Afgelopen dinsdag kwam in het Belgica-kantoorgebouw aan de Antwerpse Scheldekaaien een einde aan de overnamestrijd om de Belgische olietankerrederij Euronav. De aandeelhouders spraken zich uit over een boedelscheiding. CMB, de scheepvaartgroep die geleid wordt door Alexander Saverys, verwierf daarbij de controle over Euronav. In ruil hevelt hij een derde van zijn vloot over naar een van de grote concurrenten. De goedkeuring kwam er op de algemene vergadering met een grote meerderheid.
Ook Nicolas Saverys, de oom van Alexander en topman van de gasrederij Exmar, heeft zijn greep op een beursgenoteerde Belgische rederij versterkt. Nicolas Saverys probeerde de voorbije maanden om via een beursexit Exmar volledig in handen te krijgen. Dat is niet gelukt, maar Saverys heeft wel zijn belang kunnen uitbreiden tot 85 procent, waardoor hij de touwtjes van het bedrijf nu wel heel stevig in handen heeft. Daarmee heeft de bekende redersfamilie op twee fronten haar greep op twee grote beursgenoteerde rederijen versterkt.
Wie er echter van uitgaat dat die twee operaties deel uitmaken van een groot plan van de familie Saverys, heeft het verkeerd voor. Meer nog, Alexander en Nicolas staan diametraal tegenover elkaar in hun toekomstvisie op de bedrijven. Alexander Saverys wil de olietankerrederij Euronav omvormen tot een klimaatpionier in de internationale scheepvaart, Nicolas wilde de gasrederij Exmar van de Brusselse beurs halen om te blijven investeren in fossiele energiebronnen zoals olie en aardgas.
Nicolas Saverys schrikt er daarom niet voor terug om journalisten de les te lezen als ze het weer een keer” over ‘dé’ familie Saverys hebben. Want sinds 2015 bestaat de grote familie Saverys uit drie kleinere families die volledig onafhankelijk van elkaar actief zijn in de maritieme wereld.
Alexander Saverys: “Als familie hebben we dezelfde voorgeschiedenis. Als ondernemers gaan we onze eigen weg. Het is perfect mogelijk dat de bedrijfsstrategie verschilt. Maar CMB en Exmar werken naast elkaar in hetzelfde gebouw. Dat staat borg voor interessante en levendige gedachtewisselingen als we elkaar tegenkomen.”
Boten en bier
De naam Saverys staat in ons land gelijk aan scheepvaart. Die band is er nochtans nog maar sinds 1953. Philippe Saverys – de vader van Nicolas en grootvader van Alexander – trouwde toen met een nazaat van Bernard Boel, de man die in 1829 een kleine scheepswerf in Temse had opgericht. Die werf groeide na de Tweede Wereldoorlog snel uit tot veruit de grootste bouwer van zeeschepen in ons land. De familie Saverys hecht veel belang aan die bijna twee eeuwen oude link met de scheepswerf in Temse. Alexander Saverys laat niet na om te beklemtonen dat zijn familie al zeven generaties actief is in de scheepvaart.
Opmerkelijk is wel dat ze zo goed als nooit de aandacht vestigen op de stevige Gentse roots van de familie. De betovergrootvader van Alexander had begin de jaren 1900 een bierbrouwerij in de oude stadskern van Gent. De overgrootvader was actief als verzekeraar van de binnenvaart. Sinds een tiental jaar is Alexander Saverys trouwens in de voetsporen van zijn betovergrootvader gestapt. Hij heeft in de Ardennen met een aantal vrienden en kennissen de regionale bierbrouwerij La brasserie des Tchets opgericht. Die brengt bieren op de markt onder de naam La Chatte.
Turbulente jaren
De Belgische scheepvaart is een wereld van enkele machtige, maar discrete families die er alles aan doen om uit de schijnwerpers te blijven. Het familiale baggerbedrijf Jan De Nul, de maritieme groep van de familie Cigrang, of kleinere rederijen gecontroleerd door Antwerpse families (Scheers, Durot en Brion), …, het zijn allemaal private bedrijven. Dat is meteen het grote verschil met de familie Saverys. Die was decennialang nauw betrokken geweest bij de Belgische scheepsbouw en hunscheepvaartbedrijven staan nog altijd op de beurs genoteerd. Daardoor lopen die bedrijven veel meer in de kijker.
