“Ik ben al van jongs af gepassioneerd door lokale geschiedenis”, vertelt Raf Meert. “Toen ik in 2014 op zoek ging naar mijn eigen stamboom kwam ik in de historieken van de brouwerijen Timmermans en Lindemans terecht. Ik ontdekte tal van fouten die niet strookten met wat ik zelf ondertussen in archieven en bibliotheken had gelezen.”
“Deze toevallige vondsten deden me verder graven in de geschiedenis van de lambiek en ik viel echt van de ene verbazing in de andere. Ik kon niet anders dan tot de conclusie komen dat er over het lambiekbier heel veel historische onwaarheden de ronde doen.”
Vastgeroeste overtuigingen
Raf Meert publiceerde zijn onderzoeksresultaten sinds 2014 druppelsgewijs op een blog. “Ik voelde dat ik moest optornen tegen vastgeroeste overtuigingen over de herkomst van de lambiek”, vertelt de heemkundige. “Mijn bevindingen, die ik nochtans allemaal kan staven met archiefbronnen, werden niet altijd in dank afgenomen. Ik doorprikte een mythe waar iedereen graag in geloofde omdat ze marketinggewijs goed overkwamen bij het publiek.”
“Neen, lambiek is geen drank uit de tijd van Bruegel waar het bier rondging in kruiken op het veld of op feesten. Lambiek is zelfs niet eens een plattelandsbier, maar is ontstaan binnen de stadsmuren van Brussel. De oudste vermelding van lambiek in historische archieven dateert uit 1783. Het bier werd vernoemd in een document dat ging over een onenigheid tussen een brouwer en een herbergier over een slechte levering. Lambiek was in het begin geen volksdrank, maar een luxebier voor gegoede kringen. Ook de recepten van het bier werden doorheen de jaren aangepast.”
Bruegelfeesten
Hoe komt het dan dat iedereen vandaag lambiek associeert met volksvermaak en Bruegel? “Ik denk dat het beeld is ontstaan tijdens grote Bruegelfeesten die men honderd jaar geleden in Brussel organiseerde en waar dat verhaal van het ‘oerbier’ werd verteld. Omdat er vanaf de jaren zeventig weinig lambiekbrouwerijen in Brussel overbleven tegenover tientallen brouwerijtjes in het Pajottenland en de Zennevallei, is men het gaan associëren met het platteland.”
“Dat verhaal is zijn eigen leven gaan leiden omdat de ene auteur het van de andere overnam zonder echt historisch opzoekingswerk te doen. Ook de fouten werden mee overgenomen. Zo dook er een aantal jaren geleden een document op in het stadsarchief van Halle waaruit iemand afleidde op basis van een recept dat er in de vijftiende eeuw al lambiek werd geschonken. Ik heb achterhaald dat het hier om een foute vertaling gaat en het in dat document helemaal niet om lambiekbier gaat.”
Acht jaar werk
Om alle misvattingen uit de wereld te helpen, bundelde Raf Meert het resultaat van acht jaar historisch opzoekingswerk in een boek. “Ik begrijp dat dit boek voor controverse gaat zorgen want voor veel bierliefhebbers moet er een knop worden omgedraaid. Maar respect tonen voor het bier en zijn geschiedenis kan enkel maar door het verhaal te vertellen zoals het is.”
Het boek van Raf Meert is in het Engels geschreven zodat het ook door internationale bierliefhebbers kan gelezen worden en bevat bewust geen mooie foto’s om de focus vooral op de inhoud te leggen. Het kost 35 euro en is te koop in brouwerij Cantillon in Brussel en in de 3 Fonteinen in Lot.
