De federale regering gaf in 2018 groen licht voor de Multi-purpose Hybrid Research Reactor for High-tech Applications, kortweg MYRRHA. De symbolische eerstesteenlegging van dinsdag is de start van een enorm project dat in drie fases verloopt.
Fase I, bij SCK bekend onder de naam Minerva, houdt de bouw in van een hal in waarin later het eerste deel van de deeltjesversneller en twee bestralingsstations zullen komen. Die machine is al gebouwd in Louvain-La-Neuve, waar ze zal worden ontmanteld en bij SCK in de nieuwbouwhal zal worden heropgebouwd.
De installatie zal onder meer worden gebruikt voor de productie en het onderzoek van (nieuwe) medische radio-isotopen, gebruikt bij behandeling van kanker. Zo’n behandeling valt alleen de tumor aan en laat het gezonde weefsel errond intact. Het SCK is wereldleider in de productie van dergelijke isotopen. Met Minerva zullen ze er bij het SCK nog efficiëntere kunnen maken.
Minister van Energie Tinne Van der Straeten kwam in Mol mee de bouw van het project aftrappen. “De vraag is of deze reactor de grote verwachtingen zal inlossen. Ons land blijft met dit project een pionier op het vlak van nucleair onderzoek, met een focus op medische doeleinden.”
Toxisch kernafval verminderen
Op termijn moet MYRRHA een loodgekoelde kernreactor opleveren die wordt aangedreven door een deeltjesversneller van liefst driehonderd meter lang. “We zullen altijd een geologische berging nodig hebben voor kernafval, maar de hoeveelheid toxisch radioactief afval zullen we met het MYRRHA-project kunnen verminderen”, maakt reactorfysicus en algemeen directeur van MYRRHA Hamid Aït Abderrahim zich sterk.
“Nu is de duurtijd dat dit soort afval gevaarlijk blijft 300.000 jaar, maar met de nieuwe technologie kunnen we dat terug brengen tot 300 jaar.”
“Op die manier kunnen we het probleem van langlevend kernafval herleiden van geologische naar menselijke tijden. We doen dat door het afval via bestralingen verder op te splitsen, het oude afval wordt dus deels gerecycleerd en kan opnieuw worden gebruikt als kernbrandstof.”
Het resultaat van die bestralingen is spectaculair: “Als je het Belgisch hoogradioactief afval bekijkt na veertig jaar werking van de kerncentrales, dan heeft dat de oppervlakte van een voetbalveld, met daarop het afval een halve meter hoog. Met de technologie die we met MYRRHA onderzoeken, kunnen we die hoogte terugbrengen tot 5 millimeter.”
Professor Abderrahim herinnert zich nog de dag dat Nobelprijswinnaar fysica Carlo Rubbia als eerste met het idee op de proppen kwam van een reactor die werd aangedreven door een deeltjesversneller. “Dat was in 1993. MYRRHA werd in 1998 geboren. Toegegeven, ik had destijds verwacht dat we vandaag hier in Mol de volledige MYRRHA-installatie zouden kunnen in gebruik nemen, de reactor incluis. Maar goed, zo’n project kost tijd: het gaat om nieuwe technologie en dat vereist heel wat licensies.”
Of deel II en deel II van MYRRHA er ook zullen komen? “Daar ben ik heel zeker van. Fase II (de bouw van de volledige deeltjesversneller, red.) zou in 2032 moeten klaar zijn. Maar uiteindelijk zal de overheid bereid moeten zijn daar het geld voor op tafel moeten te leggen.”
Internationale partners zoeken
Om de financiering rond te krijgen kijkt ons land uit naar de buurlanden, om mee in te stappen. Professor Abderrahim: “Duitsland en Japan tonen al lang interesse en meer recent ook Zweden en het VK, waar ze meer kernreactoren willen bouwen.”
“Over het algemeen zie ik de tendens dat mensen opnieuw meer nucleaire energie willen”, zegt Abderrahim. “Veertien landen hebben nucleair afval in Europa.”
“We kunnen het niet langer maken om langlevend toxisch nucleair afval te blijven weggooien. We moeten dus zo veel mogelijk gebruikt uranium recycleren en het afval minder lang toxisch maken. Dat is precies wat MYRRHA in de toekomst zal doen.”
“Minerva is een belangrijke stap in de realisatie van MYRRHA. Wij maken dit soort projecten niet omdat ze gemakkelijk zijn, maar omdat ze gewenst en nodig zijn voor de samenleving.”
MYRRHA zou vanaf 2038 operationeel moeten zijn. Aan het enorme project hangt een even groot kostenplaatje. Alleen al voor het startkapitaal is 1,6 miljard euro nodig. Eerder kreeg het project al 558 miljoen euro overheidsgeld toegezegd.
Vandaag werken er zo’n 230 medewerkers, verspreid over 25 nationaliteiten aan MYRRHA. Vermoedelijk zal dat aantal oplopen tot zevenhonderd voltijdse medewerkers per jaar voor de periode van de bouw en de uitbating (2019-2065).
