“We laten ons drankje nooit alleen als we op stap gaan. Een vriendin van ons werd gespiket. Ze moest naar het ziekenhuis, terwijl ze niet veel had gedronken. Bleek er GHB (een verdovende harddrug, red.) in haar bloed te zitten.” Dat vertellen studentes Gwendoline Bonami (19), Tara Francois (19) en Rania Jarnija (22). Voor een schoolproject aan de Hogeschool UCLL moesten ze op zoek naar een nieuw product. De meeste studenten ontwikkelen een nieuw drankje of doen iets met voeding, maar het team van Rania wou maatschappelijke impact. De cijfers van verkrachtingen of aanrandingen na spiken nemen elk jaar toe.
Om tegen te gaan dat iemand stiekem drugs in een drankje doet, ontwierpen de studentes een rietje dat drugs in elk glas opspoort. “Mijn mama gaf het duwtje in de rug”, zegt Gwendoline. “Ze was altijd heel bezorgd als ik op stap ging. Ze drukte me steeds op het hart om geen alcohol van anderen aan te nemen en mijn glas in het oog te houden. Ik snap die bezorgdheid als je ziet hoeveel mediaberichten de jongste tijd verschijnen over spiken, zoals de gevallen in Kortrijk.”
Helemaal uitverkocht
Het onderwerp leeft onder jongeren, en niet enkel bij meisjes. Ook voor studenten Casper Robijns (21) en Arno De Smet (22), die meewerken aan het project, is de problematiek herkenbaar. “Ook zij hebben een vriendin die slachtoffer werd”, zegt Rania. “Voor ieder van ons komt spiking dus dichtbij. Bang zijn we niet, maar wel op onze hoede. We hadden het rietje liever niet bedacht of ontwikkeld, want het betekent dat er erge dingen gebeuren tijdens het feesten. Maar het is nu eenmaal realiteit. En wij vonden het goed om het probleem aan te pakken.”
Dat doen de studenten door een teststrip aan composteerbare rietjes vast te hangen. Je dompelt het rietje onder tot aan de bodem van je glas. Als er verboden middelen in de vloeistof zitten, kleurt de filter van het rietje na enkele seconden oranje of blauw. Oranje wil zeggen dat er ketamine in je drankje zit, een blauwe kleur wijst op GHB. De rietjes zijn verpakt per vijf, en kosten net geen vijf euro. Ze zijn eenmalig te gebruiken en blijven in de verpakking vijf jaar goed.
De studenten kopen de bestaande teststrips aan bij een leverancier en bevestigen die voorlopig handmatig aan het rietje. “Heel arbeidsintensief. We maakten 250 rietjes die we verkochten via Instagram en zijn momenteel out of stock”, zegt Rania.
“We willen in de toekomst het productieproces automatiseren en uitbesteden.” De droom is dan ook dat iedereen binnenkort een zakje met de Check-it-rietjes op zak heeft. “Een festival in Nederland nam al contact op met de vraag of we onze rietjes willen verkopen aan een infostandje. We willen dat grote clubs standaard onze rietjes aanbieden bij hun cocktails. Dat is duurder, maar ook goede reclame. Zo geef je het signaal: hier is het veilig en hier pakken we spiking aan.”
Aangifte bij politie
Als feestvierder bij élk drankje een nieuw rietje opgebruiken, is weinig realistisch. Dat beseffen ook de studenten. “Wijzelf nemen altijd één pak mee. Dat stoppen we in onze handtas. We testen enkel als we ons drankje uit het oog zijn verloren. Of als we een gekke sfeer voelen bij de barman. Ons buikgevoel is onze raadgever.”
Er bestaan nog enkele andere innovaties die inzetten op spiking. Zoals cup covers die je over een glas kan schuiven. Of de gewone teststrips. “Jongeren gebruiken die niet omdat het opvalt. Omdat er reacties zouden komen als: ‘Geniet gewoon van je avond. Wees niet overbezorgd.’ Daarom was voor ons discretie het uitgangspunt. Niemand kijkt gek op van een rietje.”
Product verbeteren
Tenzij je dat in een glas bier steekt, natuurlijk. Het team wil hun product de komende weken nog verbeteren. “We denken na over hoe we dat kunnen aanpakken. We kunnen ook niet garanderen dat niemand slachtoffer wordt. Daarom willen we een QR-code op de verpakking zetten zodat mensen kunnen melden als ze alsnog gespiket worden en bij welk café dat gebeurde. Of wanneer hun rietje verkleurde. Zo zijn er meer feitelijke data, die nu vaak ontbreken omdat mensen geen aangifte doen. Die gegevens kan de politie gebruiken om videobeelden van het betrokken café op te vragen en de dader op te sporen.”
Voorlopig ging de volledige stock naar voornamelijk bezorgde moeders uit Nederland, vertellen de studenten. “Mijn eigen mama is trots”, zegt Gwendoline nog. “Ze heeft haar vriendinnen met kinderen gecontacteerd en verkocht zeker tien pakjes. We krijgen goede reacties.”
