Wat bouwt Borealis precies?
Het Oostenrijkse Borealis is wereldwijd een van de belangrijkste producenten van polyolefinen, kunststoffen op basis van koolstof en waterstof. Een van de meest voorkomende polyolefinen is polypropyleen, een type plastic dat voorkomt in een breed gala aan producten: van rietjes en herbruikbare drinkflessen tot scheepstouwen en goedkopere wagens.
Het is in het kader van die polypropyleenproductie dat Borealis sinds 2019 bouwt aan een nieuwe fabriek in Kallo. In de nieuwe ‘propaandehydrogenatie-installatie’ zal het bedrijf propaangas omzetten naar propyleen. De fabriek zal jaarlijks 750.000 ton produceren. Aan de PDH-fabriek hangt een kostenplaatje van 1 miljard euro, de grootste Europese investering ooit voor Borealis.
Over welke gevallen van mensenhandel gaat het?
Politiediensten en de sociale inspectie ontdekten 55 slachtoffers van mensenhandel die aan de slag waren op een grote bouwwerf in de Antwerpse haven. Dat bevestigt het Antwerpse parket. Het gaat om Filipijnen en Bengalen, van wie de meesten in ons land verbleven met vervallen Hongaarse werkvisa.
Volgens andere bronnen werden ze door onderaannemers gerekruteerd en werkten ze als lassers en pijpfitters op de bouwsite van chemiebedrijf Borealis, waar tegen 2023 een nieuwe fabriek wordt afgewerkt. De 55 arbeiders logeerden in erbarmelijke omstandigheden op een industrieterrein in Deurne. Dat pand werd ontruimd. In samenwerking met de stad vonden de slachtoffers tijdelijk elders onderdak.
Maar de zaak blijft mogelijk niet beperkt tot die gevallen. Voormalig arbeidsauditeur en oud-rechter Ebe Verhaegen maakte begin mei al bezwarende informatie over aan de sociale inspectie nadat hij onregelmatigheden had vastgesteld bij de tewerkstelling van een Oekraïense arbeider die hij opving, en een vijftigtal collega’s.
Was Borealis op de hoogte van de wantoestanden?
Verhaegen bracht op dat moment ook een verantwoordelijke van de hr-dienst bij Borealis op de hoogte. Zij beloofden in mei de zaak te zullen onderzoeken. Gazet van Antwerpen kon communicatie inkijken waaruit afgeleid kan worden dat het chemiebedrijf zich vragen stelde bij de mogelijke impact op het bouwproject als het onderzoek van de sociale inspectie gevolgen zou hebben. Daarmee wordt duidelijk dat de directie van Borealis al minstens sinds mei op de hoogte was van sociale onregelmatigheden op zijn miljardenwerf.
Het bedrijf zegt zelf verbaasd en verontwaardigd te zijn over de beschuldigingen van mensenhandel. Het verklaarde ook te willen meewerken aan het gerechtelijk onderzoek. “Borealis eist van alle aannemers en zakenpartners dat zij alle wettelijke voorschriften, met inbegrip van de arbeidswetgeving, volledig naleven”, klinkt het in een persbericht.
Uiteindelijk besliste het bedrijf om het contract met aannemer IREM-Ponticelli tot nader order te schorsen. De werken op de werf worden ook drie dagen stilgelegd.
Hoe reageren de vakbonden?
Volgens socialistische vakbond ABVV gaat het om een aannemer met een bedenkelijke reputatie. “We verbazen ons erover dat Borealis met zo’n bedrijf in zee besloot te gaan”, zegt Robby Van Stappen, secretaris voor de chemiesector.
De vakbonden wijzen beschuldigend naar de praktijk van detachering, waarbij werknemers door hun werkgever naar een ander land gestuurd worden. De rechten van buitenlandse werknemers worden zo massaal omzeild, zegt het ABVV.
“In 2016 vroegen we in Antwerpen al een stedelijk charter tegen sociale dumping, toen voor openbare aanbestedingen”, zegt ABVV-secretaris bouw Tom Vercammen. “Zaken als deze tonen aan dat zo’n charter ook in de privé nodig is, op bedrijf- of sectorniveau.”
Hoe reageert de politiek?
Het kabinet van burgemeester Bart De Wever (N-VA) liet maandag aan Gazet van Antwerpen weten zeer zwaar te tillen aan deze vorm van economische uitbuiting. “Mensenhandel is op zich een gerechtelijke zaak”, reageert Johan Vermant, woordvoerder van de Antwerpse burgemeester. “Onze stedelijke rol is daarin vooral ondersteunend, waarbij steeds alle mogelijke bestuurlijke maatregelen gebruikt worden om schrijnende toestanden die in onze stad geen plaats hebben, te beteugelen.”
Vlaams minister van Economie en Werk Jo Brouns (CD&V) meldde woensdag dat de Vlaamse Sociale Inspectie de werktoelatingen van 314 andere buitenlandse werknemers op de site gaat natrekken. “Mensen moeten in eerlijke en correcte omstandigheden kunnen werken en als dat niet gebeurt zijn wij bereid om verdere stappen te ondernemen”, zegt hij.
