Wie deze zomer op verlof was in Middelkerke zag hopen zand maar geen nieuw Casino. Een diepe bouwput is de aanzet voor het vierde kursaal dat deze badplaats zal krijgen, een ontwerp van ZJA uit Nederland.
“Met veel bravoure kondigde de gemeente Middelkerke recent aan dat het project de International Architecture Award 2022 heeft gekregen”, stelt Dubois in zijn commentaar. “Voor burgemeester Jean-Marie Dedecker het bewijs dat men een goede keuze heeft gemaakt en dat het eerste voorstel beter in de vuilbak terecht kwam. Bij deze soort commerciële awards kan men veel vragen stellen. Het toekennen van een award op basis van computertekeningen is net zoals een Olympische medaille geven aan een atleet voor dat hij heeft gelopen. Of een muziekrecensie schrijven op basis van een platenhoes.”
Iconisch of niet?
Het verhaal van het vierde Kursaal begon in 2016 toen het voormalig bestuur een wedstrijd uitschreef en koos voor het ontwerp van BURO II & ARCHI+I samen met de groep Willemen en Napoleon Games. Ondertussen werd Jean Marie Dedecker burgemeester en één van zijn verkiezingsbeloften was om een nieuwe wedstrijd te organiseren waaraan vier groepen deelnamen. De gunningsprocedure resulteerde in de keuze van het project Bureau Bouwgroep Nautilus. Het project werd als volgt aangekondigd: “Middelkerke krijgt een iconisch casinogebouw en fraai stuk duinlandschap terug”.
Landschapsarchitectuur of architectuur?
“Tegenwoordig moet elk project van omvang ‘iconisch’ zijn, moet het opvallen en zich onderscheiden van anderen”, schrijft Dubois. “Het gebouw staat er nog niet en valt reeds in de prijzen. Even wat verduidelijking bij deze International Architecture Award 2022. Het is een commerciële Award uit Amerika, een initiatief van The Chicago Atheneum. Wie wil deelnemen moet per project 375 euro betalen en alles zelf aanleveren, foto’s, tekeningen en tekst. Van enige kritisch bedenking is nergens sprake. Dit is evident bij een dergelijke formule. In Chicago kwamen 650 inzendingen aan, wat een opbrengst opleverde van 243.750 euro. Een niet onaardig bedrag. Er is ervoor gezorgd dat veel inzendingen in de prijzen vallen, er zijn maar liefst 27 categorieën. Straks misschien een categorie voor reeds gesloopte gebouwen? Middelkerke werd gerangschikt onder “Venue Building”, dus veeleer voor het landschappelijke dan voor het architectonische. Dit heeft te maken met de inbreng van het bureau DELVA voor landschapsarchitectuur.”
Pervers idee
“Zowel gerealiseerde projecten als niet gebouwde projecten komen in aanmerking voor deze awards, het gaat erom zoveel mogelijk deelnemers te lokken”, concludeert een kritische Dubois. “Dat men prijzen geeft aan projecten die er nog niet staan is pervers. Je kan toch geen project beoordelen op basis van computer simulaties? Er is een digitale wereld wat nog niet hetzelfde is als de gebouwde realiteit. Verleidelijke renderings die ontwikkelaars en architecten produceren moet men steeds wantrouwen. Gemaakt om te verleiden is het steeds zonnig weer, regen- of stormweer bestaat niet. Meestal ziet men het voorstel vanuit de hoogte, vanuit een helikopter of een opname gemaakt met een drone. Maar zelden toont men het gebouw op ooghoogte, de meest courante ervaring van onze gebouwde omgeving. Een gebouw beoordelen op basis van tekeningen is erg bedenkelijk.”
Dubois geeft ook nog een ander voorbeeld. Wie de lijst overloopt kan nog een project aantreffen dat werd weerhouden, het KMSKA in Antwerpen van KAAN Architecten, een project dat pas in september open gaat. “Dat Nederlandse architecten een commerciële feeling hebben is geweten, dit is geen verwijt”, besluit Dubois. “Een project insturen voor deze award is een onderdeel van hun PR-strategie, dit is maar al te duidelijk. Voor een groot bureau is 375 euro ook maar een peulschil.”
