Ondernemerschap begint met een idee, soms een overtuiging, een verlangen om ‘het beter te doen’. Hoewel dit verlangen soms ontspringt uit persoonlijke aspiraties, kan het ook (en tegelijk) beantwoorden aan collectieve en gemeenschappelijke behoeften. Toch zijn er in 2021 nog steeds te weinig vrouwen die ondernemen. Dat komt omdat hun capaciteiten vaak in vraag worden gesteld, zowel door henzelf (het zogenaamde ‘imposter syndrome’), als door anderen, met bepaalde opmerkingen en gedragingen. In se kiezen deze vrouwen niet voor zelfcensuur; dit fenomeen is eerder het resultaat van hun opvoeding en clichés die bij de start van het bedrijfsproces concrete gevolgen kunnen hebben. Sterker nog, volgens Mandy Schreuder wordt er van vrouwen in een verantwoordelijke functie verwacht ongeveer 80% van de vereiste vaardigheden te bezitten, tegenover 20% bij mannen. Dat is een verschrikkelijke rem die de wens om een bedrijf te beginnen in de kiem kan smoren. Van ontmoedigende opmerkingen tot voortdurende herinneringen aan het juiste evenwicht tussen werk en privé (moederschap, bijvoorbeeld), er zijn tal van vooroordelen die vrouwelijke ondernemers niet ten goede komen/benadelen.
Vrouwen zouden deze obstakels moeten overwinnen, maar hoe? Door niet te aarzelen een netwerk op te bouwen en te gebruiken, bruggen te leggen waar er soms geen zijn en twijfel te overstijgen. Het goede nieuws is dat er steeds meer initiatieven zijn om dat te bereiken, zoals mentoring, waardoor vrouwelijke ondernemers kunnen worden begeleid én uitgedaagd. Ook hier moet de angst te ‘storen’ overwonnen worden, en hetzelfde geldt voor de eigen geslachtsgebonden opvoeding, waarbij men zich af moet vragen waarom iets onmogelijk is vooraleer te zeggen dat het zo is. In het aanzicht van dit soort drempels moeten vrouwen stapsgewijs begeleid worden om hun houding ten aanzien van hun angsten en bezwaren aan te pakken en zo het potentieel vrij te maken dat ze in twijfel trekken. Bovendien kan het ‘solidariteitseffect’ een grote rol spelen in het creëren van een (eerste) netwerk.
Vrouwelijke rolmodellen
Door sterke en charismatische vrouwelijke rolmodellen naar voren te schuiven, wil men het publiek laten zien welke mogelijkheden er voor vrouwen zijn. Het gaat erom te tonen dat vrouwen een plaats hebben, net als elke andere succesvolle ondernemer met goede ideeën, in welke bedrijfstak dan ook. Gelijkheid is niet alleen een kwestie van rechtvaardigheid, maar betekent ook een enorme kans op groei en innovatie voor bedrijven in alle sectoren. De afwezigheid van vrouwen in leidinggevende en managementfuncties beperkt de visie van bedrijven en hun ontwikkelingsmogelijkheden. Vrouwelijk leiderschap is dan ook een enorme troef voor de oprichting en het beheer van ondernemingen. Volgens de meest recente barometer is een belangrijke indicator voor de voordelen van diversiteit in managementteams, het feit dat bedrijven die door vrouwen zijn (mede)opgericht gemiddeld 2,5 keer winstgevender zijn dan bedrijven die uitsluitend door mannen zijn opgericht.
Laat één ding wel duidelijk zijn: vrouwen verhogen inderdaad de prestaties, maar dat ligt niet aan een complementariteit tussen mannen en vrouwen; het is veeleer de vrucht van complementaire visies. Diversificatie van profielen betekent dat zachte consensus en voorzichtige beslissingen vermeden worden. Door verschillende redeneringen en ideeën op de vergadertafel te leggen, kan er een nieuwe, rijkere optiek ontstaan die de zaken radicaal verandert.
Technologie
De technologiesector is een van de sectoren die het meest te kampen krijgt met het gebrek aan pariteit. Amper 27,4% van de werknemers in deze sector zijn vrouwen, en dit percentage daalt verder tot 16% bij zogenaamde ‘technische’ beroepen. In 2020 waren 8 van de 10 banen op de arbeidsmarkt digitaal gerelateerd. Daarnaast bieden opkomende technologieën (kunstmatige intelligentie, IoT, blockchain, enz.) veel kansen.
Hoewel het aantal bedrijven opgericht door vrouwelijke of gemengde teams gestaag toeneemt, is er nog veel ruimte voor verbetering. Volgens Sista en de Boston Consulting Group komt 90% van de door nieuwe bedrijven opgehaalde middelen van bedrijven die uitsluitend door mannen worden opgericht en geleid. Dit verschijnsel kan gedeeltelijk verklaard worden doordat ze in de meerderheid zijn, maar de fondsen zijn in dit geval gemiddeld ook 2,3 maal hoger dan die verkregen door andere ondernemingen.
Aanwervingsmethoden
In de afgelopen 30 jaar zijn digitale beroepen sneller geëvolueerd dan onze aanwervingsmethoden. Aangezien we ons snel moeten aanpassen aan onze steeds veranderende wereld en de tools gebruiken die bij de nieuwe praktijken passen, moeten we kunnen rekenen op opkomend nieuw talent dat in staat is te innoveren om bij te dragen tot de evolutie van onze maatschappij. Talent is soms verrassend. Het wordt gevoed door het individu, maar vindt zijn betekenis in het collectief wanneer het in contact komt met diversiteit. De bijzonderheid van talent gaat verder dan het geïnstitutionaliseerde individu (bijvoorbeeld geslacht). Mensen onderwijzen in inclusie houdt in dat vrouwen uit vorige generaties hun opvolgers aanmoedigen om te starten en te innoveren als ondernemers. Maar deze fundamentele taak hangt ook af van de inzet van overheidsinstanties om jongeren te betrekken en bewust te maken. Vooroordelen moeten uit de weg worden geruimd, de maatschappij geëduceerd en belemmeringen voor de toegang tot technische gebieden, die nog te vaak als “mannelijk” worden beschouwd, opgeheven. Het doel is om getalenteerde mensen te steunen op de door hen gekozen weg.
Vanzelfsprekendheid
Tot besluit kunnen we stellen dat vrouwelijk ondernemerschap niet moet worden gezien als een uitdaging of als het resultaat van een compromis, maar als een vanzelfsprekendheid en als een ware bron van gemeenschappelijke rijkdom. Investeren om de vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in evenwicht te brengen zal het op termijn mogelijk maken om seksegebonden discriminatie in onze samenleving te laten verdwijnen, waar de hele samenleving beter van zal worden.