Zo was de familie Saverys tot begin jaren negentig van de vorige eeuw de grootste aandeelhouder van Boelwerf in Temse. De grootste scheepswerf beleefde in het decennium voor de eeuwwisseling echter turbulente tijden. Na verschillende mislukte reddingspogingen ging in 1992 Boelwerf failliet. De scheepsbouwer bleek niet meer opgewassen tegen de concurrentie van de veel goedkopere Aziatische scheepswerven.
De teloorgang van de scheepswerf ging gepaard met zware sociale conflicten, een soms bitse strijd met de overheid en een controverse over de manier waarop de familie profiteerde van de aanzienlijke subsidiëring van de scheepsbouw. De familie werd daarbij meer dan eens zwaar onder vuur genomen – betogers trokken tot voor en zelfs in de villa in Temse waar de familie woonde.
Nicolas Saverys steekt vandaag niet weg dat de teloorgang van Boelwerf voor hem nog altijd de zwartste bladzijde in de familiegeschiedenis is. Hijzelf en zijn oudere broer Marc en zus Virginie werden van jongs af aan door hun vader Philippe ondergedompeld in het reilen en zeilen van de scheepswerf die ze vanuit het ouderlijke huis konden zien. ‘De naam van onze familie heeft in Temse nog altijd een slechte bijklank’, laat Nicolas Saverys zich weleens ontvallen.
Een jaar voor het faillissement van de Boelwerf stond de familie Saverys ook om een heel andere reden in de schijnwerpers. Ze waagde zich in 1991 aan een gedurfde overname. De familieholding van Philippe Saverys en zijn drie kinderen sloot een overnamedeal met de toenmalige Generale Maatschappij waardoor ze de CMB, toen de grootste Belgische en beursgenoteerde scheepvaartgroep, in handen kreeg. Dat bedrijf had een lange geschiedenis, onder meer als uitbater van de zogenaamde Congoboten die decennialang hadden gependeld tussen België en de toenmalige kolonie.
De overname van CMB maakte van de Saveryssen op slag de meest vooraanstaande scheepvaartfamilie van ons land. Die rol speelt ze nog altijd. De samenstelling van de raad van bestuur van de Belgische redersvereniging, de spreekbuis van de maritieme sector, spreekt boekdelen. Die bestaat voor de helft uit vertegenwoordigers van rederijen die in handen zijn van een van de Saverys-telgen.
Durf en visie
De overname van CMB in 1991 staat volgens kenners van de familie symbool voor hun ondernemerschap en -durf. De familie Saverys schrikt er niet voor terug om gedurfde en visionaire projecten aan te vatten. Nochtans was CMB niet meteen een succesverhaal. De familie Saverys had voor de overname zwaar moeten lenen en kreeg de jaren erna te kampen met een slechte conjunctuur in de wereldwijde scheepvaart. Ze moest verscheidene activiteiten afstoten om voldoende geld in kas te blijven hebben. Toch schrokken de kinderen van Philippe Saverys er niet voor terug om te investeren in nieuwe activiteiten.
De oudste, Marc Saverys, lanceerde de CMB als transporteur van ruwe olie, door de overname van een kleine Franse olietankerrederij. Daaruit is Euronav gegroeid, een van ’s werelds grootste oliereders. Zijn jongere broer Nicolas Saverys was eind jaren negentig de eerste in de wereld die investeerde in het ontwerp en de bouwen van drijvende installaties voor het omvormen van aardgas en vloeibare vorm (lng) en vice versa. Hij ging ervan uit dat er heel wat toekomst zit in dergelijke drijvende omvormingsinstallaties omdat die veel goedkoper zijn dan een vaste terminal aan land. Zus Virginie kocht vijftien jaar geleden een prestigieus Italiaans wijngoed (Avignonesi) dat ze grondig moderniseerde en veranderde in een maker van biodynamische wijnen.
De volgende generatie lijkt uit hetzelfde hout gesneden. Alexander, de oudste zoon van Marc, startte in 2004, op zijn 26ste, al een containerrederij op voor kustvaart met kleinere schepen en nam twee jaar later een concurrent over die acht keer groter was. De zoon van Virginie, Basile Aloy, was pas 28 jaar toen hij in 2016 voor het eerst de ceo werd van een splinternieuw scheepvaartbedrijf (Ebe).
Alexander Saverys is ook de hoofdrolspeler in twee nieuwe episodes van het entrepreneurschap. Nadat de CMB zich vorig decennium zo goed als volledig had teruggetrokken uit de olierederij Euronav, is hij er tegen alle verwachtingen in na een lange overnamestrijd in geslaagd de controle te heroveren over het bedrijf. Dat ging niet zonder slag of stoot. Hij en zijn jongere broers Michaël en Ludovic moesten daarvoor verscheidene honderden miljoenen euro verzamelen om hun positie als aandeelhouder te versterken.
