Al bij al raakte onze economie beter dan gevreesd door corona. Anderzijds lieten onze beleidsmakers de kans liggen om de crisis aan te grijpen om de economie echt structureel te versterken. De beleidsfocus bleef vooral op kortetermijncrisismanagement liggen, pijnlijk weinig aandacht ging naar beleidsoplossingen op langere termijn. Dat zegt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom bij Voka.
Volgens Van Craeynest ligt er voor de beleidsmakers een cruciale to-dolijst klaar voor 2022.
- Coronastrategie
Een jaar geleden moest er dringend werk gemaakt worden van een inhaalbeweging op vlak van vaccinaties. Een jaar later zitten we helaas in dezelfde situatie, deze keer is een dringende inhaalbeweging op vlak van boosterprikken nodig. Nog belangrijker wordt het om een coronastrategie op langere termijn uit te werken. Het virus wordt endemisch, en zal op z’n minst nog een aantal jaar elke winter terug toeslaan. Om te vermijden dat we ons telkens opnieuw laten verrassen, moeten we nu een strategie uitwerken o.m. met mogelijks jaarlijkse boosterprikken, met een coronabarometer en met een economisch verantwoorde quarantainestrategie.
- Arbeidsmarkthervormingen
Moeilijkheden om geschikt personeel te vinden, is vandaag de belangrijkste zorg van de Vlaamse ondernemers. Die krapte zal de komende jaren allicht alleen maar erger te worden, en vormt een ernstige bedreiging voor onze groeimogelijkheden. Een dringend beleidsantwoord is noodzakelijk met verregaande hervormingen van de arbeidsmarkt gericht op activering en flexibiliteit, een eindeloopbaanbeleid dat aanzet tot langer werken, een upgrade van het onderwijs met o.m. veel meer aandacht voor STEM en duaal leren en extra inspanningen voor levenslang leren.
- Het energiebeleid
In dit dossier wordt al meer dan 20 jaar tijd verloren, en wordt de nood aan een echte strategie op lange termijn nu echt wel nijpend. Die strategie moet beantwoorden aan 4 criteria: bevoorradingszekerheid, betaalbaarheid, duurzaamheid en energie-afhankelijkheid. Vandaag biedt het beleid geen sluitend antwoord op die criteria, en de window-of-opportunity om dat te doen zonder dat onze energievoorziening (vooral in 2025-2026) in het gedrang komt, gaat stilaan dicht. In 2022 moet die energiestrategie absoluut uitgewerkt worden.
- Structureel versterken van onze economie
Deze staat al jaren op de to-dolijst, en blijft er meer dan waarschijnlijk ook nog lang op staan. Feit is dat andere landen meer dan ons de crisis aangrijpen om structurele maatregelen te nemen. En dat blijft niet zonder gevolgen: volgens het IMF valt België na corona terug op een groeitempo van minder 1,5% per jaar, bij de laagste onder de industrielanden.
We moeten dan ook dringend werk maken van een versterking van onze economie op langere termijn. Dat vereist een enorme inhaalbeweging op het vlak van overheidsinvesteringen, vooral voor digitalisering, infrastructuur en duurzaamheid, een grondige hervorming van de arbeidsmarkt, een bijsturing van de regulering en administratieve lasten die ondernemen vergemakkelijkt en een volgehouden inspanning om onze internationale concurrentiepositie te vrijwaren. Het economische potentieel dat we laten liggen door dit niet te doen, is enorm.
- De houdbaarheid van onze overheidsfinanciën vrijwaren
De coronacrisis zorgde voor extra druk op onze overheidsfinanciën, die ook al voor de crisis redelijk wankel stonden. Bovendien komt België op dit vlak zwakker uit de crisis dan de rest van Europa. Volgens de Europese Commissie zal het Belgische begrotingstekort zonder nieuwe inspanningen in 2023 uitkomen op bijna 5% van het bbp, het grootste tekort van Europa. Met de huidige beleidsplannen is de houdbaarheid van onze overheidsfinanciën op langere termijn niet verzekerd. Nu de economische activiteit terug boven precrisis niveaus zit, is het dringend tijd om een realistisch plan uit te werken om onze overheidsfinanciën terug op de rails te krijgen. Dat zal hoe dan ook budgettaire inspanningen vereisen.
Conclusie
Met verkiezingen die er aankomen in 2024 is 2022 allicht de laatste realistische kans om in deze legislatuur nog belangrijke beleidskeuzes te maken. De stappen tot nog toe, zoals de aangekondigde pensioenhervorming en de concrete maatregelen om de werkzaamheidsgraaddoelstelling van 80% te realiseren, vielen helaas pijnlijk mager uit. Maar als we niet snel concrete stappen ondernemen, bijvoorbeeld op het vlak van energiebeleid en arbeidsmarkthervormingen, dreigen we onze toekomstige welvaart te ondermijnen. Werk aan de winkel dus.
Bron: Voka.
