Hoe staat de Westhoek er economisch voor anno 2025? Het mag duidelijk zijn: 2024 was een economisch lastig jaar voor de ondernemingen, concludeert Voka West-Vlaanderen. In Ieper/Poperinge steeg het aantal faillissementen met 2,2% ten opzichte van 2023, voor Diksmuide noteren we zelfs een stijging van 16,7%. Veurne doet het opmerkelijk beter, want daar daalt het aantal faillissementen zelfs met 16%. Ook bij het aantal starters is er een kleine daling te noteren. In de eerste jaarhelft van 2024 daalde het aantal starters in Ieper, Veurne en Diksmuide met respectievelijk 1,3%, 3,4% en zelfs 8,7% ten opzichte van de eerste jaarhelft van 2023. Er is wel nog steeds een netto-aangroei aan ondernemingen, dat tussen de 1% en de 3% schommelt.
Aan de slag
Over naar de arbeidsmarkt – al jaren een heet hangijzer in de regio. Het aantal ontvangen vacatures bij de VDAB steeg met 5,1%, terwijl we vorig jaar nog een daling van 16% noteerden. Bij de openstaande vacatures bij de VDAB zien we een kleine stijging van 0,5%, terwijl we hier vorig jaar met een daling van 7,5% moesten afrekenen. Het aantal openstaande uitzendopdrachten kende een stijging van maar liefst 13,3%, hier kende de regio de tweede grootste stijging van de hele provincie en doet het ook een pak beter dan het Vlaamse gemiddelde (-5%).
Over naar het ietwat betere nieuws: met een werkzaamheidsgraad van 77,5% moet de Westhoek enkel Kortrijk (77,8%) laten voorgaan. De werkzoekendengraad is dan weer gestegen van 4,6% in 2023 naar 5% in 2024, maar dat is nog steeds een historisch laag cijfer dat aantoont dat de vijver waarin werkgevers moeten vissen zeer klein is. Zo bedraagt de spanning per vacature – dat cijfers geeft de verhouding weer tussen het aantal werkzoekenden zonder werk in bemiddeling en het aantal beschikbare vacatures – in Ieper 2,6, in Veurne 2,1 en in Diksmuide slechts 0,8. Dat wil zeggen dat er in Diksmuide theoretisch minder dan één sollicitant per vacature is. De lichte stijging van deze cijfers t.o.v. 2023 toont wel aan dat het economisch iets minder goed gaat dan vorig jaar. De cijfers tonen aan dat er – ondanks de terechte alarmbellen over onze economische toestand – nog steeds wel degelijk een krapte op de arbeidsmarkt heerst in de regio. “We moeten blijvend inzetten op het activeren van werklozen en niet-actieven zoals langdurig zieken, NEET-jongeren, allochtonen, enzovoort”, aldus Vincent Callens, Voka voorzitter regio Ieper.
Maar ook wie aan de slag is, moet volgens Voka West-Vlaanderen beter ondersteund worden om kennis en competenties up-to-date te houden. “Levenslang leren is zeker nog niet altijd een evidentie, daar moeten zowel de bedrijven als de werknemers nog een tandje bijsteken”, vertelt Pieter De Brabandere, Voka voorzitter regio Veurne. Tot slot moet er volgens Voka West-Vlaanderen meer ingezet worden op gerichte economische migratie om de vacatures ingevuld te krijgen. “Mochten Ieper en Veurne kunnen instappen in ons International House West Flanders – een one-stop-shop waar zowel internationals als bedrijven terechtkunnen voor informatie en ondersteuning over wonen en werken in West-Vlaanderen – zou dat een belangrijk signaal zijn”, vertellen de regiovoorzitters unisono.
Gebrek en ruimte doet bedrijven over de grens kijken
Een knelpunt dat minstens even hoog staat op de agenda als de toestand van de arbeidsmarkt, is het pijnlijke gebrek aan beschikbare ruimte om te ondernemen in de regio. “De voorbije legislatuur is er geen enkele hectare aan extra ruimte om te ondernemen bijgekomen”, aldus Pieter De Brabandere. “Sterker nog, de hectares die in het vorige Vlaamse regeerakkoord beloofd werden, zijn verder af dan ooit door nieuwe wetgeving die de bouwshift tegen 2040 mogelijk moet maken.”
