WAREGEM – In deze bijzondere tijden, laten we graag bijzondere West-Vlaamse ondernemers aan het woord en geven hen een forum om hun visie te vertolken. Vandaag Roeselarenaar Peter Vandekerckhove, voorzitter van de Beaulieu Group (4 miljard euro omzet), gewezen topbankier bij BNP Paribas Fortis en bestuurder bij Quintet Bank.
“Het is de laatste tijd bon ton om af te rekenen met het verleden”, zegt Peter Vandekerckhove. “Multilateralisme, kapitalisme, globalisering, vrije handel en liberalisme moeten het ontgelden ten voordele van angstig nationalisme of protectionisme. De andere is de vijand. Lokaal produceren en industriële soevereiniteit blijken de nieuwe hot topics. Isolationisme is in. We mogen echter niet vergeten dat Vlaanderen, en de wereld, haar welvaart te danken heeft aan internationale samenwerking, vrijhandel en liberalisme, ondernemerschap en kleine bedrijven. Als we blijvend willen voldoen aan sociale noden die nu komen, dan hebben we groei nodig. Zonder groei krijg je geen solidariteit voor elkaar. Deze groei creëer je helaas niet door hogere belastingen of door kleine bedrijven op schulden te jagen. We moeten de positieve effecten van de internationale samenwerking en het sociaal kapitalisme doorzetten. De laatste 4 decennia kennen we op vlak van armoedebestrijding, gezondheidszorg, sociale vooruitgang voor miljarden mensen, hongerbestrijding, veiligheid, wetenschap en ontwikkeling, een heel positieve evolutie in de wereld. Het is echter ook duidelijk dat de winsten van liberalisme en globalisering de laatste decennia onevenredig werden verdeeld. Dit vraagt aandacht.”
Politieke onmacht
Volgens Peter Vandekerckhove waren de wereldleiders de laatste jaren niet opgewassen tegen de fiscale en monetaire concurrentie binnen het kader van de techboom. “Dit resulteerde in een onevenwichtige verdeling van fiscale inkomsten”, zegt hij. “Daarnaast is en blijft het managen van migratiestromen en veiligheid een groeiende uitdaging. Men zag de verschillen in de inkomens alsmaar groeien. Men werd bang van de andere, leiders grepen niet in en staten en instellingen werden niet efficiënt geleid. De misnoegdheid van een bevolking leidde in verschillende landen tot een om zich heen grijpend populisme. De gilets jaunes, het Hongkong protest, AFD in Duitsland, Brexit, problemen in de EU, maar ook in de VS en Brazilië, spanningen tussen China en de rest van de wereld: het zijn telkens variaties op hetzelfde thema. Democratie wordt in vraag gesteld, one party states worden bejubeld en verkozen leiders vertonen dictatoriale trekjes, wat door velen als doeltreffend wordt beschouwd. Twee zwarte zwanen, en twaalf jaar later, riskeren we alles van een ideologische klif te gooien in een vlaag van angst. Angst is een slechte raadgever. Voor zowel de ontwikkelde als de emerging economieën zal dit op sociaal, economisch, geopolitiek en menselijk vlak achteruitgang betekenen.
De positieve impact van een globaal systeem
“De tekortkomingen en excessen van de globalisering moeten we vermijden”, vindt de veel belezen Vandekerckhove. “En natuurlijk moeten we ervoor zorgen dat een sociaal kapitalisme en liberalisme voor alle stakeholders werkt. Ook voor de zwaksten in de samenleving. Hier zijn post 2008 fouten tegen gemaakt. Te weinig mensen konden meegenieten van de voordelen. Dit zagen we in de VS, Europa en elders. De verschillen werden te groot.”
Om dezelfde fouten te voorkomen moeten een aantal grote principes voor de lange termijn bewaakt worden. Peter Vandekerkhove denkt aan een hele reeks maatregelen voor de goede zaak van de economie. Zoals daar zijn: multilaterale samenwerking en politieke coöperatie stimuleren, internationale instellingen versterken pro vrede en vrijheid, vrij verkeer van kapitaal vrijwaren en een evenwichtige en effectieve allocatie van middelen mogelijk maken doorheen de wereldeconomie. “Dit helpt continenten uit de armoede en creeert welvaart”, zegt Peter Vandekerckhove. “We moeten de vrije handel niet verminderen maar bevorderen. Protectionisme, nationalisme en pseudosocialisme verlammen een economie. We moeten de vrije handel wel managen. Meer dan vroeger. Collateral damage aan de fiscale en sociale kant moet vermeden worden. Politici, multinationals en supranationale instellingen moeten deze taak echt serieuzer oppakken. Ze moeten technologie, digitalisering en AI omarmen en een coherent beleid voeren op vlak van industrie en technologie. De VS en China tonen hoe het kan, Europa moet volgen. Technologie zal disruptief en creatief destructief blijven. Het zal sectoren vernietigen maar ook de toekomst blijven creëren. De vraag moet gesteld worden waarom de EU, onder het mom van concurrentiebescherming, geen wereldspelers en techleiders toelaat. We moeten innovatie sterk aanwakkeren in een internationaal kader. Nationalistische wetenschap en opleiding zorgen voor een verschrompeling van kennis in de wereld en daarenboven tot geopolitieke instabiliteit. We moeten vermijden dat staten, administraties en technokraten, op economisch als maatschappelijk vlak teveel inspraak krijgen. Anders eindigen we in een planeconomie, een planregime, een soort dictatuur van de planologen. Big State en Deep State staan klaar om te interveniëren na de crisis. Een vrije dynamische samenleving zal altijd weerbaarder blijven. Ook (West-)Vlaamse ondernemers hebben daar belang bij.”
Aandacht voor kmo’s
Peter Vandekerckhove besluit: structuren zoals Europa, maar ook België, die inefficiënt met middelen omgaan, moeten de zaak opruimen of ze zullen afgerekend worden door de bevolking. De staatsstructuur moet bewijzen dat ze waarde toevoegt op sociaal, economisch, cultureel, technologisch, ethisch en democratisch vlak. Iedereen moet ook beseffen dat de wereld overladen met terugbetaalbare schulden en belastingen niet de eindoplossing kan zijn. De noodzaak aan groei, sustainability en sociale uitdagingen zijn enkel groter geworden. Nulrente helpt staten en multinationals maar is geen zegen voor kleinere bedrijven. We moeten kijken naar equity oplossingen, herschikkingen, en naar oplossingen voor solvabiliteit. De kleinste bedrijven willen eerder grants dan loans. Wat geldt voor Europa, is ook van toepassing in emerging markets en zelfs in Afrika.
