Het zit Mere niet mee. Dat het gesternte niet geweldig gunstig is voor een Russische supermarktketen om aan de verovering van West-Europa te beginnen, behoeft geen duiding. De Russen hadden hun eerste filiaal in ons land, in Opwijk in Vlaams-Brabant, al in april willen opendoen, maar dat leek burgemeester Inez De Coninck (N-VA) niet kies, op een moment dat het Russische bommen regende boven Oekraïense steden. Ze regenen nu nog, en De Coninck vindt de komst van de Russen naar Opwijk nog altijd geen fijn idee, maar hun vergunningen zijn in orde en er is maar zoveel dat een burgemeester kan doen. Mere mocht open, zolang het zonder toeters en bellen gebeurde.
Maar nu het zover is, werkt de bancontact niet. En moet een hoop nieuwe klanten zijn boodschappen bij de kassa achterlaten wegens geen cash op zak. De winkelmedewerkers – die ondereen Russisch spreken en tegen hun klanten een mix van harig Nederlands met Frans en Engels – vermoeden tegenwerking van de banken. Maar de plagen van Mere laten zich zeker niet allemaal terugbrengen tot de invasie van moedertje Rusland in Oekraïne. Check de website van het bedrijf en je vindt er deze boodschap: “We plannen in 2021 de opening van tien winkels in België.” Dat zegt twee dingen. Dat die website niet heel vaak wordt geüpdatet. En dat er al iets misliep nog vóór de oorlog begon, want vorig jaar openden nul filialen.
Russische ravioli
Mere – dat 2.000 winkels heeft in Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan – is een prijskraker. Die twintig procent goedkoper wil zijn dan Aldi. En die harde eisen stelt aan zijn leveranciers. Die krijgen bijvoorbeeld alleen uitbetaald wat effectief verkocht wordt. Dus heeft Mere het in West-Europa moeilijk om die leveranciers te vinden. En dat laat zich voelen in de winkel. Hier geen proevertjes om klanten te lokken of muzak voor de sfeer. Maar vooral: geen verse producten en weinig ons bekende merken.
Wat er is, is goedkoop. Dat wel. Douchegel van Dove, 750 milliliter: 2,53 euro. Wasverzachter van Silan, drie liter: 3,39 euro. Een blik makreel in olijfolie: 1,12 euro. Een halve kilo rozijnen: 1,12 euro. Er zijn Russische specialiteiten. Vareniki: een soort ravioli gevuld met aardappel en ajuin. Blikken zoete geconcentreerde melk. Alle producten zijn uitgestald op de paletten waarop ze geleverd zijn. Als in een magazijn.
Duurder leven, goedkoper winkelen
Winkelmanager Dmitri – ingevlogen vanuit Moskou om de verovering van België in goede banen te leiden – beseft dat zijn aanbod nog niet is wat het moet zijn. “De omstandigheden zijn moeilijk”, zegt hij, terwijl hij blikken varkensvlees met bonen stapelt. “Maar wij hebben niks te zien met de politiek van Rusland. Wij zijn een privébedrijf, dat zich wil waarmaken in Europa. Daarom zijn we hier in België, het centrum van Europa. En we hopen dat het zal werken, ondanks de obstakels. Ik dénk dat het zal werken, want wij zijn goedkoper dan al de rest.”
En het is nog geen overrompeling op dag één na de officiële opening. Al is de stroom klanten wel constant. En ze weten waarom ze komen. “Uit curieuziteit”, zeggen Tine en Marc, hier uit Opwijk. “En we moeten zeggen: onze indruk is positief. Het is hier ruim, ge hebt een goed overzicht. En ondanks dat alles in kartonnen dozen zit, is het toch schoon gepresenteerd. Dat alles uit Rusland komt, dat maakt niet uit. We moeten ook kijken naar de financiële toestand, hé. Het leven wordt duurder, en hier is het goedkoper.”
Russische stijl
Yvan, uit Asse, heeft getwijfeld om naar een Russische winkel te komen, in tijden waarin alles wat Russisch is, geboycot wordt. Maar de nieuwsgierigheid heeft gewonnen. Niet dat hij heel erg onder de indruk is. “Ze hebben wat weinig voedingswaren.” Hetzelfde zeggen Christa en Marie, die een paar honderd meter verderop wonen. “Het is geen uitblinker. We moeten nu toch nog naar een andere winkel voor onze groenten en fruit.” De Russische kwestie? Die deert hen niet. “We zijn toch allemaal mensen, hé. Oké, moest Poetin zelf hier nu een speech komen geven, we bleven weg. Maar we moeten toch geen ganse natie verketteren.”
Aan de kassa staat Mike, die zichzelf omschrijft als een politieke vluchteling uit Rusland en die komt winkelen met zijn vriendin Kim. “We hebben een klein technisch probleem”, zegt hij. Het is die kapotte bancontact. Hij moet naar de bankautomaat. “Sexy is het hier niet, hé”, zegt hij, terwijl hij naar buiten loopt. “Dat is de Russische stijl. Maar eerlijk: de Colruyt is ook geen romantische plek. Je komt ook niet voor een daguitstap, hé. Je komt winkelen. En deze winkel heeft pech, met deze omstandigheden. Natuurlijk kan je de oorlog in Oekraïne niet goedpraten. Maar dit is een winkel als een andere. Met mensen als alle andere. Laat ze gewoon hun ding doen.”
