De herwerkte versie speelt ook in op een aantal nieuwe trends, zoals digitalisering en duurzaamheid. “Daarbij moedigen we bedrijven aan om nieuwe technologieën te omarmen, met oog voor ethische vraagstukken, regelgeving en risicobeheer”, zegt co-auteur Laura Lannoo. “Wat duurzaamheid betreft hebben we de terminologie aangepast en pleiten we voor een pragmatische aanpak want het gaat over meer dan alleen maar milieuzaken. Duurzaamheid is ook een item op vlak van HR.”
In de nieuwe Code gaat ook en terecht veel aandacht naar de Raad van Bestuur. Laura Lannoo: “Een Raad van Bestuur is een complex sociaal systeem, waarin individuen met verschillende achtergronden met elkaar moeten samenwerken. Als die dynamiek goed zit verhoogt dit aanzienlijk de kwaliteit van de besluitvorming.”
Daarom wijst de Code op het belang van een duidelijke taakverdeling, de nood aan diversiteit in de raad en het scheppen van duidelijke verwachtingen tegenover nieuwe bestuurders. Een Donald Trump-figuur als bestuurder (iemand die totaal tegendraads denkt) kan eerder een verrijking zijn dan een verarming. “Tegelijk onderstrepen we de waarde die een Raad van Bestuur kan toevoegen als ze zich niet alleen op financiële aspecten, maar op bredere thema’s zoals duurzaamheid en sociale impact richt”, aldus nog Lannoo.
En wat met een Raad van Advies? “Een goede opstap naar een volwaardige Raad van Bestuur”, luidt de boodschap. “Een Raad van Advies is nog te veel vrijblijvend, een Raad van Bestuur is de weg naar professionalisering, en daar is het finaal om te doen.”
Het lichtend pad voor familiebedrijven
Bijzondere aandacht gaat ook naar de familiebedrijven. Het is genoegzaam bekend: de opvolgingsproblematiek kan dit soort bedrijven onderuit halen of doen haperen. De Code Buysse IV wijst daarom nog eens het lichtend pad met een aantal goed bedoelde adviezen onder de noemer ‘Familiale governance’. “In dat hoofdstuk gaan we onder meer in op hoe de opvolging best aangepakt wordt en hoe je familiale en zakelijke aangelegenheden kan afbakenen”, dixit co-auteur Sofie Lerut. “Daarbij is een duidelijke eigenaarsvisie essentieel, net zoals een goede rolverdeling tussen de verschillende actoren.”
In de praktijk raadt de Code Buysse vooral een tijdige aanpak én open communicatie aan. “Een gedegen opvolgingsstappenplan is daarbij essentieel”, stellen de auteurs van de Code Buysse IV. “Dit plan betreft niet enkel de selectie van opvolgers, maar ook hun opleiding en begeleiding. Het betreft ook de verdere rol van de overdrager en de aanpassing van het hele systeem aan de opvolging, zowel op het vlak van de familie als op het vlak van de onderneming. Professionele begeleiding is in vele gevallen een cruciale succesfactor voor het welslagen van de opvolging. Het bestuursorgaan kan eventueel een adviserende rol spelen. Veel zorg moet worden besteed aan het verzekeren van een stevig draagvlak voor zowel de procedures als de uiteindelijke beslissingen.”
The next generation aan zet
In het kader van de opvolging als manager, bestuurder of aandeelhouder kan het voor familieleden van de volgende generatie interessant zijn om aanwezig te zijn bij vergaderingen van de Raad van Advies of het bestuursorgaan, zo stelt de nieuwe Code nog.
Dit kan eenmalig zijn, of voor een bepaalde tijd als waarnemer. Afhankelijk van de specifieke kenmerken van de familie kan een selectieproces en een systeem van rotatie voorzien worden. “De goede werking van het bestuur mag hierdoor niet in het gedrang komen”, aldus nog Sofie Lerut. “In een overeenkomst tussen het bestuur en het familielid, of de familie als geheel, kunnen desgevallend afspraken hieromtrent vastgelegd.”
Regeling van conflicten
Vermits het stil is waar het nooit waait, wordt er ook aandacht besteed aan sluimerende conflicten. “Conflicten tussen familieleden moeten niet worden toegedekt, maar open worden besproken”, styaat te lezen in de Code Buysse IV. “Slepende conflicten moeten met bekwame spoed tot een oplossing worden gebracht. Leiderschap binnen de familie kan soms een oplossing bewerkstelligen. Ook een externe voorzitter van het bestuursorgaan die gezag heeft en het vertrouwen van de partijen geniet, kan hierin een rol spelen. Zo nodig kan een beroep worden gedaan op een professionele bemiddelaar. Het is aangewezen vooraf potentiële conflictbronnen in kaart te brengen en contractueel of statutair voorzieningen te treffen die een snelle ontknoping mogelijk maken.”
foto: Laura Lannoo
