Als je koffiegruis droogt en daarna perst, hou je olie en perskoek over. De hoogwaardige koffieolie die GLIMPS.bio de voorbije weken produceerde op hun test site, wordt momenteel verzeept bij het Gentse Govi, producent van hoogwaardige chemicaliën. Nadien wordt het verzeepte halffabricaat door zusterbedrijf Christeyns verder bewerkt tot een natuurlijke handzeep. De R&D afdeling van Christeyns was meteen enthousiast om met de koffie(gruis)olie aan de slag te gaan.
“Vanuit de markt is er steeds meer vraag naar reinigingsmiddelen op basis van natuurlijke ingrediënten. Een circulaire zeep op basis van koffiegruisolie past perfect in onze duurzaamheidsstrategie”, zegt Alain Bostoen, CEO van Christeyns.
Het verborgen talent van koffiegruis
“Dit is nog maar het begin”, legt Dimitri Strybos van GLIMPS.bio uit. “Koffiegruis, en dus ook de olie en de perskoek, zit vol hoogwaardige stoffen die we kunnen inzetten voor een waaier aan toepassingen.” Zo lopen, parallel met het project bij Christeyns, onderzoeken naar het gebruik van koffiegruisfabricaten voor bouw- en 3D printingmaterialen, en voor bodemverbeteraar, meststoffen, veevoeder en biochar. “Op middellange termijn zien we het meeste potentieel in de extractie van hoogwaardige componenten zoals polyfenolen, antioxidanten en smaakmakers, … interessante stoffen voor toepassingen in de cosmetische en voedingsindustrie”, vult Strybos aan.
Kaffee Circulair
Nu de test site operationeel is, schakelt GLIMPS.bio een versnelling hoger met de lancering van het project Kaffee Circulair. “Dit jaar willen we minstens 10 ton koffiegruis verwerken”, aldus Strybos, project manager van Kaffee Circulair. “En dus hebben we in de eerste plaats grondstoffen nodig.” GLIMPS.bio roept koffiebars, hotels en grote kantoren (die minstens 50 kg koffie per maand consumeren) op om hun koffiegruis apart in te zamelen, en dat te laten ophalen door één van Kaffee Circulair’s projectpartners. De afdeling productontwikkeling van de HoWest ontwerpt intussen een duurzame container voor het opslaan en transport van het koffiegruis. De opbrengst van die 10 ton, in de vorm van perskoek en olie, gaat onder meer naar Christeyns voor zeepproductie en naar andere partners voor verder onderzoek.
Circulaire pioniers
“De ambitie is groot”, zegt Bloemen. “Over vijf jaar willen we een bioraffinaderij up-and-running hebben, die koffiegruis en andere reststromen verwerkt tot hoogwaardige (half-)fabrikaten.” Het zou een première zijn voor Europa en het zou Vlaanderen meteen op de kaart van de circulaire economie zetten. Circulaire economie gaat uit van een afvalvrije toekomst, waarin reststoffen volledig verwerkt worden tot grondstoffen. “Het is een noodzakelijke evolutie”, legt Bloemen uit. “We moeten af van de term afval. Tegelijkertijd valt er zoveel moois te ontdekken op het kruispunt van biologie en technologie. Dat is wat we vandaag ook zien gebeuren met Kaffee Circulair: zoveel mogelijkheden uit één reststroom zoals koffiegruis. Dat betekent dat er zoveel potentieel zit in een circulaire bio-economie.”
Van labo naar industrie
GLIMPS.bio wil de ontmoetingsplek zijn voor al die mogelijkheden. Zo is Kaffee Circulair ontstaan uit de “Urban Biorefinery Challenge”, een oproep die vanuit GLIMPS.bio werd gelanceerd naar startende ondernemers om aan de slag te gaan met organisch-biologische reststromen zoals koffiegruis en broodresten. “Daar leerden we de jonge ondernemer Lukas Van Quickelberghe kennen, die al even zit te broeden op het idee om koffiegruis te verwerken tot circulaire producten. We besloten om er samen voor te gaan, en werken nu intensief samen met Lukas aan de realisatie van het project”, aldus Bloemen.
Binnen het overkoepelende “Urban Biorefinery” project werkt het GLIMPS.bio team ook aan vergelijkbare pilootprojecten met starters, waaronder het valoriseren van broodresten tot natuurlijke pigmenten en alternatieve dranken. Kaffee Circulair is het pilootproject, dat aantoont dat een duurzame toekomst binnen handbereik ligt. “We zijn met GLIMPS.bio gestart om dingen in beweging te brengen”, zegt Bloemen. “Om de vele ideeën in bio innovatie die vandaag al binnen een laboratoriumsetting bestaan, te schalen naar een project met impact.”
GLIMPS.bio connecteert experts en ondernemers, bedrijven en onderzoekers, overheden en studenten. Zo bestaat het netwerk van Kaffee Circulair uit tientallen partners: kennisinstellingen, overheden, kmo’s en multinationals.
Ondernemen als ecosysteem
En zo is Kaffee Circulair ook een showcase van een nieuwe manier van ondernemen. “Duurzaamheid kan je moeilijk nastreven als individueel bedrijf”, aldus Strybos. “Circulair ondernemen betekent dat je deel bent van een keten, waar verschillende partijen samen een sterk ecosysteem bouwen. Wat het afval is voor de ene, wordt grondstof voor de andere. Dat werkt enkel als je win-win samenwerkingen kan creëren. Het is, in mijn ervaring, een van de grootste uitdagingen in circulaire economie projecten.”
“Tegelijk is het de enige way forward, zeker als je echt impact wilt bereiken. In ons project zien we bijvoorbeeld heel wat kansen ontstaan voor sociale tewerkstelling, zowel rond de inzameling als de verwerking van koffiegruis. Vandaar het partnership met Groep Intro dat we aan het opzetten zijn voor ophaling. Het is ontzettend motiverend om te zien wat we op korte termijn al hebben gerealiseerd. We zijn in oktober vorig jaar van start gegaan, en vandaag werken tientallen mensen mee aan de realisatie van dat gemeenschappelijk doel.”
