Uw studiejaren afkopen voor uw pensioen? Bezint eer ge begint!

Aangeboden door adverteerder

11 juni, 2018

Eind november 2017 zijn de mogelijkheden op de website www.mypension.be aanzienlijk uitgebreid. Naast een overzicht van uw aanvullend pensioen, kan u een raming van uw wettelijk pensioen terugvinden en een regularisatie van uw studieperiode(n) aanvragen. Op dat laatste focussen wij in deze tekst.

Wie inlogt, zal twee belangrijke data zien: de datum waarop u met vervroegd pensioen kan gaan en uw wettelijke pensioendatum. Bij de data kan u telkens uw geraamd wettelijk pensioen raadplegen. De online toepassing gaat er bij deze berekening van uit dat u uw huidige activiteit (ongewijzigd) zal verderzetten tot aan uw pensioendatum. Daarnaast zijn de getoonde gegevens altijd gebaseerd op de huidige wetgeving zonder rekening te houden met toekomstige wetswijzigingen, andere pensioenen of fiscale verminderingen.

Studiejaren afkopen

Indien u uw (geraamd) wettelijk pensioen wat karig vindt, kan u overwegen om uw studiejaren ‘af te kopen’. Vanaf 1 december 2017 kan iedereen volgens een nieuwe procedure studieperioden regulariseren.

U kan maar één diploma regulariseren. Indien u twee verschillende diploma’s heeft, kan u ervoor kiezen om de studie met het meeste studiejaren te regulariseren.
U hoeft de studiejaren niet allemaal in één keer af te kopen, maar maximaal in twee keer.
De komende drie jaren (tot 30 november 2020) kunnen enkel de studiejaren vanaf uw 20ste verjaardag afgekocht worden. Daarna kan u ook uw studiejaren na uw 20ste regulariseren (maar dan mogelijk aan een hogere kostprijs, zie hierna).
Bisjaren regulariseren, kan niet.

Let op: afgekochte studiejaren verhogen uw wettelijk bruto pensioen, maar tellen niet mee als loopbaanjaren om te bepalen of u in aanmerking komt voor een vervroegd pensioen.

Wat kost het?

Tot 30 november 2020 kan u studiejaren afkopen aan een forfaitair gunsttarief van € 1.500 bruto, onafhankelijk van uw huidige leeftijd of het aantal jaren dat u bent afgestudeerd. De regularisatiebijdrage is fiscaal aftrekbaar tegen het ‘marginale tarief’, dit is het belastingtarief op de hoogste inkomensschijf in uw personenbelasting. Indien we uitgaan van een fiscaal voordeel aan het marginale tarief van maximaal 50 procent (inkomen > € 39.660 – aanslagjaar 2019, inkomsten 2018), bedraagt de nettoprijs om één studiejaar af te kopen € 750.

Vanaf 1 december 2020 veranderen de spelregels. Een studiejaar afkopen zal nog altijd € 1.500 (jaarlijks te indexeren) kosten, maar enkel voor degenen die dit binnen een periode van 10 jaar na het afstuderen doen. Indien het langer dan 10 jaar geleden is dat u bent afgestudeerd, zal u aanzienlijk meer betalen. Hierbij is de regel: ‘hoe ouder u bent, hoe duurder het zal zijn’.

Wat levert het op?

Wanneer u actief was als werknemer of zelfstandige, zal u per afgekocht studiejaar jaarlijks € 266,67 bruto pensioen meer ontvangen indien u geniet van een ‘alleenstaandenpensioen’, en € 333,33 euro indien u geniet van een ‘gezinspensioen’. Bent u ambtenaar, dan krijgt u per afgekocht studiejaar een verhoging van uw jaarlijks bruto pensioen met 1/60 van de wedde die als referentie dient voor de berekening van uw wettelijk pensioen.

Het ‘afkopen’ van uw studiejaren zou volgens bepaalde berichtgeving in de media al renderen na amper 3 jaar pensioen. In deze rekenvoorbeelden wordt veelal het belastingvoordeel op de afkoop ingecalculeerd, maar de latere belasting op het hoger bruto pensioen vergeten.

Vandaar is het belangrijk om uw werkelijke terugverdientijd te berekenen alvorens u overgaat tot de regularisatie van uw studiejaren.

Welke is mijn werkelijke terugverdientijd?

U kan uw werkelijke terugverdientijd berekenen door een vergelijking te maken tussen uw netto investering en uw extra netto pensioen.

Om uw netto investering te kunnen berekenen, is het belangrijk om na te gaan hoeveel uw huidige marginale belastingtarief bedraagt. Het afkoopbedrag van € 1.500 per studiejaar is aftrekbaar aan het marginale tarief, dit is het belastingtarief van de hoogste schijf waarin uw inkomsten in de personenbelasting in het jaar van de investering worden belast.

Aan de andere kant levert een hoger bruto pensioen niet voor iedereen een even hoog netto pensioen op.

Wie een relatief bescheiden pensioen verwacht (+- € 14.000 op jaarbasis) zonder overige huur- of beroepsinkomsten, betaalt in principe geen extra belastingen op het extra bruto pensioen door de afkoop van de studiejaren. Hierdoor komt de terugverdientijd inderdaad neer op een drie tot viertal jaren.
Stel dat u naast uw pensioeninkomsten ook nog andere beroepsinkomsten of huurinkomsten ontvangt of indien uw verwacht pensioen zich situeert in de hogere regionen (vanaf € 18.000 jaarlijks), zal u gemiddeld genomen tussen de 43% en 55% van uw potentiële pensioenverhoging terug inleveren via de personenbelasting. Algemeen genomen zal uw terugverdientijd hierdoor neerkomen op twaalf jaar of meer.
Indien uw verwacht jaarlijks bruto pensioen zich in de fiscale gevarenzone bevindt (tussen € 15.500 en € 17.000), kan in bepaalde situaties zelfs bijna elke euro extra bruto pensioen worden “wegbelast”. Dat is te wijten aan de fiscale pensioenval. De regering heeft er weliswaar voor gezorgd dat een hoger bruto pensioen niet meer kan leiden tot een lager netto pensioen, maar zelfs bij een status-quo verdient u uw investering in de afkoop van uw studiejaren misschien nooit terug.

Bovendien kan het afkopen van studiejaren ook nog enkele onverwachte nadelige gevolgen hebben. Uw bruto pensioen (en hopelijk uw netto pensioen) zal weliswaar stijgen doch u kan mogelijk een aantal sociale voordelen (sociale tarieven voor nutsvoorzieningen, maximumfactuur bij ziekte, verwarmingstoelage …) verliezen.

Zelfstandigen met een VAPZ: opgelet!

De uitkering van het VAPZ wordt in principe gespreid belast over een periode van 10 tot 13 jaar via een zogenaamde fictieve rente. Hierdoor wordt een bepaald percentage van de uitkering van het VAPZ jaarlijks bij uw belastbare pensioenen geteld. Over het algemeen wordt het VAPZ (bovenop het al karige pensioen voor een zelfstandige) op deze manier bijna niet belast, maar door de afkoop van de studiejaren loopt u het risico dat het extra bruto pensioen en de uitkering van het VAPZ in de pensioenval verstrikt geraakt.

Het loont dus zeker de moeite om de terugverdientijd in uw specifieke situatie te laten berekenen door uw fiscaal adviseur voor u de beslissing neemt om uw studiejaren af te kopen.

Glenn Baeke
Jurist