Arbeidsmigratie van buiten Europa ligt politiek gevoelig, weet Bert Mons, Voka-topman van West-Vlaanderen. “Dat wordt al snel geassocieerd met een opengrenzenbeleid, terwijl het totaal iets anders is.” Voka West-Vlaanderen hoopt met ‘talentmissies’ naar Mexico en India de erg krappe arbeidsmarkt in West-Vlaanderen te bekampen. Maar het ligt politiek ook gevoelig omdat ons land alle zeilen bijzet om een werkzaamheidsgraad van 80 procent te halen – volgens velen de golden bullet om onze begrotingsproblemen te temperen – en daar maar niet in slaagt.
N-VA grijpt de plannen van Voka graag aan om nog eens uit te halen naar het in haar ogen manke arbeidsmarktbeleid van de regering-De Croo en van Wallonië en Brussel. Feit blijft dat het aantal werklozen en inactieven in Wallonië en Brussel een pak hoger blijft dan in Vlaanderen. “Wij zijn met een paar West-Vlaamse N-VA-parlementsleden op bezoek naar Henegouwen geweest, maar daar kennen ze de VDAB niet hoor”, zegt Maaike De Vreese, die voor N-VA de problematiek in het Vlaams Parlement volgt.
Waarnemend Open Vld-voorzitter en Vlaams Parlementslid Tom Ongena vroeg als parlementslid de cijfers op. De VDAB stuurde vorig jaar 117.000 openstaande vacatures naar de Waalse arbeidsbemiddelaar Forem. Slechts 51 werkzoekenden solliciteerden in Vlaanderen. De cijfers vanuit Brussel zijn iets beter. “Die samenwerking moet echt beter en de regionale arbeidsbemiddelaars moeten durven te sanctioneren wanneer een werkzoekende geen moeite doet.” Hij wijst daarbij graag op onder meer het Turboplan van Vlaams minister van Inburgering Bart Somers (Open Vld) om nieuwkomers sneller aan de slag te krijgen en de noodzaak om de werkloosheidsuitkeringen in de tijd te beperken. Mensen die hier zijn activeren, is de prioriteit. “Als de nood zo hoog is en er kan binnenlands geen enkele oplossing gevonden worden, moeten werkgevers ook niet-EU-burgers met een waardevol economisch profiel kunnen aanwerven.”
Allerlaatste redmiddel
“Ik begrijp dat het bedrijfsleven actie onderneemt, maar het moet wel het allerlaatste redmiddel blijven”, zegt ook De Vreese. Als bedrijven er toch mee doorgaan, vindt De Vreese het belangrijk dat de potentiële werknemers in hun thuisland de taal al leren zodat ze snel geïntegreerd zijn. “Arbeidsmigratie is veel meer dan een werknemer van punt a naar punt b brengen. Dikwijls volgt daarna zijn of haar gezin, dat geïntegreerd moeten worden. We slepen nog altijd problemen mee van de migratiegolven uit de jaren 60 en 70.”
Om te duiden dat arbeidsmigratie geen wonderoplossing is, wijst ze graag naar een speech die Pieter Hasekamp, de directeur van het Nederlandse Planbureau, in juni hield. Hij noemt migratie als oplossing voor de arbeidsmarktkrapte een schijnoplossing. “Omdat het feitelijk niets oplost: ook migranten consumeren, hebben woningen nodig, onderwijs voor hun kinderen, gezondheidszorg. De komst van meer migranten leidt uiteindelijk ook weer tot nieuwe krapte.”
Ook Vlaams minister van Werk Jo Brouns (CD&V) ziet arbeidsmigratie vandaag alleen als “het sluitstuk van ons arbeidsmarktbeleid. De vacatures moeten wel ingevuld raken.”
Wouter De Vriendt (Groen), federaal fractieleider en migratiespecialist, verwelkomt dan weer de opening die Voka maakt. “Het brengt eindelijk wat zuurstof in een politiek debat waarop vaak verkrampt wordt gereageerd.” Groen vindt dat arbeidsmigratie van buiten Europa kan om de vergrijzing op te vangen en tekorten op onze arbeidsmarkt aan te vullen. “Het moet wel om een gecontroleerd model gaan waarbij migranten hier enkele jaren kunnen werken.” Groen legt wel de link met illegale arbeidsmigratie. In ruil voor meer legale economische migratie wil Groen afspraken maken met Afrikaanse landen voor de terugname van de eigen burgers. Dat is iets wat natuurlijk niet opgaat voor de Mexicanen en Indiërs waarop het West-Vlaamse bedrijfsleven mikt.
Bij Vooruit klinkt een gelijkaardig geluid. In de migratieplannen van de partij staat dat “de extreem krappe arbeidsmarkt gebaat is bij een gecontroleerde wettelijke arbeidsmigratie.” En ook Vooruit legt waar mogelijk de link met de illegale arbeidsmigratie. “Arbeidsmigratie mag niet iets zijn wat ons overkomt. We moeten het heft zelf in handen nemen door legale arbeidsmigratie in te zetten als hefboom voor een stevig terugkeerbeleid.”
