Het Kernstopverdrag kwam in 1996 tot stand en verbiedt kernproeven. Om de naleving van het verdrag te controleren, werd de internationale organisatie CTBTO opgericht. De lidstaten werken aan een wereldwijd systeem met meetstations om nucleaire explosies te detecteren. Er zijn 337 meetstations die seismische activiteit, trillingen in de atmosfeer en in oceanen, en concentraties van radioactieve deeltjes in de lucht meten. De organisatie kan hiermee moeiteloos nagaan welke stations radioactieve deeltjes detecteren, maar het bleef gissen naar de oorsprong van die radioactiviteit.
En nu is er een code ontwikkeld dankzij een samenwerking tussen SCK-CEN uit Mol, Health Canada, Environment and Climate Change Canada en ons KMI. Eenmaal de code op punt gesteld was, beslisten de partners om die kennis ten dienste van de maatschappij te stellen.
De bronlocatie berekenen is slechts een van Pieters’ ingebouwde functionaliteiten. Met de code kunnen wetenschappers ook voorspellen wanneer er hoeveel radioactiviteit is vrijgekomen. Het algoritme baseert zich daarvoor op zowel de meetstations die radioactieve lozingen hebben gedetecteerd, als die stations die geen radioactiviteit registreerden. Met die cruciale informatie kunnen wetenschappers met bestaande modellen berekenen hoe sterk het besmettingsgevaar op welk moment zal zijn, rekening houdend met factoren als neerslag, windsnelheid en windrichting.
“Die factoren spelen een cruciale rol in de verspreiding van radioactieve deeltjes in de atmosfeer. Zo brengen we de situatie nauwkeurig in kaart. Welke radioactiviteit kwam er vrij? In welke concentraties? Hoe zal die radioactiviteit zich de komende minuten, uren of dagen verspreiden? Verwachten we een impact op mens en milieu? Zo ja, dan kunnen we meteen in actie schieten”, licht Pieter De Meutter van SCK-CEN toe.
SCK CEN behoort tot de grootste onderzoeksinstellingen van België. Meer dan 850 medewerkers zetten zich iedere dag in voor de ontwikkeling van vreedzame toepassingen van radioactiviteit. De onderzoeksactiviteiten van SCK-CEN focussen zich op drie grote thema’s: veiligheid van nucleaire installaties, ontwikkeling van nucleaire geneeskunde en bescherming van mens en milieu tegen ioniserende straling. SCK CEN deelt zijn kennis door talrijke publicaties en opleidingen.
