Bert Mons gaf zijn visie bloot in de Krant van West-Vlaanderen (KW). “Alle lichten staan op rood”, zegt hij daar. “Daar moeten we niet flauw over doen. De laatste twee kwartalen zagen ondernemingen hun omzet dalen, een trend die zich ook volgend jaar zal voortzetten. Een voorbeeld. Onlangs werden we gecontacteerd door een diensten verlenend bedrijf met een honderdtal werknemers. De energiekost was met plus 70.000 euro meer dan verdubbeld, maar de loonkosten zijn helemáál losgeslagen. Die bedragen er 7 miljoen euro per jaar, maar met de geplande indexsprong in januari van tien procent komt daar 700.000 euro bij. Op recurrente basis. Bij een productiebedrijf vind je hetzelfde verhaal, alleen op nóg grotere schaal. De combinatie van veel te dure energie en stijgende loonkosten is bedrijven aan het wurgen en knaagt aan onze concurrentiepositie. We zijn, samen met Luxemburg, het enige land in Europa dat loonindexatie toepast. Als er niet ingegrepen wordt, varen we recht op een ijsschots af.”
Tien harde winters? Wie zegt dat?
Premier Alexander De Croo (Open VLD) had het over tien harde winters. “Dat vind ik zelf een erg pessimistisch scenario”, zegt Mons. “Dit verhaal zal geen tien jaar duren, maar de kans is wel reëel dat we nog makkelijk een volledig decennium met de gevolgen van deze crisis zullen geconfronteerd worden. Dan dan denk ik aan de loonkostenhandicap die door de automatische loonindexering (10 procent op 1 januari 2023) torenhoog oploopt. Deze crisis komt ook bovenop een reeks andere werven die dringend moeten worden aangepakt, zoals de arbeidsmarkt die zeker in West-Vlaanderen voor gigantische uitdagingen stelt. We roepen al lang om structurele maatregelen. Beperk de werkloosheidsuitkering in de tijd en activeer de niet-actieven op onze arbeidsmarkt. Elke dag steken 12.000 Noord-Fransen en Walen de grens met West-Vlaanderen over om hier te komen werken. Onder hen slechts 6.000 mensen uit Wallonië. Dat kan veel meer zijn. Zorg dat het nettoloon hoger komt te liggen en het verschil tussen uitkering en loon naar werken weer significant is.”
Oproep aan de overheid
Voka zegt dat het in deze woelige tijden de gids wil zijn om de bedrijven-leden te begeleiden met raad en daad. “Maar het zijn onze hogere overheden die op de knop moeten duwen”, zegt Mons nog. “Er moet vanuit Vlaanderen tijdelijke en gerichte steun komen aan de meest getroffen ondernemingen. Europa doet dit al met het Temporary Crisis Framework. Onze eis aan de federale overheid om een soepel niveau van tijdelijke werkloosheid in te voeren, net zoals tijdens de coronacrisis, is ondertussen een feit. Dit zal ervoor zorgen dat de koopkracht van getroffen medewerkers zo intact mogelijk blijft wanneer de energiecrisis voor tijdelijke productieverminderingen of zelfs -pauzes zal zorgen. Want die komen er sowieso. Ons land moet ook het voortouw durven nemen om gas- en elektriciteitsprijzen om Europees niveau te temperen. En ook de burger kan zijn duit in het zakje doen. We moeten goed beseffen dat deze crisis iedereen treft, we moeten allemaal offers brengen. Zonder werkgevers geen werk. De werkgevers willen dan ook niet zomaar grijpen naar het afdankingswapen.”
Internationaliseren en innoveren
Voor Bert Mons blijft de boodschap aan de bedrijven: internationaliseren en innoveren. “We moeten blijven investeren in ons sterk industrieel weefsel en hebben enkele stevige ankerpunten: de agrovoeding, de mechatronica en de nieuwe materialen- en plasticscluster”, aldus nog Bert Mons (44). “Die is gegroeid vanuit de historisch sterke vlas- en textielwereld en evolueert richting spitstechnologie. Daar mogen we ook onze blauwe economie aan toevoegen. Een sector in volle ontwikkeling en met onze kust en Noordzee hebben we alle kaarten om er een nieuw succesverhaal van te maken.”
Mons besluit positief: “We bevinden ons momenteel collectief in een zware crisis, maar hier raken we uit. Al moeten we dat allemaal sámen doen. De mensen die onze bedrijven gaande houden, zijn het grootste kapitaal. Ik ken ook onze ondernemers, die geven niet op. En onze West-Vlaamse spirit, deure doen, is een enorme troef.”
foto: Bert Mons (Joke Couvreur)
