Voor haar onderzoek nam het Pesticide Action Network Europe (PAN) stalen van het oppervlaktewater en het regenwater in België, Nederland, Duitsland en Spanje. Voor ons land werden de metingen uitgevoerd in Sint-Katelijne-Waver. Dat gebeurde in een kleine waterloop te midden van een serrecomplex en in plassen regenwater en regenwaterputten. Het ging telkens om plaatsen waar ook veel bebouwing en dus bewoning aanwezig is.
Volgens het PAN werden er in de Katelijnse stalen de hoogste totale concentraties aan pesticiden van heel Europa aangetroffen. “Het ging ook om een hoog aantal verschillende pesticiden met erg giftige eigenschappen”, zegt Kristine De Schamphelaere van PAN Europe. “Zo is dimethomorf toxisch voor de voortplanting en hormoonverstorend, behoren fluopyram en fluopicolide tot de PFAS-stoffen en is 2,6-dichloorbenzamide zelfs verboden.”
Strengere regels
In totaal bevatte het water 33 verschillende soorten bestrijdingsmiddelen. “De concentraties van de afzonderlijke pesticiden overschrijden de nationale of Europese waternormen niet”, klinkt het. “Maar de studie registreerde wel gecombineerde concentraties tot 90 microgram per liter in het oppervlaktewater en 21 μg/l in regenwater. Dit is respectievelijk 180 en 42 keer meer dan de onlangs voorgestelde drempelwaarde van 0,5 μg/l voor de totale hoeveelheid pesticiden.”
Volgens het PAN moeten er dan ook strengere regels komen voor glastuinbouw. “Pesticiden ontsnappen massaal uit serres. Ze zijn dus geen gesloten systeem zoals in de Europese regelgeving aangenomen wordt”, zeggen Hans Muilerman en Manon Rouby van PAN. “Producten die omwille van hun toxiciteit verboden zijn in openlucht worden wel nog gebruikt in de serreteelt, maar komen dus toch in de natuur terecht. Zowel op Europees als op nationaal niveau moet de regelgeving dan ook aangepast worden.”
Geen zorgen maken
“Het is alarmerend voor de biodiversiteit en voor de burgers dat er in het oppervlakte- en regenwater een cocktail aan toxische pesticiden wordt aangetroffen”, zegt De Schamphelaere. Maar volgens schepen van Milieu Bart De Boeck (N-VA) moeten de inwoners van Katelijne zich geen zorgen maken. “Het gaat om twee staalnames op één plaats. Dat kan je niet zomaar extrapoleren naar de rest van de gemeente, heel Vlaanderen of zelfs heel het land.”
“Een grote meerderheid van onze land- en tuinbouwers doet heel erg haar best en zet zich in om altijd alle normen te halen”, aldus De Boeck. “Jammer genoeg zijn er ook cowboys in de sector, maar die proberen we zo veel mogelijk aan te pakken. In samenwerking met het Departement Omgeving en verschillende instanties werden er al handhavingstrajecten opgesteld. Mogelijk had dat ook een invloed op de metingen van het PAN.”
