Shoppingcentra door de eeuwen – excuus – door de afgelopen vijf decennia heen. Dat is het onderwerp van de tentoonstelling die loopt in het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) in deSingel in Antwerpen.
Zijn shoppingcentra of ‘shopping malls’ Amerikaanse import? Daar wordt soms nogal makkelijk van uitgegaan. Maar dat klopt niet helemaal. Vanaf de jaren vijftig waren er ook in Europa al shoppingcentra. De tentoonstelling Shopping Towns Europe in deSingel vertelt het verhaal van de ontwikkeling van het regionale shoppingcentrum in Europa in de jaren 1950, 60 en 70.
Het concept en ontwerp van het Europese shoppingcentrum verschilt vaak sterk van zijn Amerikaanse tegenhanger. Op de kleine tentoonstelling, die is opgevat als een mini-shoppingcentrum waar je met je winkelmandje doorheen kan gaan, wordt met beeld-, klank- en tekstmateriaal de geschiedenis van zes significante Europese shoppingcentra tot leven gebracht zoals die ontstonden vlak na de eerste wereldoorlog.
Op die manier wordt de belangrijke rol die het regionale winkelcentrum speelde in de naoorlogse stedelijke ontwikkeling van Europa tot leven gebracht. Via deze voorbeelden, belicht Shopping Towns Europe eveneens de verschillende manieren waarop Europese shoppingcentra trachtten om nieuwe ‘modellen’ van collectiviteit te introduceren in het dagdagelijkse leven. In die Europese opvatting van shopping centra stond naast het winkelaspect ook het shoppingcentrum als ontmoetingsplek centraal. Een ‘collectivistisch’ idee als het ware.
De tentoonstelling zoemt in op de meest uiteenlopende voorbeelden van revolutionaire Europese winkelcentra. Zoals De Lijnbaan in Rotterdam (zie foto bij dit artikel) dat met zijn openluchtstructuur meteen navolging kreeg in de rest van Europa. Ook België sprong mee op de kar. In 1976 opende Het Pand in Waregem. Een ambitieus project dat commerciële functies mixt met administratieve, culturele en recreatieve faciliteiten. De relatie tussen de private en publieke sector stond centraal.
Shopping centra of malls lijken nu een achterhaald idee. In de VS staan er een heleboel te verkommeren. En bij ons roept een project als Uplace heel wat tegenkanting op. Een van de belangrijkste oorzaken is het toenemende belang van de online verkoop.
De tentoonstelling is geredigeerd door Dr. Janina Gosseye (University of Queensland) en Prof. Tom Avermaete (TUDelft) en stoelt op onderzoek dat werd uitgevoerd voor het gelijknamige boek, Shopping Towns Europe, dat verscheen in januari 2017.
Meer info vindt u op de site van het Vlaams Architectuurinstituut.
