Agoria analyseerde cijfers van de FOD Werkgelegenheid. Daaruit blijkt dat het aantal geschrapte banen het hoogste peil in twaalf jaar heeft bereikt. Het gaat om meer dan 5.000 verloren jobs in de eerste negen maanden van 2024. Voor het eerst in bijna vijf jaar creëert de Belgische technologiesector bovendien netto geen banen meer. Op jaarbasis verdwenen zelfs bijna 6.000 jobs. Er verdwijnen zoveel banen dat de sector dreigt zijn aandeel in het bereiken van 80 procent werkgelegenheid tegen 2030 te missen.
Herstructureringen in de maakindustrie
De grote aangekondigde herstructureringen binnen de maakindustrie – vooral in de autosector – verklaren het grote banenverlies. Bij Audi Brussels alleen al staan 3.000 banen op de helling. “En dan zijn er nog alle kleine bedrijven die niet de media halen. Op de coronacrisis na, is dit ongezien in decennia”, zegt Bart Steukers, CEO van Agoria. De vooruitzichten zijn somber: Agoria verwacht dat het totale banenverlies in de sector in 2024 zal oplopen tot 9.300. Ook in 2025 verwacht de koepel dat er nog 3.000 banen zullen sneuvelen, om dan in 2026 een voorzichtige heropleving te zien.
De sectorkoepel bekeek bovendien tien indicatoren die de gezondheid van de sector duiden: vijf rond activiteit en vijf rond werkgelegenheid, gaande van omzet tot openstaande vacatures. In september 2023 kleurden nog zeven indicatoren groen, vandaag staan er acht op rood. Zo is onder meer de economische activiteit van de sector met 3,4 procent gedaald ten opzichte van vorig jaar, zijn de orderboekjes minder vol en piekt de tijdelijke werkloosheid naar een ongezien niveau sinds de coronacrisis van 2020 of de eurocrisis van 2013.
Dramatischer op Europees niveau
De Belgische maakindustrie is in de eerste helft van dit jaar met 8 procent gekrompen op jaarbasis. Het plaatje wordt nog dramatischer wanneer we uitzoomen naar Europees niveau. Volgens Agoria is de Belgische export van technologie binnen de EU nu nog goed voor slechts 4,4 procent marktaandeel: een historisch dieptepunt. Bovendien daalt ook de totale Europese export. “De taart wordt kleiner en het Belgische stuk wordt nóg kleiner. Op deze manier blijven er in de toekomst enkel nog kruimels over”, aldus Steukers.
“We zitten op een scharniermoment”, zegt de CEO. “De vorige federale regering zette vol in op koopkracht; de volgende moet vol inzetten op onze industrie.” Volgens Steukers dringt ook bij beleidsmakers de ernst van de situatie door. “Maar ze moeten er wel mee aan de slag. Op Europees niveau ligt het rapport-Draghi klaar met 170 aanbevelingen om de Europese industrie te doen heropleven. Nu is het aan de regering van dit land om de vertaalslag te maken.”
De malaise in de Belgische sector is volgens Agoria het gevolg van een explosieve cocktail. In heel West-Europa doet de industrie het slecht, onder meer door de hoge inflatie van de afgelopen jaren. In ons land komen daar nog de hoge loonkosten bij. “Onze sector is traditioneel de groeimotor van de Belgische economie. We moeten nu alles op alles zetten om de industrie te beschermen, en niet alleen beschermen: we hebben ook groei nodig om de welvaart van dit land te behouden.”
Inzetten op competitiviteit
Steukers roept daarom nieuwe en toekomstige regeringen op om dringend in te zetten op competitiviteit. De gelekte ‘supernota’ van federaal formateur Bart De Wever (N-VA) stelt de automatische indexering in vraag en vraagt de sociale partners om tegen 2026 een advies uit te werken. Maar dat moet sneller, klinkt het. Energie is in België bovendien nog steeds dubbel zo duur als voor de coronacrisis en tot vijf keer duurder dan in de VS. Concurreren met Chinese autofabrikanten wordt zo zeer moeilijk.
Maar bovenal moet een nieuwe federale regering een einde maken aan de wildgroei aan administratieve verplichtingen, klinkt het. Er moet volop worden ingezet op strategische sectoren, zoals defensie. Het mag hen niet te moeilijk worden gemaakt. Te vaak zouden defensiebedrijven stuiten op problemen met exportvergunningen of raken ze slechts moeizaam aan financiering. “De hoge regeldruk hypothekeert bovendien nieuwe investeringen. EU-topvrouw Ursula von der Leyen zegt 25 procent minder regeldruk te willen voor bedrijven. Onze nieuwe premier moet hetzelfde doen binnen enkele weken”, besluit Steukers
