Bijna alle schepen ter wereld varen op diesel en stoten dus schadelijke stoffen uit. Volgens de Europese Unie wordt 4% van alle broeikasgassen, zoals CO₂, in Europa door de scheepvaart uitgestoten. Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge wil nu een pioniersrol spelen in het vergroenen van de scheepvaart. Het heeft daarom als eerste haven ter wereld een sleepboot in gebruik genomen die bijna uitsluitend op waterstof zal varen, en die dus amper CO₂ zal uitstoten.
De sleepboot werd met een dieselmotor gebouwd in Spanje. CMB.Tech, een onderdeel van het Antwerpse bedrijf CMB, heeft het schip in België omgebouwd zodat het als eerste sleepboot ter wereld op waterstof kan varen. De boot krijgt de naam Hydrotug 1.
Groene, maar ook dure primeur
“De kostprijs voor de Hydrotug 1 schommelt rond elf miljoen euro”, zegt Jacques Vandermeiren, gedelegeerd bestuurder van het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge. “We leasen de boot eerst twee jaar, en als we er tevreden over zijn, gaan we daarna tot de aankoop over. De Hydrotug 1 kan zowel op diesel als op waterstof varen. De bestuurder van de sleepboot moet gewoon op een knop drukken om van de ene aandrijving naar de andere over te schakelen. Maar de diesel zullen we alleen gebruiken om de boot op te starten. Onmiddellijk daarna zullen we overschakelen naar waterstof, tenzij in noodsituaties. Het zou kunnen dat we een dringende opdracht moeten uitvoeren en te weinig waterstof aan boord hebben. Dan kunnen we terugvallen op diesel, maar dat is de uitzondering.”
De Antwerpse haven mag dus pronken met een groene, maar ook met een dure primeur. De sleepboot is in aankoop zo’n 30% duurder dan zijn dieselbroertjes, én waterstof tanken is op dit moment maar liefst drie keer zo duur als diesel tanken. “Het is dus een serieuze meerkost, maar als niemand zijn schouders onder groene technologie zet, geraken we niet vooruit”, zegt Jacques Vandermeiren. “Deze Hydrotug is de eerste van onze tweeëntwintig sleepboten die op een groene technologie zal varen. Maar er zullen er nog veel meer volgen. Ik verwacht dat waterstof tegen 2027 of 2028 ongeveer even duur zal zijn als diesel. Dat komt omdat diesel in de scheepvaart vanaf volgend jaar door Europa extra wordt belast, en omdat er in de hele wereld steeds meer waterstofprojecten worden opgestart, waardoor waterstof goedkoper zal worden.”
“Tegen 2030 moeten al onze sleepboten samen 40 à 45% minder CO₂ uitstoten dan vandaag, en tegen 2050 moeten ze klimaatneutraal zijn”, zegt Jacques Vandermeiren. “We kijken trouwens niet alleen naar waterstof. Vanaf volgend jaar zullen we ook een sleepboot op de groene aandrijving methanol hebben en een sleepboot die door elektriciteit wordt aangedreven.”
Een Tesla met een diesel-motor
De technologie van de eerste sleepboot op waterstof ter wereld is gemaakt door CMB.Tech, de technische vernieuwingspoot van het bedrijf CMB. “Dit is onze eerste sleepboot op waterstof, maar we bouwen er nu al een tweede voor een privébedrijf in Japan. Die zal eind 2025 klaar zijn”, zegt Alexander Saverys, CEO van CMB. “Een sleepboot met een motor op waterstof is inderdaad duurder dan eentje op diesel, maar 5 à 10% van onze klanten zijn bereid om die extra investering te doen, omdat hun klanten, dat zijn bijvoorbeeld de grote winkelketens, daar naar vragen. En die winkelketens vragen ernaar omdat ze dat groene verhaal dan op hun beurt kunnen verkopen aan hun eigen klanten. Het voordeel van onze sleepboot op waterstof is dat die ook op diesel kan varen als het moet. Vergelijk het met een Tesla die ook op diesel kan rijden. Dat maakt het risico om naar dit soort boten over te stappen een pak kleiner.”
Grotere schepen op waterstof op komst
CMB heeft ook al twee andere kleinere boten gebouwd die grotendeels op waterstof kunnen varen. De Hydroville ligt in de Antwerpse haven en wordt gebruikt om de waterstoftechnologie te tonen aan mensen die daarin geïnteresseerd zijn. De Hydrocat wordt in Oostende gebruikt om onderhoudspersoneel naar windmolenparken op zee te brengen.
Vanaf 2025 wil CMB nog een grote stap verder gaan. “Er worden dan vier grotere vrachtschepen van vijfduizend ton opgeleverd die deels op waterstof zullen varen”, zegt Alexander Saverys. “Ze zullen op de wereldzeeën varen op diesel, maar in de havens kunnen ze overschakelen op waterstof of op een andere koolstofarme aandrijving.” De vier vrachtschepen worden vandaag in Vietnam gebouwd, en zullen zowel in Noord-Europa, Noord-Afrika, West-Afrika als op de Middellandse Zee worden ingezet.