De scheepvaartwereld is ook bijzonder benieuwd of Alexander Saverys zijn grote ambities zal kunnen waarmaken om Euronav om te bouwen van een oliereder naar een van ’s werelds grootste vervoerders van groene brandstoffen, als alternatief voor fossiele energie. Dat vergt zeer grote investeringen.
Familiefortuin
‘Ze zijn zeer gedreven en zeer gefocust bij het nastreven van hun doel’, vat een kenner van de familie het samen. Dat betekent niet dat alles wat ze ondernemen een succes is. Dat heeft Alexander mogen ondervinden. Zijn eerste eigen kind – de containerrederij Delphis – kwam tijdens de economische crisis van 2008 in zwaar weer terecht. Uiteindelijk werd het zwaar verliezende bedrijf in 2014 overgenomen door de scheepvaartgroep CMB waarvan zijn vader Marc toen nog de leiding had. “Een reddingsoperatie”, zegt een kritische waarnemer.
Exmar, het bedrijf van de broer van Marc, had het het vorige decennium zeer moeilijk omdat de huurders van splinternieuwe drijvende aardgasinstallaties failliet gingen of terugkwamen op hun afspraken. Het resulteerde in een keldering van de beurskoers van Exmar en wantrouwen bij de banken om nog geld te lenen aan het bedrijf.
Vandaag is het geen kommer en kwel meer. Integendeel, de familie beleeft gouden tijden. De energiecrisis vorig jaar was voor Exmar het kantelpunt. Het wakkerde de vraag naar drijvende aardgasinstallaties enorm aan. Dat vertaalt zich in nooit geziene winstcijfers voor de gasrederij van Nicolas Saverys.
De CMB staat op het punt om de controle te verwerven over de olierederij Euronav, op een moment dat er dankzij de aanhoudende hoge vrachttarieven voor ruwe olie nooit geziene winsten worden geboekt. Het resulteert in een forse toename van het fortuin van de familie Saverys, blijkt uit het rekenwerk van de nieuwssite derijkstebelgen.be. De familie Nicolas Saverys en kinderen bezet met een vermogen van ruim een miljard euro de 41ste plaats.
Zijn broer Marc en kinderen staan twee plaatsen lager met een vermogen van 900 miljoen euro. Dat is vooral te danken aan de CMB die ze in 2015 van de beurs haalden en sindsdien volledig hun eigendom is. En zus Virginie haalt met een fortuin van 276 miljoen euro nog net de top 100. Dat omvat behalve het Italiaanse wijndomein het scheepvaartbedrijf Ebe – dat net als CMB droge massagoederen vervoert en een almaar grotere aandelenportefeuille.
Samengeteld behoren ze tot de twintig rijkste families van het land. Volgens iemand die de familie al jaren kent, zijn de Saveryssen zonder twijfel heel rijk, “maar pronken met hun rijkdom, glamour uitstralen en op adellijke titels azen, is niet aan hen besteed”. Een opsplitsing van het fortuin bij de familietak Marc Saverys waarbij drie van zijn kinderen elk ruim 240 miljoen euro ontvangen hebben, werd vorig jaar in alle stilte geregeld.
Zowel de tak van Nicolas als van Marc bezit een groot landgoed in de Ardennen. De link met de Ardennen heeft veel te maken met de interesse in de jacht. Verscheidene familieleden hadden ook lang een pied-à-terre in het Franse wintersportoord Courchevel. “Dat was wel in een tijd dat het nog niet supermondain was”, wordt eraan toegevoegd.
Generatiewissel
Wat de bedrijfsactiviteiten betreft, is de generatiewissel bij de familie Saverys volop aan de gang. Marc Saverys beet de spits af. In 2014 gaf hij de stok door aan Alexander en zijn twee jongere broers Michael en Ludovic. Hij is nog wel voorzitter van de raad van bestuur.
Bij de familietak van Virginie, de zus van Marc, is de opvolging de voorbije jaren stap voor stap uitgevoerd. Haar zoon Basile heeft sinds vorig jaar de leiding in handen van de familiale holding en is sinds eind vorig jaar ook voorzitter van het Italiaanse wijndomein. Hij is tegelijk ook topman van het familiale scheepvaartbedrijf.
