Onder de coördinatie van de provincie Antwerpen startte vier jaar geleden het project beek.boer.bodem op in vier gemeentes in de Aa-vallei: via wetenschappelijke maatregelen de landbouwgronden in Herentals, Kasterlee, Lille en Vorselaar klimaatbestendiger maken. Omdat de landbouwers massaal mee denken en de maatregelen in het veld uitvoeren, kent het project zo een succes dat het nu uitbreidt naar de vallei van de Kleine Nete. Zo worden ook de boeren in Dessel, Geel, Grobbendonk, Nijlen, Olen, Ranst, Retie, Vorselaar en Zandhoven betrokken. Beek.boer.bodem krijgt daarvoor vanuit de Vlaamse Blue Deal nu 900.000 euro aan financiële middelen.
Aangepaste maatregelen
Het succes van beek.boer.bodem in de Aa-vallei ligt niet zo voor de hand: niet alleen houdt de Kempense zandbodem heel slecht water vast, bovendien viel het project net in de periode met twee hete en kurkdroge zomers, gevolgd door een geweldig natte zomer. Maar dankzij de wetenschappelijke kennis van heel wat partners kunnen bijna op perceelsniveau aangepaste maatregelen uitwerken.
“Er zijn verschillende ingrepen rond de drie pijlers van beek.boer.bodem”, zegt projectcoördinator Koen Eyskens. “Zo kunnen boeren stuwtjes plaatsen in de beken en grachten rond hun gronden. Dat is een heel simpele en oude techniek, maar die helpt echt om de waterhuishouding goed te kunnen reguleren. Zelfs tijdens een nat jaar als 2021 kan dat renderen. Een ander maatregel om water vast te houden is om houtsnippers in de bodem te mengen. Daardoor breng je meer koolstof in je bodem en heb je gedurende tien jaar meer organische stoffen in de bodem. We hebben kaarten van hoe het CO-gehalte in de bodem binnen heel dit gebied precies uitziet. En als je die houtsnippers ook nog eens lokaal kan produceren, heb je een korteketenverhaal.”
Zure naaldbossen
Het project breidt nu niet alleen naar meer gemeentes uit, het beperkt zich ook niet langer tot landbouwgronden. Het samenwerkingsinitiatief tekent nu ook een strategie uit om de verzuurde bosbodems in onze regio aan te pakken. In de vaak aangeplante naaldbossen sijpelt water moeilijk tot in de zanderige Kempense bodem.
“Door stapsgewijs voor meer loofbomen te zorgen, kan de waterinsijpeling verbeteren”, zegt gedeputeerde Jan De Haes (N-VA) van de provincie Antwerpen. “Dankzij doordacht geplaatste stuwtjes worden bossen dan weer niet langer onnodig ontwaterd. Met deze en andere maatregelen kan de grondwatervoorraad voor bossen in de regio mettertijd aangroeien. De bosomvorming en heraanplant of natuurlijke verbossing gebeurt onder de vleugels van de Bosgroep Kempen Noord en Bosgroep Zuiderkempen, die een sterke expertise hebben op het terrein”.
