Over de ‘chemische decontaminatie’ van de twee reactoren was in september vorig jaar nog veel te doen. Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) liet het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (Fanc) op het laatste nippertje onderzoeken of de ingreep uit te stellen was. De chemische ontsmetting van het primaire koelcircuit zou de reactor definitief onbruikbaar maken, was de vrees. Het kwam haar op een geërgerde reactie te staan van het Fanc, dat vond dat Verlinden wel heel laat kwam met haar vraag, enkele dagen alvorens Doel 3 stilgelegd zou worden.
Nu bevestigt minister Verlinden in de Kamercommissie Nucleaire Veiligheid dat de chemische ontsmetting intussen is uitgevoerd voor Doel 3. Voor Tihange 2, die begin februari werd stilgelegd, is dat nog niet het geval, maar de reactor is in voorbereiding daarvan al wel helemaal ontladen.
De verwachting is dat Engie Electrabel tegen eind dit jaar een vergunningsaanvraag indient om de twee reactoren echt te kunnen ontmantelen. Tegelijk zal een aanvraag worden ingediend voor de bouw van faciliteiten waar het afval tijdelijk in kan worden gestockeerd. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez kondigde een maand geleden een wetsvoorstel aan om de ontmanteling van de twee kernreactoren te verbieden, maar de kansen op slagen van een dergelijk voorstel zijn bijzonder beperkt.
Smeltovens
Intussen lopen ook de eerste besprekingen om de sluiting van de oudste reactoren, Doel 1 en 2 en Tihange 1, voor te bereiden, bevestigt een medewerker van minister Verlinden. De politieke pleidooien van begin dit jaar om ook die centrales opnieuw te verlengen, lijken uitgedoofd, nu er met Engie Electrabel wordt onderhandeld over de levensduurverlenging van Doel 4 en Tihange 3. Die moeten worden gemoderniseerd voor tien jaar extra dienst, maar zouden kunnen draaien in de moeilijke winters 2025-26 en 2026-27.
De federale regering focust ook op de industriële aanpak van de ontmanteling van kerncentrales, waarvan ze een exportproduct hoopt te maken. ‘Daar is een markt voor, waar België kan op inpikken. We hebben de expertise in huis’, zei minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) in de Kamer.
De federale regering geeft daarom ook steun voor de ontwikkeling van een oven om een deel van het staal van de ontmantelde reactoren om te smelten. De oven zou specifiek mikken op licht radioactief metaal. Het nucleair onderzoekscentrum SCK CEN in Mol en het Centre de Recherches Métallurgiques (CRM) in Luik krijgen steun uit het Europees herstelfonds om de oven te ontwikkelen, kondigde minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS) aan in de Kamer.
SMR’s
In de Kamer ligt ook al meer dan een jaar een reeks voorstellen van meerderheid en oppositie om de wet op de kernuitstap te herzien, zodat de bouw van nieuwe kerncentrales – en zeker dan kleine modulaire kernreactoren, de zogenaamde SMR’s – mogelijk wordt. Maar de behandeling van die voorstellen wordt telkens weer uitgesteld.
Officieel luidt het dat de voorstellen de onderhandelingen met Engie Electrabel zouden kunnen doorkruisen, officieus wordt erkend dat de meerderheid het er niet over eens is. Met name de groene partijen vinden het vandaag te vroeg om de wet al te herzien. Ze hebben ermee ingestemd om het onderzoek naar nieuwe types kernreactoren te ondersteunen, maar het kan nog decennia duren alvorens dat onderzoek reactoren oplevert die ook daadwerkelijk kunnen worden ingezet.
De onderzoeksinstelling SCK CEN, die het onderzoek voert, moet haar werkplan nog indienen en zoekt industriële partners om een internationaal consortium te vormen dat het onderzoek naar en de bouw van de nieuwe, loodgekoelde reactoren moet leiden. Daarvoor wordt onder meer Westinghouse genoemd, een van de bouwers van de huidige generatie Belgische kernreactoren.
