Een arbeidsovereenkomst is een contract tussen twee partijen: de werkgever en de werknemer. Dat is bindend. Maar soms wil een werkgever, om economische redenen, dat contract wel eens aanpassen. Kan dat? Gaan zijn werknemers akkoord, dan is er geen probleem zolang de sectorale minimumlonen worden gerespecteerd. Maar wat als er geen akkoord is, kan de werkgever de wijzigingen dan doorvoeren?
Sara Hamaekers, juridisch adviseur bij Acerta, geeft tekst en uitleg.
Je werkgever moet er voor zorgen dat je kan werken op de plaats, het tijdstip en de wijze die jij bent overeengekomen in de arbeidsovereenkomst. De werkgever mag in principe geen eenzijdige wijzigingen doorvoeren op dit vlak. De rechtspraak laat toe dat dit uitzonderlijk wel mogelijk is wanneer het gaat om economische redenen en als de arbeidsvoorwaarden niet essentieel zijn.
De werkgever mag geen eenzijdige wijziging doorvoeren wanneer de arbeidsvoorwaarden essentieel zijn en de wijziging belangrijk en definitief is. Doet hij dit toch, dan begaat je werkgever een contractbreuk. De rechter beschouwt doorgaans 4 elementen essentieel: loon, arbeid of functie, arbeidsduur en de plaats van tewerkstelling. Daarnaast kunnen ook de elementen waaraan beide partijen enorm belang hechten, essentieel zijn.
Als werknemer mag je geen te groot nadeel van je persoonlijke belangen aanvaarden. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een vast bedrag van een maandloon wordt verminderd of de plaats van tewerkstelling 100 kilometer wordt verplaatst.
Het loon is de tegenprestatie voor de arbeid die je levert. Dit kan dus nooit bijkomstig zijn. Een éénzijdige verlaging is niet mogelijk. Enkel bij economische moeilijkheden kunnen werkgevers met de vakbond onderhandelen en een eventueel akkoord opnemen in een collectieve arbeidsovereenkomst.
Of de functiewijziging belangrijk is, zal afhangen van hoe de functie omschreven werd in de arbeidsovereenkomst. Is deze slechts op een algemene wijze omschreven, dan kan de werkgever je andere taken opleggen zolang dit overeenstemt met uw kwalificaties, bevoegdheid en verantwoordelijkheden. Je werkgever mag je met andere woorden niet degraderen.
Wat de arbeidsduur betreft, hier kan de werkgever slechts beperkte wijzigingen doorvoeren wanneer het om organisatorische redenen nodig is. De overige wijzigingen en zeker de grote wijzigingen zoals het overschakelen naar nachtarbeid, moet in overeenstemming met de werknemer gebeuren.
Jouw functie bepaalt tevens je werkplek. Soms is bijvoorbeeld het wijzigen van de plaats van tewerkstelling een onderdeel van de functie, bijvoorbeeld in de bouwsector. Om te bepalen of de functie dus een essentieel element is, moet de gehele situatie bekeken worden.
