Generaal Marc Thys (1962) droeg bijna een halve eeuw het uniform van militair. Hij klom op tot vice-chef Defensie, de feitelijke nummer twee van het Belgisch leger. Hij is ook de auteur van het boek ‘Vrede in tijden van Oorlog‘. Hij benadrukte dat Europa opnieuw de taal van de macht moet leren gebruiken, want plus-est-en-nous. Thys stelt vast dat Europa in alle cruciale paramaters (defensie, communicatie, economie en diplomatie) de rol moet lossen tegenover andere grootmachten.
Tuur Demeester, een naar de Verenigde Staten uitgeweken Bruggeling, had met zijn bril vanuit het land van Uncle Sam enkele verrassende beschouwingen in de mouw zitten. Het begon al meteen met de vaststelling dat elke Belg meer dan 50.000 euro overheidsschuld meedraagt, en de werkende Belg zelfs het driedubbele. “In 1930 bedroeg de belastingsdruk in België 5,7 procent”, aldus Demeester. “Vandaag is dat ruim 35 procent. Het staatsapparaat blijft maar exploderen, terwijl onze gemeenschaps- of burgerzin berg af gaat. Hoog tijd dat de Europeanen teruggrijpen naar hun wortels en naar de vraag voor wat ze staan en voor wie ze zijn.”
Demeester hield daarbij een expliciet pleidooi om te herbronnen en terug te keren naar de era waarin de echte Europese waarden centraal stonden. Impliciet brak hij een lans voor de values van het originele christendom, als gids in crisistijden.
Existentiële crisis
Uitsmijter van de avond en toetje op de taart was het exposé van superintellectueel Jonathan Holslag. Voor de prof (en de huidige burgemeester van Tienen) moeten we als mensen maar één doel voor ogen houden: onze maatschappij goed en liefst beter doorgeven aan de generaties achter ons. Maar net dat staat nu volgens Holslag – nochtans geen doemdenker – danig op de helling.
Haarfijn ging de spreker daarbij op zoek naar de oorzaken. “De globalisering is roekeloos snel gebeurd, zonder al te veel verantwoordelijkheidsbesef”, analyseerde Holslag. “Het gevolg is in elk geval dat Europa de voorbije vier decennia voor tal van zaken (energie van Rusland en het Midden Oosten, militair en technologisch van de VS, economie van China) danig afhankeklijk is geworden van andere grote spelers in de wereld. De Europese bedrijven werden en worden in die pletwals leeggemolken en onderdrukt. Wat het nog erger maakt is dat die grootmachten weinig of soms zelfs geen uitstaans hebben met de waarden waar Europa voor staat. Europa bevindt zich zodoende in een moreel vacuüm en een machtsvacuüm. Trump, Nethanyu, Erdogan, Xi, Poetin hebben het voor het zeggen, wij Europeanen ondergaan. De invloed en de machtsgreep van die grootmachten blijft inmiddels onverminderd verder gaan, denk maar aan wat er gebeurt in Azië, Afrika of Latijns-Amerika. Om nog te zwijgen over de wijze waarop die grote blokken internationale instellingen als het IMF, de Wereldbank of de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) systematisch aan het uithollen zijn. En Europa? Kwijnt weg, staat voor een existentiële crisis, beleeft een dramatische schok.”
Europese zelfverloochening
En zo ging Holslag maar indrukwekkend verder in zijn belegen betoog: “Onze politici komen ons sussen en zeggen dat elke crisis Europa alleen maar sterker maakt”, aldus Holslag. “Geloof ze niet, want dat klopt niet. Want welke conclusies heeft Europa vastgeknoopt aan wat er gebeurde tijdens de Yougoslavië-oorlog? Niets! Na de Irak-oorlog? Niets! Wordt het nu anders? Zijn we nu wél bereid om meer geloofwaardigheid op te bouwen als het gaat om onze defensie? Volgens de huidige statistieken moeten we daar blijven aan twijfelen. De Europeanen staan, zo blijkt uit de meest recente onderzoeken bij burgers, niet meteen te springen om mee te gaan in het scenario van de herbewapening of het opnieuw doorvoeren van de militaire plicht. Terwijl net die zaken echt wel nodig zijn. De geschiedenis heeft ons geleerd – en laten we dit nooit vergeten – dat Europa in welvaart heeft geleefd dankzij de generaties voor ons. Hun visie, hun aanpak, hun werkkracht waren doorslaggevend. Waarom geven we nu de voorkeur aan goedkoop spul uit China en laten we onze eigen kwalitatieve Europse producten deels links liggen?”
5 wegwijzers voor de toekomst
Bij wijze van conclusie stelde Holslag de open vaag; “Zal Europa nu ontwaken?” Het ontwapend antwoord van Holslag: “Ik weet het niet.”
Waarop hij uitpakte met het beeld van David van Michelangelo: “Laat dat beeld een inspiratie zijn voor nieuwe tijden”, zei Holslag. “Het symboliseert schoonheid, een streven naar perfectie, een blik van kracht, een strak vooruit kijken in de tijd, concentratie op wat moet. De EU moet zich spiegelen aan die David, en met 5 kernwaarden als wegwijzers: een zeker patriotisme (geloof in zelfkracht), awarness (kijk niet weg van de problemen), courage (vasthouden aan idealen), devotion (toewijding) en humility (talk & listen).
