Elk jaar maakt Deloitte op vraag van Embuild Limburg een lijvige studie die het voorbije boekjaar van de Limburgse bouwbedrijven in kaart brengt. Aangevuld met de statistieken over het aantal toegekende hypothecaire kredieten en het aantal afgeleverde bouwvergunningen, kan een vrij precies beeld worden geschetst van de economische toestand waarin de sector zich bevindt. De conclusie? Zo goed als alle indicatoren wijzen op stormweer. De hemel boven de bouwbedrijven is nu al gitzwart, en enige opklaring zit er het komende jaar niet aan te komen…
Verliezen lopen op
“Wat enorme zorgen baart, is de falingpredictie”, zeggen Wout Withofs en Frank Schouteden. “Dat is een gezondheidsscore op basis van de liquiditeit en solvabiliteit. Betrokken parameters als het eigen vermogen en de bancaire schuld gaan de verkeerde richting uit. De cijfers tonen aan dat het voor de kleintjes nog wel meevalt, maar dat vooral de grote bouwondernemingen een verhoogd risico lopen om kopje onder te gaan. In die categorie is het aantal verlieslatende bedrijven met 50% gestegen. Het is duidelijk dat zij een aanzienlijk deel van de gestegen kosten, zoals de geïndexeerde lonen (11% in 2023 en nog eens 5% in 2024) of de duurdere materialen, niet hebben kunnen doorrekenen aan hun klanten. Ze moeten dat opvangen door meer werkkapitaal te lenen, aan hogere rentetarieven, waardoor hun schuldgraad stijgt. Zo zijn ze in de rode cijfers beland.”
Nooit minder vergunningen
Aan de andere kant is ook de vraag sterk gedaald. “De malaise in de bouw is natuurlijk ook te wijten aan de gestegen rente op hypothecaire kredieten”, aldus nog Withofs en Schouteden. “Mensen die willen bouwen of verbouwen, kunnen veel minder lenen, en stellen daarom hun project uit. Bovendien is voor hen de bouwkost sterk toegenomen, bijvoorbeeld door de verplichting om te investeren in energiezuinige toepassingen of de verhoogde BTW, waardoor het budget wordt overschreden en de plannen worden teruggeschroefd. In 2021 werden er nog dubbel zoveel woonkredieten afgesloten dan nu. Het aantal afgeleverde bouwvergunningen, zowel voor nieuwbouw als renovatie, staat op een historisch dieptepunt (27% minder dan in de eerste 10 maanden van 2019, 7% minder dan vorig jaar). En zo lopen de orderboekjes van de bouwondernemingen en van de materialenleveranciers heel snel leeg.”
Waarborg, nu!
Veel beterschap lijkt niet meteen op komst. “Zolang de financiële situatie van kandidaat-bouwers niet verbetert, zullen de werven in de woningbouw niet worden opgestart”, weet Chris Slaets, gedelgeerd bestuurder-directeur van Embuild Limburg. “De dalende aanvragen voor nieuwe vergunningen wijzen op een langdurige impasse. Om de hypothecaire kredietverlening vlot te trekken, vragen wij met aandrang een borgstelling van de Vlaamse overheid. Zo’n waarborg dient dan als compensatie voor het tekort aan eigen middelen, zodat de kandidaat-bouwers toch een banklening kunnen krijgen. Dat instrument kan snel effect hebben en zal helpen om op zijn minst de verleende vergunningen effectief te realiseren.”
