De social distancing-maatregelen hebben een enorme impact op ons mentaal welzijn. De juiste benadering is nodig om te zorgen dat iedereen zich goed voelt en naar behoren functioneert op het werk. Dat zeggen Koen Hendrix (VKW Limburg) en Liesbeth Vandenrijt (Motmans & Partners). “De lockdown en social distancing zijn paradoxaal met de grote drijfveren van onze economie: samenwerking en vertrouwen.”
“Onze hormoonhuishouding bepaalt in grote mate hoe we ons voelen en functioneren op het werk en daarbuiten”, aldus het duo. “Miljoenen cellen communiceren onophoudelijk met elkaar in onze hersenen. De varianten zorgen voor endorfine, dopamine, serotonine en oxitocine, wat bepalend is voor het ervaren van geluk. Ook op het werk. Zo leidt endorfine tot een gevoel van geluk, trots en welbehagen. Het maskeert fysieke pijn, verhoogt de weerstand en vermindert angst. Dopamine zorgt voor een kick bij het behalen van een resultaat, de voldoening bij het afvinken van een taak of het bedenken van iets nieuws. Het heeft een positieve invloed op ons leervermogen en geheugen, wat onze prestaties bevordert. Serotonine (‘het gelukshormoon’) en oxitocine (‘het knuffelhormoon’) geven dan weer een gevoel van veiligheid en leiden tot vertrouwen en samenwerking. En er is ook adrenaline, dat ervoor zorgt dat we helder kunnen blijven onder stress.
Hugs en kussen
Het is vooral de oxicotine die een tegengewicht biedt aan ‘het stresshormoon’ cortisol. “Het breekt cortisol af en brengt ons lichaam tot rust. Het knuffelhormoon wekt gevoelens van vertrouwen op en versterkt sociale banden. Het verbetert ons humeur, stimuleert teamwork en zet aan tot beter presteren in teamverband. Het verhoogt bovendien onze weerstand en beschermt ons immuunsysteem. De aanmaak ervan wordt bevorderd door grouphugs, high fives en schouderklopjes. Door een hartelijke begroeting met een stevige handdruk of kus, een fijne babbel en oogcontact. Want mensen zijn van nature sociale wezens die genieten van subtiele aanrakingen en sociale contacten.”
Sociale deprivatie
“Uitgerekend al deze vormen van sociaal contact worden vandaag sterk teruggedrongen, waardoor we in een situatie van sociale deprivatie belanden”, aldus Hendrix en Vandenrijt. “Sociale isolatie kan leiden tot meer angst, een daling van ons zelfvertrouwen en leervermogen, en tot het verzwakken van onze weerstand. We krijgen een gevoel van onveiligheid, waardoor vertrouwen en samenwerking afnemen. Bijgevolg kunnen cynisme, wantrouwen en egocentrisch denken de kop op steken. Uitgerekend in tijden waar sterk een beroep gedaan wordt op solidariteit en groepsdenken, bevinden we ons in een context die net individualistisch denken stimuleert, of alleszins het gevoel van medeleven niet faciliteert. We komen in een soort overlevingsmodus, waarbij onze eigen veiligheid primeert boven die van anderen. Bovendien ervaren we meer stress door onzekerheid, onbetaalde rekeningen, inkomensverlies of angst om ziek te worden. En door onze structuur die overhoop is gegooid door het telewerken in combinatie met de opvang van het gezin. Hierdoor produceren onze bijnieren cortisol, waardoor onze sociabiliteit en empathie sterk dalen. Niet essentiële systemen zoals dankbaarheid, geduld en zorg voor anderen worden on hold gezet of uitgeschakeld.”
Conclusie?
“Sociaal én fysiek contact met teamleden is dan ook van wezenlijk belang om een veilige omgeving te creëren waarin groepsgevoel en solidariteit heersen. We communiceren nu eenmaal beter in levende lijve, met non-verbale ondersteuning. Empathie krijgt in een sociale en fysieke context veel meer ruimte dan bij het ontbreken van dit contact. Het valt dus echt af te wachten wat de effecten van een langdurige lockdown zullen zijn op onze happiness maar ook op ons sociaal gedrag. Op maatschappelijk vlak, maar evenzeer op specifieke parameters die de productiviteit van medewerkers beïnvloeden zoals betrokkenheid, samenhorigheid en vertrouwen.”
