Zorgnet-Icuro luidt de alarmbel: onze ziekenhuisinfrastructuur veroudert snel. De Vlaamse overheid geeft te weinig subsidies om gebouwen fatsoenlijk te onderhouden en om toekomstgerichte nieuwbouwprojecten volgens transparante criteria te financieren.
Er heerst ongenoegen en onrust in de ziekenhuissector. Maar hoe zit dat in de Kempen, waar eerder al plannen voor nieuwe ziekenhuizen werden bekendgemaakt? Had de overheid die plannen al niet lang geleden goedgekeurd?
Jo Leysen geeft wat toelichting. “We hadden een goedgekeurd plan voor een nieuw, eengemaakt ziekenhuis in Turnhout, maar daar stak de staatshervorming in 2014 een stokje voor. Die staatshervorming legde de bevoegdheid voor de financiering van de infrastructuur van ziekenhuizen bij de gemeenschappen.”
Vlaanderen moest voortaan de ziekenhuisinfrastructuur financieren. Op hetzelfde ogenblik wijzigde ook de Europese regelgeving, waardoor de Vlaamse overheid zo’n investering in één begroting moet inschrijven. Dat belast de Vlaamse begroting. “AZ Turnhout heeft ongeveer 450 miljoen nodig voor de bouw van een nieuw ziekenhuis. Dat bedrag kan Vlaanderen niet langer spreiden over de begrotingen van opeenvolgende jaren.”
Nieuwe procedures
Om een en ander in goede banen te leiden, werkte de Vlaamse overheid nieuwe procedures uit. Sinds 2015, en tot vandaag, werd geen enkel dossier meer goedgekeurd. Jo Leysen: “De vorming van ziekenhuisnetwerken en het opmaken van een regionaal zorgstrategisch plan zijn noodzakelijke voorwaarden om nog een dossier te kunnen indienen. Voor ons geen probleem. Het Ziekenhuis Netwerk Kempen is een van de eerste erkende netwerken in Vlaanderen. We hebben grondig werk gemaakt van een zorgstrategisch plan, waarin we hebben nagegaan wat we nodig hebben voor een regio die 500.000 inwoners bedient. In een volgende fase moet elk ziekenhuis een eigen zorgstrategisch plan maken, dat is geënt op dat overkoepelende regionale plan.”
De Vlaamse overheid legde ook vast dat een ziekenhuis veertig jaar moet meegaan en een grondige make-over kan ondergaan na twintig jaar. “Het Sint-Elisabethziekenhuis in Turnhout dateert van 1958 en is dus al 64 jaar oud, het Sint-Jozefziekenhuis is 41 jaar”, voegt Jo Leysen daar aan toe.
Zorgstrategische plannen
De regionale zorgstrategische plannen konden ingediend worden vanaf 1 april 2022. “Het onze was een minuut over middernacht binnen. Ondertussen zouden er vier plannen zijn ingeleverd. Het Kempense plan is het eerste.”
In dat plan is opgenomen dat de Kempense ziekenhuizen van vijf naar drie sites evolueren. “Een besparing”, zegt Jo Leysen. “Dat is toch wat de Vlaamse overheid wenst. We hebben ook een timing vastgelegd. Eén nieuw ziekenhuis in Turnhout tussen 2028 en 2030, een eengemaakte campus voor Geel en Mol in de periode 2035-2040 en een nieuwe campus in Herentals tussen 2045 en 2050. Het lokaal zorgstrategisch en technisch-financieel plan voor Turnhout wordt op dit ogenblik geactualiseerd en kan tegen het einde van dit jaar worden ingeleverd. Ook de ziekenhuizen van Mol en Geel bereiden nu al hun gezamenlijk plan voor. Herentals volgt later.”
Precaire dossiers
De Kempense ziekenhuizen zijn de ijverigste leerling uit de klas, dus kan niets nog de uitvoering van de bouwplannen in de weg staan? “Toch wel”, vreest Jo Leysen. “De overheid heeft ook een tweede procedure in het leven geroepen. De zogenaamde precaire dossiers. Wanneer het dak van een operatiezaal dreigt in te zakken, moet worden ingegrepen. Ook ons ziekenhuisnetwerk heeft al enkele precaire dossiers ingediend. Helaas zijn de criteria zo vaag dat de deur wordt opengezet voor willekeur. Je zou zomaar een heel ziekenhuis als precair dossier kunnen omschrijven, om sneller geld van de overheid te krijgen.”
“De overheid beslist ook om enig evenwicht in de investeringen per provincie te bewaren”, vervolgt Jo Leysen. “Wat betekent dat voor ons, als er eerst heel veel geld naar de realisatie van het Ziekenhuis Aan de Stroom in Antwerpen is gegaan? Zijn dan alle middelen voor de provincie al opgesoupeerd?”
Strijdvaardig
Leysen klinkt strijdvaardig: “Als de Vlaamse overheid de reguliere procedure volgt, moet Turnhout een van de eerste zijn die in aanmerking komen voor een nieuw ziekenhuis. Als de precaire dossiers voorrang krijgen, is dat ook zo, want het Turnhoutse ziekenhuisgebouw is een van de oudste. Dat is duidelijk. Wat er achter de schermen allemaal beweegt, is veel minder duidelijk.”
Zorgnet-Icuro vraagt om een onderbouwde langetermijnbenadering voor de Vlaamse ziekenhuizen. Jo Leysen staat helemaal achter die eis. “Er is een helder plan nodig, zodat elk ziekenhuis in Vlaanderen weet welke werken ze wanneer kunnen uitvoeren en over welke budgetten ze beschikken.”
