Eerst was er de coronacrisis. En daarna stegen de energie- en loonkosten naar recordhoogtes. Het is geen toeval dat het aantal faillissementen in een sterk stijgende lijn zit. In de maand januari gingen 134 bedrijven in de provincie Antwerpen failliet. Dat is dik dubbel zoveel als twee jaar geleden. Al is het wel nog net iets minder dan in januari 2020, net voor de uitbraak van de coronacrisis. Toen gingen 179 bedrijven failliet.
LEES OOK. “Bijna derde kmo’s zit door reserves”: Unizo wil geen automatische loonindexeringen meer in 2023
Maar nieuwe cijfers van Graydon Creditsafe, een specialist in bedrijfsinformatie, wijzen erop dat het aantal faillissementen in de nabije toekomst nog fors kan toenemen. In maar liefst 37 sectoren in de provincie Antwerpen zit meer dan de helft van de bedrijven door zijn geldreserve heen. Concreet: als er een nieuwe schok komt, bijvoorbeeld weer een forse stijging van de loon- of energiekosten, is er geen geld meer in die bedrijven om die schok op te vangen. De ondernemer moet dan bijvoorbeeld extra geld van zijn privérekening naar zijn bedrijf overschrijven, extra leningen aangaan of in het ergste geval het faillissement aanvragen.
Nachtwinkels in nood
Van alle sectoren valt één categorie extra op: de nachtwinkels. Volgens officiële cijfers (zoals jaarrekeningen, btw-aangiftes, gegevens van betaalachterstanden, enzovoort) zit maar liefst 74 procent van de nachtwinkels in de provincie Antwerpen in zware financiële problemen. Er zou een injectie van ruim tien miljoen euro nodig zijn, om alle noodlijdende nachtwinkels in de provincie Antwerpen weer gezond te maken.
LEES OOK. Fors meer faillissementen in België: vooral horeca en bouwsector delen in de klappen
Rabinder Dhillon (55) kan ervan meespreken. Hij is al twintig jaar de uitbater van nachtwinkel De Voorleste in Turnhout. “De ambitie voor onze zaak is vandaag helaas simpel: we willen overleven. Meer kunnen we niet meer verwachten”, zegt Rabinder. “Het geld dat we met onze nachtwinkel verdienen, weegt niet op tegen de tijd die we erin steken. Toch wil ik mijn winkel niet sluiten. Het is mijn kind. Dat kan ik niet zomaar afstaan. Gelukkig heb ik overdag een vaste job bij een farmaceutisch bedrijf. Want van de nachtwinkel kunnen we ons gezin niet onderhouden.”
Met lege handen naar buiten
Waarom gaat het zo slecht met de nachtwinkels? “Het is begonnen met de coronacrisis”, zegt Rabinder. “We mochten toen maar tot tien uur ’s avonds openblijven. Daardoor hebben we veel klanten verloren. Intussen mogen we wel langer open zijn, maar ook na de coronacrisis komen veel minder mensen heel laat op de avond buiten. De mentaliteit is op dat vlak veranderd.”
“En dan zijn er nog de andere problemen, zoals de hoge inflatie”, zegt Rabinder. “Wij moeten de prijzen van onze producten noodgedwongen verhogen, maar veel klanten aanvaarden dat niet. Het gebeurt steeds vaker dat hier mensen binnenkomen, de prijs van een product zien, en vervolgens met lege handen terug naar buiten stappen. Als ze iets nodig hebben, kopen ze het wel in de supermarkt. Daar zijn de prijzen natuurlijk ook verhoogd. Maar de drempel om in een grotere supermarkt met lege handen naar buiten te gaan, is veel groter. Bij ons gebeurt dat helaas om de haverklap.”
“Onlangs merkte ik nochtans dat we vrij veel van een bepaalde frisdrank hadden verkocht”, zegt Rabinder. “Ik ben eens gaan onderzoeken hoe dat kwam, en kwam al snel met een verklaring: we waren vergeten om de gestegen inkoopprijs van die frisdrank door te rekenen aan onze klanten. Onze winstmarge op dat product was bijna nul.”
Extra taks
Rabinder wijst ook naar het beleid van de stad Turnhout. “Er is hier in juni, juli en augustus al jaren een verbod om alcohol te verkopen na middernacht”, zegt Rabinder. “Dat haalt onze omzet natuurlijk naar beneden. En dan moeten we ook nog een belasting van 1.500 euro per jaar betalen, die specifiek op nachtwinkels is gericht. Supermarkten die gewoon overdag open zijn, moeten die taks niet betalen. We krijgen het steeds moeilijker. Ik vraag me daarbij af: waarom moeten wij meer taksen betalen dan winkels uit andere sectoren? Niet alleen in Turnhout worden nachtwinkels geviseerd, ook in andere steden is dat zo.”
LEES OOK. “Bijna derde kmo’s zit door reserves”: Unizo wil geen automatische loonindexeringen meer in 2023
Volgens de Turnhoutse schepen van Economie Luc Op de Beeck (CD&V) zijn de extra belastingen op nachtwinkels hard nodig. “Ze brengen schade toe aan de aantrekkelijkheid van het winkelapparaat in onze stad”, zegt hij. “Ze veroorzaken ook meer overlast, en belasten onze gemeentelijke diensten daar dus extra mee. Die extra belasting van 1.500 euro per jaar geldt trouwens niet alleen voor nachtwinkels, maar ook voor enkele andere handelszaken, zoals handcarwashes, belwinkels, wedkantoren en seksshops.”
Ook het verbod om in Turnhout alcohol te verkopen tussen middernacht en 8 uur ’s morgens blijft in juni, juli en augustus gehandhaafd. “We hebben die maatregel ingevoerd tijdens de coronacrisis”, zegt Luc Op de Beeck. “Sinds we dat hebben gedaan, is de overlast op straat duidelijk verminderd.”
