Een jaar na de fusie tussen de havens van Antwerpen en Zeebrugge lijkt de pret in havenland een beetje getemperd. De cijfers van de nieuwe fusiehaven kleurden in het eerste kwartaal van dit jaar rood en in januari zette Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) dan ook nog eens het project voor de aanleg van extra pijpleidingen in de haven, waar bedrijven al zo lang om vragen, voorlopig stop.
Hoog tijd dus voor een interview met havenbaas Jacques Vandermeiren, en die laat er in de Gazet van Antwerpen geen twijfel over bestaan: “Als de pijpleidingen voor aanvoer van energie en chemische stoffen er niet komen, zou dat voor bedrijven in heel Europa een gigantisch probleem zijn, omdat ze dan hun klimaatdoelstellingen niet kunnen halen”, zegt hij. Hij doelt daarmee op een nieuw netwerk van ondergrondse pijpleidingen, voor het transport van chemische stoffen tussen de haven en onder meer het Ruhrgebied.
Het zwaarste is achter de rug
Een dikke zes jaar staat Jacques Vandermeiren nu aan het hoofd van het Havenbedrijf. Hij vierde vorige week een jaar fusie tussen Antwerpen en Zeebrugge, maar binnenkort ook nog eens zijn zestigste verjaardag. De Antwerpenaar blijft fit door naar het werk te fietsen en daarnaast ook veel te sporten. “Ik heb de 10 Miles al een tiental keer gelopen, maar de laatste tijd wil de rug wat minder mee”, aldus de CEO. “Daarom hou ik het nu op fietsen. En golf: dat vindt mijn vrouw leuker, omdat ze dan mee kan gaan.”
Tijdens zijn eerste jaar als CEO van Port of Antwerp-Bruges moest Vandermeiren alvast in topconditie zijn: de containercongestie na corona loste maar heel langzaam op, de Russische inval in Oekraïne stortte de logistieke keten opnieuw in chaos, en bedrijven kreunden onder de inflatie en ongeziene energieprijzen. In het interview analyseert hij zonder omwegen.
–Als we kijken naar de laatste kwartaalcijfers, heeft de haven op de verjaardag van de fusie weinig reden om te vieren: de totale goederenoverslag daalde met 4,5%, de containers gingen zelfs 6,6% in het rood. Wordt 2023 een moeilijk jaar?
-Jacques Vandermeiren: “Op basis van wat bedrijven melden, na gesprekken met hun klanten en leveranciers, denk ik dat het zwaarste achter de rug is. We wisten dat de eerste drie maanden van 2023 moeilijk gingen worden, zeker als je het vergelijkt met het eerste kwartaal van vorig jaar. Er was toen nog geen oorlog in Oekraïne en de Chinezen waren nog aan het produceren. Vanaf volgend kwartaal gaan we pas situaties kunnen vergelijken die ook echt vergelijkbaar zijn. Januari was historisch slecht, maar sinds februari zien we al verbeteringen en april kondigt zich vrij goed aan. Of er echt een economische relance zal zijn, hangt vooral van China af. De productie slaat daar in een paar sectoren opnieuw aan, de Chinezen beginnen na hun corona-opsluitingen opnieuw te kopen. Dat zijn goede tekens. Anderzijds blijft Rusland een markt die weg is en niet terugkomt. Wij zijn een doorvoerhaven voor goederen die vanuit China naar Rusland gaan, dat is import- en exportlading die we kwijt zijn. Wat we vanuit Rusland importeerden is ook weg, maar die markten zijn verschoven naar andere herkomstlanden: staal komt nu vanuit Turkije, Zuid-Korea, India, steenkool komt nu uit Zuid-Afrika en Australië, enzovoort.”
Zeebrugge? Een lach en een traan!
-Sinds een jaar spreken we niet meer van Port of Antwerp, maar Port of Antwerp-Bruges. Op welke manier weegt Zeebrugge op de resultaten?
–Jacques Vandermeiren: “In het containersegment was Zeebrugge vorig jaar een uitwijkhaven: overal in de wereld was er congestie en de volumes die niet in Antwerpen konden behandeld worden, gingen naar Zeebrugge. De congestie is vandaag verdwenen omdat de volumes gedaald zijn. Die containers worden dus gewoon weer in Antwerpen verwerkt. Voor de vloeibare bulk, in de eerste plaats LNG, ligt dat anders. Door de oorlog in Oekraïne is de oostelijke gastoevoer naar Duitsland, via pijpleiding Nord Stream 1, bijna stilgevallen. Die volumes worden nu aangevoerd langs de scheepsroute via Zeebrugge. Vorig jaar steeg de overslag er daardoor met 63% en de volumes blijven ook nu heel hoog. Het is niet toevallig dat zowel bondskanselier Olaf Scholz als de minister-president van Noordrijn-Westfalen de LNG-terminal van Fluxys al zijn komen bezoeken: die terminal is voor Duitsland zowat het belangrijkste strategische asset buiten de landsgrenzen geworden.”
–Er zijn de komende jaren duidelijk nog heel wat veranderingen op til. Hoe ziet u uw eigen rol daarin?
-Jacques Vandermeiren: “Ik ben iemand die niet te veel toekomstplannen maakt voor mezelf, dat heb ik nooit gedaan in mijn leven. Dit zijn boeiende en uitdagende tijden, dus verveling staat zeker niet op de agenda. Ik beschik over een fantastisch team en een zeer professionele raad van bestuur, dus zie weinig redenen om ermee te stoppen. Het is gewoonweg zeer leuk om deel te kunnen uitmaken van alles wat in de haven gebeurt. De ontwikkeling van het NextGen District op het voormalige Opel Antwerpen, bijvoorbeeld. Daar zien we de komende jaren hoe de ene economie plaats maakt voor de volgende. De circulaire bedrijven die daar komen zullen vijfhonderd, zeshonderd nieuwe jobs creëren. Niet zoveel als indertijd bij Opel, maar wel interessante jobs met veel toegevoegde waarde. En hoe dan ook hebben we nu al meer dan duizend vacatures in de haven, dus we moeten vooral veel nieuwe mensen vinden.”
