De welvaart van onze provincie staat op het spel. Zo luidt de bottomline van Voka, dat de alarmbel luidt. De dalende vraag, hoge loonkosten en een energiehandicap zetten de concurrentiepositie van ondernemingen zwaar onder druk. Daarbovenop zorgen de verstikkende arbeidsmarktkrapte, een tekort aan bedrijventerreinen en de trage vergunningenprocedures (minimaal tien jaar) voor een rem op de economische ontwikkeling van de provincie.
Teruglopende investeringen
Bepaalde cijfers spreken ook voor zich en bevestigen de trend. De bedrijfsinvesteringen van de West-Vlaamse ondernemingen kenden in de periode van juli 2023 tot en met juni 2024 een daling van 1,8% ten opzichte van de periode juli 2022 tot en met juni 2023.
Dat staat in schril contrast met de groei van 11,7% in de totale bedrijfsinvesteringen binnen het Vlaamse Gewest tijdens dezelfde periode. De tragere investeringsgroei in de provincie wijst op de huidige onzekerheid en terughoudendheid bij ondernemers.
Krapte op de arbeidsmarkt
Naast tal van andere factoren – denk onder meer aan de looninxering die de concurrentpositie sterk aantast – zorgt ook de krapte op de arbeidsmarkt voor ademnood. In Zuid West-Vlaanderen komen hooguit 2 sollicitanten opdagen voor een job. Ondanks een lichte afkoeling door de huidige economische malaise en opeenvolgende crisissen, blijft de druk op de arbeidsmarkt uitzonderlijk hoog.
Hoewel West-Vlaanderen traditioneel goed scoort op de werkzoekendengraad – de verhouding van het aantal werkzoekenden tot de bevolking op beroepsactieve leeftijd – heeft de provincie de koppositie moeten afstaan aan Vlaams-Brabant. Eind november bedroeg deze graad 5,8% in West-Vlaanderen, tegenover 5,2% in Vlaams-Brabant. Daarnaast kende de werkgelegenheidsgraad een lichte daling van 0,1% op jaarbasis in het tweede kwartaal van 2024 naar 79,4%.
In november 2024 steeg het aantal werkzoekenden zonder werk ten opzichte van november 2023 met 4,5% naar 32.705. Tegelijkertijd daalde het aantal ontvangen vacatures op jaarbasis voor de periode december 2023 tot en met november 2024 met 9,5%, wat wijst op een verminderde vraag naar arbeidskrachten. Voka ergert zich ook dood aan het aantal passieven die zouden kunnen werken maar dat niet doen. West-Vlaanderen telt volgens de officiële cijfers 128.000 inactieven.
Voka vraagt in dit verband structurele maatrefelen van de overheid alsook een slimme migratiepolitiek om de krapte tegen te gaan. De ontwikkeling van nieuwe masteropleidingen, wat moet zorgen voor braingain in plaast van braindrain.
Ruimte om te ondernemen
Naast het tekort aan arbeidskrachten en de braindrain, vormt het gebrek aan ruimte om te ondernemen een ernstige belemmering voor de groeiambities van West-Vlaamse bedrijven. De provincie heeft dringend nood aan meer dan 500 hectare bijkomende industriegrond om aan de ruimtevraag te voldoen. Al in 2017 kende de Vlaamse regering een pakket van 130 hectare toe aan West-Vlaanderen, met een bijkomende optie op 300 hectare.
“Helaas heeft de ‘trein de traagheid’ ervoor gezorgd dat er acht jaar later nog geen enkele vierkante meter hiervan gerealiseerd is”, zei Hans Boels namens Voka West-Vlaanderen. “Het resultaat is pijnlijk zichtbaar: steeds meer bedrijven kiezen ervoor om naar Noord-Frankrijk te trekken en daar te investeren, wat leidt tot een uitstroom van economische groei en nog meer tewerkstelling uit onze provincie. Om dat een halt toe te roepen moet er dringend werk gemaakt worden van de realisatie van de meer dan 500 hectare industriegrond. Gebeurt dat niet, dan betalen we de prijs cash. Mét een daling van welvaart en welzijn tot gevolg.”
Ook het trage en inefficiënte vergunningenbeleid blijft een doorn in het oog van ondernemers. Bedrijven worden vaak aan het lijntje gehouden door langdurige vergunningsprocedures, gekenmerkt door talrijke onduidelijkheden, onderbemande overheidsdiensten en eindeloze beroepsprocedures. Dat zorgt voor een schrijnend gebrek aan rechtszekerheid, wat een rem zet op investeringen.
Tot slot is er in West-Vlaanderen dringend behoefte aan investeringen die de toekomst van onze regio veiligstellen. Concreet moet er werk gemaakt worden van cruciale infrastructuurwerken. Denk bijvoorbeeld aan een bijkomende strook op de E403, aan het voleindingen van de ring rond Tielt of aan de opwaardering van de kanalen Roeselare-Leie of Bossuit-Kortrijk. “Het kanaal Roeselare-Leie staat op instorten, en toch gebeurt er niets”, zei Bénédicte Soenen in dit verband.
