We gaan eerst even terug naar de Middeleeuwen. Vanaf de 13de eeuw werd in Mechelen volop vis verhandeld. Maar… de eerste vismarkt was niet op de huidige locatie met die naam, maar wel op de IJzerenleen. De vis werd aangevoerd langs een vliet die uitkwam in de Dijle. Wie ooit de gelegenheid had om de Vlietenkelder onder de IJzerenleen te bezoeken, ziet daar nog de restanten van. Ook de fontein met vissen van beeldhouwer Jean-Paul Laenen zijn een stille getuige van het verleden van de IJzerenleen.
Stank
Margareta van Oostenrijk (1480 – 1530), landvoogdes van de Nederlanden in naam van haar neef keizer Karel en één van de belangrijkste figuren uit de Mechelse geschiedenis, vond echter dat de vismarkt op de IJzerenleen teveel stonk. Ze eiste dat de markt verplaats werd. Dat gebeurde ook, maar Margareta maakte het zelf niet meer mee. Het was pas net na haar dood in 1530 dat de vismarkt verhuisde naar het plein aan de oever van de Dijle dat we tegenwoordig als Vismarkt kennen.
Galerij
Het huidige plein aan de Vismarkt ontstond pas in de zestiende eeuw. Toen werden de huizen langs de kant van het water afgebroken. Voordien was er gewoon een straat. De vishandel op het nieuwe plein gebeurde aanvankelijk in open lucht. In 1613 werd de vismarkt overdekt met een galerij.
Die overdekte markt werd afgebroken in 1953. Koning auto deed zijn intrede en de vismarkt moest plaatsmaken voor een parking. Gelukkig is die ondertussen ook alweer verdwenen en parkeren de Mechelaars zich graag op een van de vele terrasjes om te genieten van een hapje en een drankje.
Controversieel
Veel panden op de Vismarkt van vandaag dragen nog de herinneringen met zich mee uit vervlogen tijden. Achter de huidige Bar Popular was in vroegere tijden het refugiehuis van de cisterciënzerabdij van Villers-la-Ville gevestigd. Over de geschiedenis van het hoekhuis uit de 17de eeuw is niet zoveel geweten. De al wat oudere Mechelaars kennen het café nog als De Verloren Zoon dat eind jaren zestig geopend werd. Het werd al snel een controversieel hippiecafé waar drugs verhandeld werden. De directie van het Scheppersinstituut, het Lorette-instituut en de TSM waren als de dood dat hun studenten in De Verloren Zoon zouden binnengaan. Het maakte het café natuurlijk nog meer populair. Sinds 2010 is Bar Popular er gevestigd.
Hotel Vé is gevestigd is in een oud fabriekspand dat dienst deed als visrokerij én er was ook een sigarenfabriek die al in 1875 openging. Het Ankertje aan de Dijle zit op de plek van de vroegere bruine kroeg ’t Stamenee, een van de vele hippiecafé’s die hier in de jaren zestig en zeventig van vorige eeuw waren. Denk maar aan Den Herten Aas en De Verloren Zoon. De Vismarkt was toen de place to be voor alternatievelingen. Het gebouw waar je ’t Ankertje aan de Dijle vindt, is een stadswoning die dateert uit 1728. Het pand werd gerestaureerd in de 19de eeuw, en beschermd in 1977.
Den Akker en De Wei
Ook het gebouw waar nu restaurant Merad gevestigd is was ooit een vismagazijn. Het gebouw dateert uit 1804 en aan de zijde van de Nauwstraat zie je bovenaan het raam nog steeds een medaillon met de afbeelding van een steur. Dat verwijst naar de vroegere naam magazijn De Steur. Daarna was het pand jarenlang gekend als het bruine café Den Akker. De voormalige uitbater Kris Kuijpers is geen onbekende in de Mechelse horeca. Na De Graspoort, Den Akker en De Mille, opende Kris in 2017 café De Wei, in de Nauwstraat.
In diezelfde straat was ook lange tijd één van de bekendste Mechelse biercafé’s Den Stille Genieter. Zelfs vanuit het buitenland zakte men af naar Mechelen om er één van de 600 verschillende soorten bier te proeven.
Nog in de Nauwstraat vind je De Gouden Vis, een bruine kroeg met achteraan een heerlijk terras met uitzicht op de Dijle. Het café van Toon Peeters is ook één van de gevestigde waarden op de Vismarkt. Het pand werd voor het eerst vermeld in 1647 als De Vijf Haringen.
Het is ondertussen een eind in de namiddag. De zon schijnt en het aantal vrije plaatsjes op de terrassen van de Vismarkt begint zienderogen te slinken. Tijd om te genieten op de mooiste plek van Mechelen.
Kris en Raf, twee anciens van de Vismarkt
Kris Kuijpers (61) begon in 1998 als cafébaas in het ondertussen verdwenen café Den Akker. Daarmee is hij één van de anciens van de Vismarkt. Vandaag houdt hij café De Wei open, een duidelijke knipoog naar het legendarische Den Akker. “De Vismarkt is veel veranderd doorheen de jaren. Het klopt dat het nu misschien wat commerciëler is met de vele restaurants, maar vergeet niet dat de Vismarkt in de jaren 70 en 80 het te mijden plein in Mechelen was. Er zijn nu wat minder cafés maar het is dan ook niet evident om zo’n zaak levensvatbaar te maken.”
De sfeer van de Vismarkt blijft volgens Kris uniek. “Er is de ongedwongen zuidelijke sfeer langs de kant van het water, de vele terrassen, het feit dat er geen auto’s mogen rijden en de compactheid van het plein. De Vismarkt is typisch een plein voor de Mechelaars. Je ziet hier minder toeristen dan op de Grote Markt. Het is goed dat er nu drie zaken bij komen. Ik ben van mening dat dat nog meer volk zal aantrekken naar de Vismarkt.”
Raf Pauwels (50) baat al 15 jaar Bar Popular uit en sinds zes jaar ook ’t Ankertje aan de Dijle. “De Vismarkt is de enige terrasplek aan het water hier in de binnenstad. Ik heb de terrascultuur hier helemaal zien openbloeien. Ik denk dat het rookverbod daar veel mee te maken heeft. De Vismarkt is het mooiste terrasplein van Mechelen. We zitten hier helemaal ingesloten. Er is hier een soort van eigen microklimaat. Er heerst altijd een vakantiegevoel. Iets wat je veel minder hebt in de rest van Mechelen. Het is jammer dat er steeds minder cafés zijn, maar het is wel een goeie zaak dat er een aantal nieuwe zaken bijkomen. Binnenkort is de Vismarkt weer helemaal op volle sterkte. Ik hoop dat er nog een aantal van dergelijke pleinen zullen bijkomen in Mechelen. Er is nog veel potentieel op de Wollemarkt en op de Korenmarkt vind ik.”