Nicolas Saverys moet nog werk maken van de generatiewissel. Hij schuift zijn enige zoon Carl-Antoine steeds meer naar voren als zijn opvolger aan de top van Exmar.
Er is wel een rode draad als het gaat over wie de leiding in handen heeft of krijgt. “Duidelijk leiderschap is de regel. Er kan maar een de primus zijn”, is te horen. Bij de CMB is dat ceo Alexander Saverys. Bij Exmar is uitvoerende voorzitter Nicolas Saverys de primus. Dat Nicolas mails ondertekende met enkel de letter N, zou volgens grapjes voortvloeien uit zijn fascinatie voor de Franse legeraanvoerder Napoleon Bonaparte.
De leiderschapsstijl van de Saveryssen wordt omschreven als duaal. Vaak charmant, maar wel discreet. Tegelijk schrikken ze er niet voor terug om bikkelhard duidelijk te maken waar het volgens hen op staat.
De familie koestert ook een bedrijfscultuur waarin trouwe en bekwame topkaderleden zonder familiale banden meedraaien. Die kunnen zowel raadsman, rechterhand en uitvoerder zijn. Een verregaande loyauteit is een absolute vereiste. “Het zijn zeker geen jaknikkers en de familie is niet te beroerd om te luisteren en rekening te houden met hun inbreng. Tegelijk moeten ze altijd voor ogen houden dat de familie veeleisend is, niet terugschrikt voor moeilijke en uitdagende projecten en er dan op staat dat er niet wordt getreuzeld om die uit te voeren. Manager zijn in een van de bedrijven van de familie Saverys, dat is elke dag topsport.” Na de generatiewissel bij de CMB is de rol van de trouwe, niet-familiale topmedewerkers wel kleiner geworden.
Af en toe loopt het ook eens mis. Zo verliet de topman van Euronav, Hugo de Stoop, eind mei met onmiddellijke ingang het bedrijf omdat Alexander Saverys hem als de op een na grootste aandeelhouder de wacht had aangezegd. Ze botsten frontaal over de toekomst van de olierederij. Uit de gratie bij de ene Saverys betekent nog niet dat de familie de deur helemaal dichtgooit. Zo is De Stoop als bestuurder nog altijd nauw betrokken bij het reilen en zeilen van de familieholding van Virginie, de tante van Alexander.
Enkele jaren daarvoor in 2020 verliet de toenmalige financieel directeur en tevens schoonzoon van Nicolas Saverys bij Exmar ook van de ene op de andere dag dat bedrijf met als enige uitleg dat hij ervoor koos om andere uitdagingen aan te gaan.
Hockeyfamilie
De scheepvaartfamilie doet er alles aan opdat hun zakelijke samenwerking de familiale relaties niet in het gedrang brengt. ‘Zoals het bij degelijk opgevoede mensen betaamt’, antwoordde de toenmalige topman van de CMB Jacques Saverys toen hij eind 1992 de vraag kreeg wat hij vond van de manier waarop hij moest plaats maken voor Marc Saverys, de oudste zoon van zijn broer Philippe die kort voordien eigenaar was geworden van de scheepvaartgroep CMB.
In 2015 zag Virginie er geen graten in om zich te laten uitkopen, toen Marc Saverys en zijn zonen besloten om de CMB van de beurs te halen. Zonder Virginie die 16 procent van de CMB-aandelen had, was zo’n beursexit nooit gelukt. Ze had begrip voor het feit dat Marc CMB van de beurs wilde halen, is te horen.
Dat zij het uitkoopbedrag nadien herinvesteerde in een nieuwe rederij die zich net als CMB toelegde op het vervoer van droge massagoederen zoals ertsen, daarin zag Marc dan weer geen graten. De gehechtheid binnen de scheepvaartfamilie ligt Marc Saverys bovendien na aan het hart. Zijn kerstkaart is daarvan het symbool: hij houdt eraan om een foto te sturen waarop de hele familie staat.
De Gentse hockeyclub La Gantoise is ook een cruciale schakel in het aanhalen van de familiebanden. Zowel Exmar als CMB is er een grote sponsor van. Alexander Saverys en een van de schoonzonen van Nicolas zijn respectievelijk ondervoorzitter en voorzitter van de club. Dat duo beheert ook de horeca-activiteit van de hockeyclubs. Die familiale hockeysamenwerking is eveneens een succesverhaal. Zowel bij de mannen als bij de vrouwen werd La Gantoise dit jaar landskampioen.
