Een tiental Vlaamse ondernemers, onder wie vleesproducent Jos Theys (70) uit Holsbeek, trok naar Peru om de Trias-partner Coopagros, een vereniging van 260 aardappeltelers, een hart onder de riem te steken. Door de klimaatverandering komt de authentieke aardappelproductie van de chuño onder druk te staan. Een vrieskamer van Vlaamse makelij moet soelaas brengen.
In die streek hoog in de Andes is de chuño, een gevriesdroogde aardappel, één van de vele ‘producten’ van de patat. Nadat de aardappel ’s nachts buiten op grote hoogte bevriest, wordt hij nadien 14 dagen in stromend water gelegd. Afsluitend wordt het laatste vocht met blote voeten uit de aardappel geperst. “Dat procedé had ik nog nooit gezien”, vertelt Jos Theys. “Op het einde blijft er een witte, sponzige aardappel over die gemakkelijk 20 jaar kan bewaard worden. Het product is onder andere als bindmiddel geschikt voor bijvoorbeeld soepen.”
Vrieskamer
In de Peruviaanse hooglanden is de geautomatiseerde landbouw niet vanzelfsprekend. “Alles gebeurt daar nog manueel omdat het op die locaties moeilijk werken is met machines”, luidt het. Naast handenarbeid doen de aardappeltelers nog een beroep op de natuurelementen. ’s Nachts kan het in bepaalde periodes erg koud zijn wat de productie van de chuño ten goede komt. Door de klimaatverandering echter zijn er steeds minder opeenvolgende nachten met vrieskou. Daardoor staat de traditionele productiewijze – reeds toegepast door de Inca’s – onder druk. Om dat probleem het hoofd te bieden hebben verschillende Vlaamse stakeholders, de zogeheten Coalición Chuño, een vrieskamer ontworpen zodat de ambachtelijke manier van vriesdrogen niet langer afhankelijk is van de natuurelementen. Op dit moment wordt die vrieskamer gebouwd. Trekker in het verhaal is de NGO Trias, die in 15 landen wereldwijd familiale ondernemers in coöperaties verbindt, versterkt en daardoor op een duurzame manier zorgt voor verandering.
Authentiek product
Jos stond op de eerste rij toen het traditionele procedé werd getoond. “Het viel me op hoe vruchtbaar die humus houdende zwarte, vettige grond is. De aardappelen gedijen er perfect. Uit de reis heb ik onthouden dat het belangrijk is de kleinschaligheid van de landbouw vast te houden en blijvende aandacht te hebben voor de authenticiteit van het product. Voor deze aardappel is er zeker en vast een nichemarkt. De chefs van bij ons zijn nieuwsgierig. Ze gaan graag met nieuwe producten aan de slag. Ze houden ervan om te toveren met voeding, waarin we omwille van ons werk buitengewoon geïnteresseerd zijn. De boeren liggen me trouwens erg na aan het hart”, aldus Jos. Naar eigen zeggen verkoopt hij in zijn restaurant in Holsbeek in volume meer aardappelen dan vlees. Aardappelen winnen wereldwijd aan belang in de voedselvoorziening.
Machu Picchu
Tijdens de reis namen Jos en zijn collega’s deel aan het wereld aardappelcongres in Cuzco en werden ze ontvangen op de Belgische ambassade in Lima. Van de gelegenheid maakte het gezelschap ook gebruik om een bezoek te brengen aan de wereldvermaarde site Machu Picchu in de buurt van Cuzco.
Reünie
Op 19 juli om 19 uur aanstaande deelt Jos zijn ervaringen met geïnteresseerden. Afspraak in zijn restaurant aan de Sluisbeekstraat 9 in Holsbeek. Inschrijven via koen.brebels@trias.ngo.
