De eigenaars van de Nederlandse winkelgroep Maxeda, die in ons land actief is met de doe-het-zelfwinkels van Brico, BricoCity en BricoPlanit, overwegen hun bedrijf of onderdelen ervan van de hand te doen. Dat schrijven zakenkranten De Tijd en L’Echo donderdag op basis van meerdere bronnen. Maxeda ontkent noch bevestigt het nieuws. “We gaan niet in op geruchten en speculaties”, zegt een woordvoerder. “Indien er aanleiding is om de markt te informeren, zullen we dat vanzelfsprekend doen.”
Maxeda heeft in Nederland, België en Luxemburg in totaal 344 winkels en is daarmee marktleider in de Benelux. Het bedrijf stelt meer dan 6.700 mensen tewerk en genereert een jaaromzet van meer dan 1,5 miljard euro. Brico is met 152 winkels in België de grootste doe-het-zelfketen van ons land en vertegenwoordigt een marktaandeel van zo’n 40 procent. 81 vestigingen worden uitgebaat door zelfstandigen.
Maxeda is sinds eind 2015 eigendom van de financiële investeerders GoldenTree en Ardian, ook de financiële reuzen KKR en AlpInvest zitten aan boord. Tien jaar geleden zette het moederbedrijf Brico al eens te koop zonder resultaat. Maxeda kocht Brico in 2002 van het ontmantelde GIB, één van Belgiës industriële kroonjuwelen, dat ten onder ging aan een gebrek aan visie, ambitie en een honger naar geld.
Industriële revolutie
Wie Brico zegt, zegt eigenlijk GB, want zonder de ondernemersfamilies achter de verdwenen supermarkten was er van de doe-het-zelfketen mogelijk nooit sprake geweest. De geschiedenis van GB gaat terug tot de tweede helft van de negentiende eeuw. In die periode neemt de koopkracht van de Belgische ondernemende klasse enorm toe. Innovatieve handelaars spelen slim in op de stijgende vraag naar consumptiegoederen. Marktleiders Grand Bazar du Bon Marché, Grands Magasins Tietz, A l’ Innovation en Au Bon Marché strijden om klanten en bouwen gigantische stadspaleizen om ze te lokken. Het huidige gebouw van Galeria Inno op de Meir en de Grand Bazar op de Groenplaats zijn daar nog bestaande voorbeelden van.
Tijdens de twee wereldoorlogen en de Grote Depressie van 1928 krijgen de ketens het zwaar, maar op Grands Magasins Tietz na overleven de drie andere de donkerste bladzijden uit de Europese geschiedenis. Dat hebben ze onder meer te danken aan de groei van de middenklasse. Dure exotische producten in kooppaleizen maken plaats voor dagelijkse betaalbare producten. Innovation, Grand Bazar en Au Bon Marché richten overal in België toegankelijke supermarkten op, maar dat vergt veel kapitaal. Daarom bundelen Innovation en Bon Marché in 1969 de krachten onder leiding van François Vaxelaire, de zoon van de gelijknamige Bon Marché-oprichter. Grand Bazar blijft op eigen kracht verdergaan. Visionair CEO Maurice Cauwe houdt er de touwtjes stevig in handen.
Amerika
Cauwe reist de wereld rond op zoek naar nieuwe concepten en haalt vooral de mosterd in de Verenigde Staten, waar hij zich laat inspireren door innovatieve winkelformules. Hij denkt buiten de klassieke supermarkthokjes en komt op de proppen met GB Garden Center, GB Home Center, GB auto 5 en GB Quick en GB Brico. Hij gaat met zijn team zorgvuldig op zoek naar grote terreinen buiten dorpskernen en vlakbij strategische toegangswegen en op- en afritten van snelwegen. Zo komt hij terecht in Schoten, waar hij op een gigantisch terrein zowel een GB-supermarkt als de andere winkelformules samenbrengt op één plek. De allereerste Quick van ons land vindt er in 1971 al een plek. De eerste Brico volgt in 1973.
Het winkelpark is een succes, maar Cauwe ziet het groots en wil zo snel mogelijk uitbreiden. Hij introduceert vastgoedcertificaten waarmee hij bij bedrijven en particulieren geld verzamelt om het vastgoed achter de onderneming te financieren. GB’s, Quicks en Brico’s schieten als paddenstoelen uit de grond. De strategie is gericht op voortdurende groei, maar de Belgische Grendelwet legt een maximum aantal winkelparken per regio op. Het bedrijf moet daarom op zoek naar opportuniteiten in het buitenland. Die ambitie drijft GB in de handen van concurrent Inno-Bon Marché van de familie Vaxelaire. In 1974, amper een jaar na de oprichting van de eerste Brico in Schoten, fusioneren de twee bedrijven tot de holding GIB. Tegen 1989 stelt de groep meer dan 30.000 mensen tewerk en genereert het een omzet van 170 miljard Belgische frank (4,25 miljard euro).
Uitverkoop
De fusie is echter geen succes. GIB richt in de VS zijn pijlen op doe-het-zelfketens Handy Andy Central Hardware en vormt die om naar het model van Brico. Beide ketens gaan uiteindelijk ten onder aan de moordende concurrentie van het Amerikaanse Homedepot. Telgen van de familie Vaxelaire zwaaien sinds de fusie de plak binnen de groep, maar hebben volgens critici uit die tijd geen voeling met distributie en retail. In de jaren negentig worden vestigingen van zowel GB als Brico op grote schaal verzelfstandigd. Dat leidt tot aanslepende conflicten met de vakbonden. Deals met de werknemers kosten het bedrijf veel geld en wegen op de resultaten van de holding. Het bedrijf heeft geen visie of strategie meer, zwalpt en verkoopt over een periode van tien jaar al zijn waardevolle belangen. Zo belandt kroonjuweel GB supermarkten tegen 2000 in handen van het Franse Carrefour. Het bedrijf heeft geen reden van bestaan meer en de GIB-holding heft zichzelf in 2002 op.
Brico wordt datzelfde jaar verkocht aan het Nederlandse Vendex, dat later Maxeda zou gaan heten. Met Brico staat vandaag niet alleen een winkelketen te koop, maar ook een stukje Belgische industriële geschiedenis.
De Belgische uitverkoop van GIB
1989: Verkoop van het belang in Ikea België (50% van de aandelen)
1992: Verkoop van het belang in Pizza HutBelgië (50% van de aandelen)
1995: Verkoop van het belang in speelgoedwinkels Christiaensen
1996: Verkoop van het belang in Fnac België (60% van de aandelen)
1997: Verkoop van kledingketen Sarma aan Hema
1997: Verkoop van brillenwinkel Pearl
2000: Verkoop van GB aan Carrefour
2001: Verkoop van Auto 5 aan Norauto.
2001: Verkoop van Inno
2001: Verkoop van GB Immo, de vastgoedpoot van GIB, aan Redevco (C&A)
2002: Verkoop van Quick aan Ackermans & Van Haaren en Frère Holding
2002: Verkoop van Lunch Garden aan Carrestel
2002: Verkoop van Brico aan Vendex
