Het is een bijzonder zicht op het terrein van logistiek bedrijf ADPO in Beveren: twee rijen met grote, gebogen spiegels, op een hoogte van zes meter. De installatie torent boven een spoorlijn uit en de spiegels draaien doorheen de dag richting de zon.
De feestelijke inhuldiging van de installatie is al bijna drie jaar geleden. ADPO, dat vloeibare chemische stoffen opslaat in grote tanks, had toen een Europese primeur te pakken. In Noord-Afrika en het Midden-Oosten worden zonnespiegelparken al jarenlang gebruikt, bij ons waagde nog niemand zich aan de investering door een gebrek aan zonneschijn.
Tot 400 graden
Zonnespiegelparken leveren geen stroom, maar warmte. De gebogen spiegels vangen zonlicht op en concentreren dat licht op één punt. De opgevangen warmte wordt bewaard met thermische olie. De installatie kan temperaturen tot 400°C opwekken, ideaal voor tal van industriële processen.
De installatie bij ADPO, met 1.100 m² een relatief kleine installatie, is een demonstratiepark dat er kwam met Vlaamse steun. Het bedrijf kan er jaarlijks zevenhonderd ton stoom mee opwekken en bespaart daarmee zo’n 15% op zijn gasfactuur. Dat klinkt misschien als niet veel, maar voor een energie-intensief bedrijf als ADPO is dat in deze tijden meer dan welkom. “Nu de gasprijs vertienvoudigd is, is die besparing ook vertienvoudigd. De zonnespiegels verlichten de pijn”, zegt managing director Filip De Dijcker.
De topman zou zijn zonnespiegelpark dan ook maar wat graag opschalen. “Onze ingenieurs zijn op dit moment aan het onderzoeken wat mogelijk is. Maar veel uitbreiden, is niet eenvoudig: voor de veiligheid moeten we genoeg afstand houden van onze opslagtanks.”
Daarom probeert het bedrijf alvast het absolute maximum uit zijn huidige park te halen. “We kunnen de technologie nog beter afstellen, zodat de spiegels de stand van de zon beter volgen. Ook kunnen we meer investeren in preventief onderhoud en zorgen dat er geen lucht in de vaten met thermische olie zit. Met zulke maatregelen kunnen we naar 20% van ons gasverbruik gaan.”
Bussen vol belangstelling
Hoe hoger de gasprijzen, hoe meer belangstelling de zonnespiegels van ADPO wekken. “De afgelopen weken stoppen hier steeds meer bussen, telkens met dertig tot vijftig mensen die ons park willen bezoeken”, zegt De Dijcker. “Ze komen van bedrijven van overal, niet alleen uit Antwerpen maar ook bijvoorbeeld Rotterdam.”
Het Limburgse Azteq ontwikkelde het zonnespiegelpark en baat het vandaag ook uit. Het in 2017 opgerichte bedrijf heeft in Vlaanderen drie installaties: bij ADPO in Beveren, bij chemiebedrijf Proviron in Oostende en een testinstallatie in Genk.
Medeoprichter Peter Vandeurzen bevestigt dat het erg druk is. “Toen we een jaar of vier geleden begonnen met onze zonnespiegels, waren de voornaamste drijfveren duurzaamheid en de uitdagingen van de klimaatverandering. We kregen toen vooral aanvragen van grote industriële groepen die een groen karakter wilden uitstralen. Over die zaken spreekt nu niemand meer. Het gaat alleen nog over de prijs.”
De prijs die bedrijven betalen voor een MWh (megawattuur) zonnewarmte hangt af van installatie tot installatie, maar ligt steeds een pak onder de huidige kostprijs van gas. Ook als die prijzen zakken, blijven de contracten van Azteq concurrentieel, zegt Vandeurzen. “En zelfs als alles normaliseert, zal de druk om van fossiele brandstoffen af te stappen niet verdwijnen.”
Een miljoen op 19 minuten
Dat er heel veel belangstelling is voor Azteq, bleek nog eens in augustus. Toen haalde het bedrijf met een crowdfunding een miljoen euro op in amper negentien minuten. Dat geld zal gebruikt worden voor een ambitieus project in Spanje. In Sevilla mag Azteq namelijk een park bouwen van maar liefst 43.000 vierkante meter. De zonnespiegels zullen warmte leveren aan de lokale brouwerij van Heineken, die dankzij de spiegels en een biogasinstallatie, tegen 2025 volledig CO-neutraal moet werken.
“De grote markten voor ons worden Spanje, Italië, Frankrijk en Duitsland”, zegt Vandeurzen. “Spanje loopt voorop: de huidige regering heeft veel aandacht voor duurzaamheid en er is een gunstig subsidieregime. Het land heeft natuurlijk ook dubbel zoveel zon.”
Maar ook bij ons is Azteq met grote projecten bezig. Binnenkort neemt de Amerikaanse kleefbandenproducent Avery Dennison in Turnhout een nieuw zonnespiegelpark in gebruik. Dat zal met zesduizend vierkante meter zes keer groter zijn dan de huidige parken bij ADPO en Proviron.
Groene warme oplossing
In de Antwerpse haven identificeerde Azteq twee jaar geleden al tweehonderd hectare aan grond die geschikt is voor zonnespiegels. De oplossing is bruikbaar in een brede waaier aan sectoren, zegt Vandeurzen. “Naast de chemie zijn er metaalverwerkers, bedrijven die potgrond maken, houtdrogerijen, de textiel … Noem maar eens een industrie die geen stoom, hete lucht of hete olie nodig heeft. Bovendien zijn er voor groene thermische energie weinig opties, in tegenstelling tot elektriciteit waar je zonnepanelen of windturbines kan gebruiken. Onder de 100 graden kan je restwarmte of warmtepompen gebruiken, maar die temperaturen volstaan vaak niet voor industriële processen.”
Over specifieke bedrijven of locaties laat Vandeurzen nog niet in zijn kaarten kijken. “Maar de aanvragenlijst is onwaarschijnlijk aan het groeien, zeker in de laatste drie maanden. Natuurlijk staat zo’n installatie er na een aanvraag niet de volgende dag. We moeten onze groei als bedrijf nog bestendigen.”
