Donderdag is een damwand geplaatst op de site in Lillo waar de ethaankraker van Ineos zal komen. Het is een alternatief voor de eerstesteenlegging. Kort gezegd: de bouw van de ethaankraker is officieel begonnen. Tegen eind 2026 moet de kraker open gaan. Met het project is een investering van vier miljard euro gemoeid. De fabriek zal 450 rechtstreekse jobs creëren.
De kraker moet ethaan omzetten in ethyleen. Maar veertien milieubewegingen en lokale actiegroepen hebben samen beroep aangetekend tegen de kraker, omdat ze vinden dat die milieuvervuilend is.
Eén van de hoofdredenen van hun protest, is dat de kraker vertrekt vanuit ethaan, een bijproduct van het milieubelastende schaliegas, een fossiele brandstof dus. “Maar voor de productie zal deze kraker niet lang op fossiele brandstoffen werken”, zegt Jacques Vandermeiren, topman van de haven van Antwerpen-Brugge. “Ineos heeft voor deze fabriek een voorwaarde opgelegd gekregen: de fabriek moet binnen tien jaar klimaatneutraal zijn. Er is geen enkele reden om eraan te twijfelen dat Ineos die doelstelling zal halen. De kraker van Ineos zal na enkele jaren op groene waterstof kunnen draaien en dus geen CO2 uitstoten. Want vanaf 2028 zullen de eerste tonnen groene waterstof naar de haven van Antwerpen en Zeebrugge beginnen te komen, vooral vanuit Namibië en Oman. Tegen 2030 zal het al om miljoenen ton per jaar gaan. Ineos heeft voor zijn nieuwe fabriek 100.000 ton groene waterstof per jaar nodig. Dat is dus zeker haalbaar.”
Speelt Antwerpen straks tweede viool?
“Maar we zitten wel met een ander knelpunt”, zegt Jacques Vandermeiren. “Wij zullen die groene waterstof wel naar Antwerpen krijgen, maar we kunnen die amper naar Nederland en Duitsland vervoeren omdat er een gebrek is aan pijpleidingen. In Nederland en Duitsland is er veel meer dynamiek vanuit de overheid om daar iets aan te doen. Bij de Vlaamse overheid is die hoogdringendheid er nog niet, waardoor Antwerpen de tweede viool dreigt te spelen in het transport van waterstof. Op deze manier lopen we het risico om belangrijke investeringen kwijt te spelen. Er zou dus best deze legislatuur nog een beslissing worden genomen over het tracé waarop die pijpleidingen kunnen komen.”
De Vlaamse overheid wil wel ondergrondse pijpleidingen aanleggen om waterstof en andere producten te transporteren van de Antwerpse haven naar bijvoorbeeld het Duitse Ruhrgebied. Maar volgens de eerste plannen zouden daarvoor tientallen woningen moeten verdwijnen, onder meer in de Kempen. “Vandaag is er nog geen tracé geselecteerd”, zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA). “Ik heb de opdracht gegeven om de tracés die op tafel liggen beter te bekijken, zodat gebouwen, infrastructuur en natuur maximaal kunnen worden vermeden. In januari ga ik daarover een stand van zaken geven aan de regering. Daarna kunnen we pas concreter worden. Er zal in januari alleszins nog geen tracékeuze zijn.”
“Geen plasticfabriek”
Los van het verwijt over fossiele brandstoffen, wordt Ineos door de milieubewegingen ook verweten dat het een ‘plasticfabriek’ zou zijn. “Dat klopt niet”, zegt Jacques Vandermeiren. “De ethyleen die hier door Ineos zal worden geproduceerd, zal bijvoorbeeld worden gebruikt om de lekken in buizen te dichten, zodat er minder water wordt verspild.” Ineos benadrukt zelf ook dat de ethyleen die in Antwerpen wordt gemaakt, ook zal dienen voor onderdelen van windturbines, smartphones, textiel, onderdelen van wagens en vele andere zaken. Maar ook voor “verpakkingen om voedingsmiddelen langer te bewaren”, zoals plastic zakjes.
Ineos kan nog niet zeggen hoeveel procent van de ethyleen uit de toekomstige kraker in plastic zakjes terecht zal komen. “Onze fabriek gaat pas open in 2026. Tegen dan kan de markt er heel anders uitzien dan vandaag. We weten dat nu dus nog niet”, zegt het bedrijf.