Veel bedrijven uit de regio zijn echter op zoek naar uitbreidingsmogelijkheden: “Ook buitenlandse bedrijven of multinationals die onze regio interessant vinden om een nieuwe productievestiging op te zetten, krijgen nul op het rekest omdat er eenvoudigweg geen plaats is voor hen”, aldus Vincent Callens. “En dat terwijl men in Frankrijk volop inzet op het aantrekken van buitenlandse investeerders, waaronder ook bedrijven uit de Westhoek. Die bedrijven vinden steeds beter de weg naar Noord-Frankrijk, zoals ons jaarlijks onderzoek met Nord France Invest onlangs nog aantoonde”, vertelt Pieter De Brabandere.
Voka West-Vlaanderen pleit dan ook voor het bevestigen van vier geprefereerde zoekzones die uit de oefening van de herafbakening van de kleinstedelijke gebieden van Ieper, Veurne, Poperinge en Diksmuide kwamen. “Voor Ieper willen we de zoekzone aan het kruispunt van de Pilkemseweg en de Noorderring graag bevestigd zien wanneer alle lichten van het openbaar onderzoek op groen staan. De site Reigersburg is voor ons zeker ook nog een bijkomende piste. Voor Poperinge ligt de uitbreiding van de industriezone Sappenleen voor de hand”, vertelt Vincent Callens. “Voor de regio Veurne zien we in de zoekzone tussen de Brugse Steenweg en de spoorweg een mooie toevoeging van het huidige aanbod in Veurne. In Diksmuide zijn we voorstander van het bevestigen van de zoekzones aan de Vlavaart én aan IJzer-Noord, want daar zullen we absoluut beide nodig hebben”, besluit Pieter De Brabandere.
Ontsluit de Westhoek
De infrastructuur inzake water- en droogtemanagement wordt – naar aanleiding van de pijnlijke overstromingen van vorig jaar – as we speak aangepakt. We blijven er echter op toekijken dat de beloofde projecten aangepakt worden en dat er niet gemorreld wordt aan het budget. Dat blijven we uiteraard ook doen als het op onze andere mobiliteitsinfrastructuurprojecten aankomt. Naast het aloude dossier Ieper-Veurne zijn er nog tal van andere knelpunten die aangepakt moeten worden om onze regio te ontsluiten zoals je dat mag verwachten anno 2025.
“Op vlak van de verbinding Ieper-Veurne staan we nog even ver als vorig jaar deze tijd, en dat is een uiterst pijnlijke vaststelling”, vertelt Vincent Callens. “Het Complex Project is een nieuwe fase ingegaan, maar los van de aanstelling van een nieuw onderzoeksbureau – dat eigenlijk het oude is – is er bitter weinig vooruitgang geboekt. Neem daar het dossier rond ruimte bij en je merkt waar het schoentje knelt in onze regio. Stop de stilstand!”
Dat kan gelukkig niet gezegd worden van de werken aan N8 tussen Alveringem en Veurne. “Daar zien we stilaan eindelijk een merkbaar verschil en een weginfrastructuur die de 21ste eeuw waardig is, maar het blijft afwachten tot de werken helemaal afgerond zijn om te concluderen of er een duidelijke verbetering zal zijn op vlak van doorstroming”, aldus Pieter De Brabandere.
Los van het Complex Project pleiten we met Voka West-Vlaanderen ook voor een doorstart van het dossier rond de omleidingsweg in Adinkerke. Daarnaast zijn we ook in overleg met de nieuwe lokale besturen om te kijken welke kleinere dossiers – die wel een grote impact kunnen hebben – we op de investeringsagenda van de Vlaamse Regering kunnen zetten.
Wat onze spoordossiers betreft is het wachten op het aantreden van een nieuwe federale regering. Hier blijven we pleiten voor een dubbelspoor tussen Diksmuide en De Panne, én tussen Komen en Poperinge. Dat komt bovenop verdere investeringen die de uitbouw van het goederenvervoer via het spoor ten goede moeten komen. Gezien de economische ontwikkelingen in Duinkerke willen we ook die treinverbinding (zowel qua personenvervoer als qua goederenvervoer) geoptimaliseerd zien.
Aan de slag met een regiodeal voor de Westhoek
In bepaalde strategische dossiers staan we als regio veel sterker dan elke stad of gemeente apart en kunnen we hefbomen creëren voor de hele regio door de krachten te bundelen over fysieke en partij- en organisatiegrenzen heen. Daarom roepen we op om voor de Westhoek een regiodeal te sluiten waarbij lokale besturen, ondernemers, sociale partners en andere stakeholders aan tafel gaan zitten om zo’n hefboomprojecten samen tot een goed einde te brengen, door alle bestuurslagen heen. De regiodeal voor de Westhoek zet in op de strategische hefbomen voor onze ondernemingen, die we hierboven toegelicht hebben: arbeidsmarkt, ruimte om te ondernemen, goede ontsluiting en een frisse regiomarketingcampagne.
