Fruitmarkt Cools vraagt het faillissement aan in crisistijd, maar begón ook ooit in crisistijd, in 1938 in Arendonk. Louiske Cools, ook Coolske genoemd door zijn relatief kleine gestalte, stopte toen als bakkersgast omdat hij met zijn loontje zijn groeiend gezin niet kon onderhouden, zo beschrijven de Coolsen hun familiegeschiedenis op hun website.
Louiske startte een handel op in groenten en fruit, eerst met een stootkar en nadien met wagen en paard. Hij reed ermee van hoeve tot hoeve om zijn waren aan de man te brengen. Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog richtte hij een eigen winkeltje in. Dat nam zijn zoon August in de jaren zestig over, maar de verkoop van deur tot deur liep ook nog verder, en er kwam een fruitkraam bij in Wommelgem aan ‘het rond punt’ in Wommelgem, waar nu nog altijd een winkel is gevestigd. In de jaren tachtig nemen de vier zonen en dochter van August de familiezaak over, om geleidelijk aan meer en meer winkels te openen en over te nemen.
Luc Cools (58) had eerst vijf jaar als advocaat gewerkt, voor hij mee in de zaak stapte, vertelt hij. “Het was de tijd dat men in de Kempen enkel Cash & Fresh (later overgenomen door Delhaize, red.) kende, en zelfstandige groenten- en fruitwinkels. Wij hadden daar onze plek in, zelfs toen er meer en meer supermarkten op de proppen kwamen, ook in kleinere gemeenten. Dat komt omdat er zolang ik weet, een structureel overaanbod van fruit en groenten op de markt is. Supermarkten kopen in bij importeurs, maar beslisten tot voor kort vaak last minute om minder af te nemen dan besteld, bijvoorbeeld minder ananassen wanneer er regen is voorspeld. Dat kwalitatieve aanbod konden wij tegen een goede prijs opkopen, en dus een agressieve prijzenpolitiek voeren. Duizenden klanten konden wij dagelijks in onze winkels ontvangen.”
Eigen middelen
In maart dit jaar gingen wel twee winkels in Ravels en Tongerlo (Westerlo) dicht, maar kwamen er in Borgerhout en Deurne-Noord wel twee winkels bij. In de Antwerpse wijken kan Cools zich ook met de bediening door winkelmedewerkers onderscheiden. “Toen geloofden we er nog in dat de oorlog in Oekraïne de markt niet zodanig zou ontwrichten, en we besloten – véél – eigen middelen bij in de zaak te steken om een lastige periode te overbruggen. Maar de internationale markt voor groenten en fruit is enórm gekrompen, en de supermarkten kopen het hele kwalitatieve aanbod van de importeurs effectief op. Binnenlands aanbod is er ook veel minder, omdat niet alle boeren hun serres met de stijgende energieprijzen kunnen verwarmen. In enkele maanden tijd is met andere woorden ons businessmodel ondergraven.”
De afgelopen maanden besloot de familie Cools nog enkele winkels te sluiten. Maar er waren ook de oplopende energiekosten, “die wij voelden op dertig plaatsen, maar vooral in ons centraal magazijn, waarvan 2.500 m² gekoeld is”, en de gestegen personeelskosten, “deels door de inflatie, deels door het spectaculair toegenomen aantal afwezigen”, zegt Luc Cools. “Dat alles maakt dat wij voor het eerst in 85 jaar tegen rode cijfers aankeken. Dat was, en is nog, verschrikkelijk stresserend, maar op een gegeven moment moet je de waarheid in de ogen kijken, want anders kan zoiets je dood worden. Ik heb het al bij een zaakvoerder zien gebeuren.” Het faillissement werd voor het weekend aangevraagd.
Hij zegt het met een krop in de keel, “omdat ik nooit had gedacht dat ik hiervoor zou staan”, zegt Cools. “We hebben in verhouding ook nauwelijks schulden.”
‘Best Fruit’
De winkels in het centrum van Antwerpen zijn in een aparte vennootschap ondergebracht, en zullen kunnen heropenen onder de ‘Best Fruit’-vlag. Voor de andere winkels zal allicht met de curator naar een oplossing worden gezocht, “om de banen van zo veel mogelijk medewerkers te redden”. Cools zelf blijft intussen actief in zijn tweede zaak, een tegelhandel in Retie. Hij pendelt tussen de Kempen en Oostduinkerke, en neemt de tijd om alles een plaats te geven nu. “Ik probeer mij te troosten met het verhaal van de familie Peeters-Govers, die van de jaren zestig tot tachtig met honderd rijdende winkelwagens vol verse producten succes oogstten. De laatste keer dat ik zo’n grote wagen van hen heb zien rijden, was in Senegal, met tal van mensen op het dak. Op een gegeven moment kan het gewoon op zijn. Voor alle mooie jaren wensen wij alle klanten en medewerkers te bedanken.”
