Van Hool zit al meer dan vier jaar in financiële problemen. Dat komt voor een stuk omdat de busbouwer veel heeft geïnvesteerd in technologieën die nog niet zijn doorgebroken, zoals waterstofbussen. Maar vooral sinds de coronacrisis, die in 2020 uitbrak, lopen de rode cijfers de spuigaten uit. Zowel in 2020 als in 2021 liepen de verliezen tot meer dan zestig miljoen euro op. Door corona namen minder de mensen de bus en bleven bestellingen uit.

Lees ook: Busbouwer Van Hool zit in slechte papieren: stevige herstructurering op til in maart

Sinds 2019 maakt bus- en autocarbouwer Van Hool verlies. Op 11 maart wordt het herstelplan voorgesteld.

Na corona bleef een grote sprong voorwaarts uit, omdat materialen zoals batterijen of halfgeleiders lang op zich lieten wachten, waardoor elektrische bussen niet konden worden afgewerkt. En dan kwam de inflatie, met een enorme stijging van de loonkosten tot gevolg. Winst is nog lang niet in zicht.

Volgens de liberale vakbond staan minstens 400 van de 1.800 arbeiders bij Van Hool vandaag op economische werkloosheid. Ze zitten dus veel dagen werkloos thuis en krijgen daardoor minder loon uitbetaald. Ook van de 550 bedienden zitten heel wat mensen werkloos thuis.

Lees ook: Terwijl De Lijn elektrische bussen bestelt in China, zit busbouwer Van Hool in crisis

Kordate Hollander

Vorige maand trok Van Hool de Nederlander Marc Zwaaneveld aan als co-CEO. Hij is iemand die in de vakwereld wordt omschreven als een “kordate Hollander”. Hij is druk bezig aan de opmaak van een herstelplan, terwijl Filip Van Hool nog steeds de gewone operationele zaken leidt. Zwaaneveld stelt zijn herstelplan op maandag 11 maart op een bijzondere ondernemingsraad voor. De vakbonden hebben besloten om in de aanloop daarvan karig te zijn met commentaar, om de gemoederen niet op te hitsen. Maar het algemene sentiment is dat een stevige ontslagronde onvermijdelijk lijkt. Zwaaneveld heeft op dat vlak ook een reputatie: als crisismanager schrapte hij zowel banen bij de afvalverwerker Van Gansewinkel als bij het groente- en fruitbedrijf Greenyard Foods.

Lees ook: ‘Kordate Hollander’ moet Van Hool uit de crisis halen: busbouwer stelt Marc Zwaaneveld als co-CEO aan

Marc Zwaaneveld en Filip Van Hool. — © rr

Zwaaneveld zal meer doen dan Van Hool een kopje kleiner maken. Hij heeft ook de reputatie van ontslagrondes te koppelen aan grote investeringsplannen die een bedrijf op termijn sterker en winstgevender moeten maken. Voor het einde van Van Hool in Koningshooikt moet dus niet worden gevreesd. Daarvoor zijn de technologische kennis en de innovatiekracht te groot. In 2021 zorgde het bedrijf bijvoorbeeld nog voor een wereldprimeur door de eerste batterij-elektrische dubbeldekkerreisbus ter wereld te bouwen. Begin dit jaar haalde Van Hool ook nog een bestelling binnen van 112 batterij-elektrische bussen voor de Nederlandse vervoermaatschappij Qbuzz.

Van Hool levert deze elektrische bussen aan Qbuzz in Nederland. — © Van Hool

Financiële steun

Intussen klinkt zowel in sommige vakbondskringen als bij de directie van Van Hool de vraag naar financiële steun vanuit de politiek. Maar er is nog geen officiële aanvraag ingediend bij Vlaams minister van Werk Jo Brouns (CD&V). “We wachten op het transformatieplan dat Van Hool gaat opmaken en gaat delen met de Vlaamse regering”, zegt de minister.

Geert Noels vindt extra financiële steun van de Vlaamse overheid voor Van Hool geen goed idee. “In het verleden is al meermaals gebleken dat staatssteun niet werkt”, zegt de econoom. “Door de grootte van het bedrijf zal die steun bovendien wellicht permanent zijn en dan moet de overheid een fabriek gaan leiden. Dat is niet haar kerntaak. Als het bedrijf nieuw geld nodig heeft, kunnen er nieuwe aandeelhouders worden aangetrokken en dus wellicht ook nieuwe managers. Dat is misschien pijnlijk voor het huidige management, maar wel de beste manier om Van Hool te herstructureren.”

Geert Noels. — © Jeroen Hanselaer

Van Hool moest in januari wel toezien hoe zijn Chinese concurrent BYD een contract voor de bouw van 92 elektrische bussen voor De Lijn binnenhaalde. BYD krijgt staatssteun van de Chinese overheid. Moet de Vlaamse overheid daar dan niets tegenover zetten? “Een overheidsbedrijf als De Lijn zou niet zomaar met BYD in zee mogen gaan, omdat dat bedrijf fors gesubsidieerd wordt door de Chinese overheid en omdat BYD zijn arbeiders niet op dezelfde goede manier behandelt als Van Hool”, zegt Geert Noels. “Als je van je handelspartners niet dezelfde regels rond staatssteun en sociale regels verwacht, dan maak je de eigen industrie kapot. Maar dat is nog geen reden om zelf extra subsidies aan Van Hool te geven. Als Van Hool er niet in slaagt om de strategische uitdagingen goed aan te pakken, dan moet er in de eerste plaats een nieuw management komen.”