Over een totaaloppervlakte van zeven hectare kweekt de familie Vertommen momenteel vooral tomaten. Serres Rijtak, genoemd naar de naam van de percelen op het kadasterplan, is een familiebedrijf. “Mijn grootvader is hier op deze plaats in de jaren vijftig begonnen met het telen van prei en bloemkolen”, zegt Marc Vertommen (58), de vader van Jannes. “Eind jaren zestig nam mijn vader het over en toen ik erbij kwam in 1988 zijn we begonnen met de teelt van tomaten in serres. Nu is het mijn zoon Jannes die mee in het bedrijf is gestapt.”
Microalgen
“Ik heb wel een jaartje geprobeerd aan de land- en tuinbouwhogeschool van Thomas More in Geel, maar ik heb mijn studie niet afgemaakt. Eén van de dingen die ik wel onthouden heb uit die periode is de les over de toekomst van microalgen. Dat fascineerde mij. En van het een kwam het ander. Er zijn nog maar weinig bedrijven die microalgen telen, ik denk buiten wij een viertal.”
(De tekst gaat verder onder de foto)
Gezond
“Je hebt macroalgen, zoals zeewier, en microalgen, zoals spirulina”, legt Jannes uit. “Spirulina zijn microscopisch kleine plantjes die boordevol gezonde voedingsstoffen zitten. Vanwege die vele gezonde voedingsstoffen zijn er steeds meer mensen die spirulina bewust aan hun voedingspatroon toevoegen. Het wordt vooral verkocht in poedervorm als voedingssupplement dat je kunt gebruiken in een smoothie of toevoegen aan het deeg van een brood of een cake, en zo meer. Er wordt een hoeveelheid van 3 tot 5 gram per dag aanbevolen. Spirulina bevat een overvloed aan eiwitten en essentiële vetzuren. Daarnaast is spirulina rijk aan fytonutriënten, als chlorofyl, polysachariden, sulfolipiden, glycolipiden en vitamines. Deze voedingsstoffen kunnen bijvoorbeeld helpen om infecties en allergische reacties te bestrijden en de cholesterol te verlagen.”
(De tekst gaat verder onder de foto)
Poeder
Spirulina kweken kun je op twee manieren doen. In openlucht in een soort bassin of vijver of in een gesloten buizensysteem, een bioreactor, zoals Jannes dat doet. “Het voordeel van ons systeem is dat het eindproduct zuivere microalgen zijn. Bij productie in openlucht bestaat de kans dat je andere residu’s meeneemt in het eindproduct. Het voordeel van ons systeem is ook dat je de microalgen laat groeien in ideale omstandigheden. Het water met de spirulina wordt rondgepompt in een buizensysteem waardoor alle algen evenveel zonlicht krijgen en niet naar de bodem zakken. In een vijver heeft alleen de bovenste laag het beste licht. Voor het kweken van spirulina vertrek je van een klein staaltje in een buisje van 10 ml. Dat wordt in water gebracht en als voeding dien je alleen mineralen toe te voegen.”
“Wij werken met een systeem van 925 liter en 3450 liter. 60% daarvan is water met spirulina en 40% is lucht die het water rond pompt. Oogsten gebeurt twee dagen in de week via een collectievat waar de algen uit het water worden gezeefd. De geoogste algen gaan daarna in een vriesdroger. Dan zijn ze klaar voor de verkoop. Met de installatie die er nu staat zouden we jaarlijks tot 200 kg poeder kunnen krijgen. Dat is nog niet heel veel. Maar we hopen dat aanzienlijk uit te breiden in de toekomst.”
(De tekst gaat verder onder de foto)
“Binnenkort komt er aan ons bedrijf een automaat waar mensen een zakje spirulinapoeder kunnen halen en tegen eind dit jaar zal er ook een webshop zijn. Voorlopig verkopen we vooral aan particulieren. De toepassingen zijn heel veelzijdig. Je kunt het poeder oplossen in een smoothie of in water, je kunt er cake of brood mee bakken, of snoepjes mee maken. Een zakje van 100 gram spirulina zal tussen de 25 en de 30 euro kosten. Volgens verschillende professoren zullen microalgen in de toekomst een grote rol spelen in de eiwittransitie. Dus de overgang van vlees naar hybride producten of volledig vegetarische of veganistische voeding. Voorlopig zijn er nog maar weinig tuinbouwers die geïnteresseerd zijn om microalgen te kweken. De spirulina die je in de winkel vindt, komt dan ook meestal uit Azië waar er vooral in openlucht geteeld wordt. Ik heb mijn ouders ook moeten overtuigen om dit te proberen”, zegt Jannes.
(De tekst gaat verder onder de foto)
Ambassadeurs
Stefano Cansiane van de firma All Green is een specialist in de teelt van microalgen. “Microalgen zitten helemaal vol met gezonde voedingsstoffen. Dat maakt ze zo interessant. Vooral omdat je ze kunt telen op een kleine oppervlakte en met zeer weinig water. Het is dus een zeer efficiënte manier om voedingsstoffen te produceren. Bovendien heb je geen pesticiden nodig omdat je ze kweekt in een gesloten systeem. Bijna 60% van spirulina zijn eiwitten, dat vind je bijna in geen enkel ander product. Als de productie van spirulina zou groeien dan kan het op termijn een vleesvervanger worden. Wist je dat wanneer je 1% zeewier (macroalgen) toevoegt aan de voeding van koeien, dat ze dan 99% minder methaan ‘uitstoten’. Voorlopig worden micro- en macroalgen nog niet op grote schaal geproduceerd. Ook de machines zijn nog niet gestandaardiseerd. Daardoor kunnen we nog niet profiteren van het schaalvoordeel. Gelukkig zijn er een aantal pioniers en ambassadeurs, zoals de familie Vertommen hier in Sint-Katelijne-Waver. Het is ook een culturele kwestie. Als wij een groene vloeistof zien dan denken we daarbij niet meteen aan voeding. Het zal wat tijd vergen om die klik te maken.”
