmarkt”, denkt Mons. “Snel en doortastend optreden door de Europese Unie is noodzakelijk om de irrationele prijzen op de energiemarkten tegen te gaan. Voka vraagt om het bloeden van onze bedrijven te stelpen met gerichte en tijdelijke steun voor de meest getroffen ondernemingen, en dat in afwachting van een Europese aanpak.”
Negatieve impact op arbeidsmarkt en de energiekost
Uiteraard heeft een dreigende crisis ook impact op de arbeidsmarkt, meteen mogelijke daling van het aantal personeelsleden. Dat geldt ook voor de grote bedrijven. Dat alles terwijl ook de loonkosten de pan uitrijzen. Daarom pleit Voka expliciet om het systeem van tijdelijke werkloosheid(zoals tijdens de corona) terug in te voeren.
De bedrijfswereld denkt – gezien de oplopende energieprijzen – bijna unisono dat investeren in alternatieve energie soelaas kan bieden. Maar dan moet ook de overheid meer dan één steen bijdragen, vindt Voka. Piet Dermaux van de Wevelgemse industriële wasserij Klaratex bevestigt dat de huidige energieprijzen er ook bij hem danig hard inhakken. “Als we het hoofd boven water willen blijven houden en als verantwoordelijke ondernemers willen blijven investeren in duurzame toepassingen, moeten onze beleidsmakers nu iets doen aan deze extreme prijzen”, aldus Dermaux. “Onze investeringen in zonne-energie (zie foto) vormen maar een druppel op een hete plaat in het trotseren van deze energiecrisis. Het financieel rendement dat onze zonnepanelen in een half jaar hebben behaald, is door de huidige gasprijzen al na minder dan vier maanden volledig verdampt.”
