Wat is het potentieel van Antwerp Airport in de Vlaamse luchtvaart? Geert Noels boog zich met zijn adviesbureau Econopolis over verschillende scenario’s en heeft zijn rapport zopas voorgesteld aan een verzameling van beleidsmakers op alle niveaus, van de stad Antwerpen tot de Vlaamse regering, de infrastructuurbeheerder van de luchthaven.
Opdrachtgever Voka Antwerpen-Waasland is notoir voorstander van de luchthaven. Noels zelf is sinds vijf jaar ook piloot die vliegt op Deurne. De te verwachten kritiek dat het rapport eenzijdig naar de luchthaven kijkt, wuift hij weg. “We hebben onze technische berekeningen allemaal gemaakt. Dat ik piloot ben, heb ik nooit verborgen. Het is net een enorm voordeel om alles beter te begrijpen. Je kunt toch ook geen onderzoek voeren over de autosector als je niet zelf kunt rijden?”
De samenvatting van zijn omvangrijke studie? Nee, op deze manier aan het subsidie-infuus kan de Antwerpse luchthaven niet voort. Ja, er valt wel degelijk een mooi en rendabel project van te maken. Maar dan moet de politiek ingrijpende beleidskeuzes maken. Onder meer over deze vijf vaststellingen van Noels.
Wat voor Antwerpen geldt, geldt voor Vlaanderen
“De problematiek van de Antwerpse luchthaven is er een van heel Vlaanderen: er ontbreekt een luchtvaartstrategie”, zegt Noels. “Wallonië heeft die wel en kijk naar het resultaat. Charleroi heeft zich ontvouwd tot een internationale luchthaven die meer en meer passagiers wegtrekt van Zaventem, terwijl de cargoluchthaven van Luik tien keer zoveel trafiek heeft als die van Oostende. Nochtans heeft de Vlaamse economie veel meer belang bij een goede luchtvaartconnectie dan de Waalse. Er moet een algemene visie komen, met concrete plannen. Het gaat dus niet alleen om de Antwerpse luchthaven, die maar een kleine speler is in het Vlaamse geheel.”
Alles draait om connectie
“De toekomst van Antwerp Airport gaat niet alleen over tewerkstelling, maar vooral over connectie: hoe belangrijk vind je deze verbinding voor je regionale economie? Om die connectie te kunnen maken, zijn vlotte bereikbaarheid en aansluiting op andere bestemmingen een must.”
“Er is geen enkele luchthaven zonder een goede verbinding met het openbaar vervoer. Behalve Antwerpen. Nog straffer: er ligt een treinspoor pal naast. Een perron aan de luchthaven geeft meteen veel mogelijkheden. Wie met de wagen komt, moet door woonwijken passeren. Terwijl je vlakbij de Krijgsbaan (R11) hebt waarmee je zo een rechtstreekse doorsteek kunt maken. Kijk ook naar de aansluiting met andere luchthavens. In een samenwerking met Brussels Airport kan Antwerpen zich bijvoorbeeld profileren voor zakenluchtvaart”, zegt Noels.
Tegenstanders wijzen op de nabijheid van Zaventem die de Antwerpse luchthaven overbodig zou maken. “Je kunt altijd uitwijken, maar op een gegeven moment ben je dan als economische cluster toch zeer benadeeld. Alle grote wereldhavens hebben luchthavens. Antwerpen is een hybride regionale luchthaven met zakenlijnen, privé- en toeristische vluchten. Meer en goede verbindingen, daar zullen de Antwerpenaars zeker gebruik van maken.”
Er is veel meer dan luchtvaart mogelijk
Een luchthaven zonder visie op vastgoed is nooit rendabel, stelt Noels. Niet geheel verrassend concludeert hij dat ook die schoen stevig knelt in Antwerpen. “Je kunt op de luchthavensite perfect een brede economische hub ontwikkelen, met hoofdkwartieren van bedrijven, kantoren, hotels en conferentiecentrum. Er is ruimte genoeg, alleen is die nu heel inefficiënt ingevuld. Met zo’n ecosysteem versterk je de aantrekkelijkheid van de luchthaven. Dat is met succes gebeurd op Zaventem en in het buitenland. De overheid moet de lijnen uitzetten, maar uiteraard heeft ook de privésector zijn rol daarin te spelen.”
De toekomst is duurzaam
Nieuwe technologieën in de luchtvaart moeten de uitstoot en lawaaihinder voor de buurt fors terugdringen. “Veel mensen zijn zich er niet bewust van hoe de sector er over twintig jaar zal uitzien. Dat die ‘Tesla’s in de luchtvaart’ geen futuristische toestellen zijn, maar nu al gebruikt worden.”
De beschikbare ruimte op Antwerp Airport kan ook een grote rol spelen in de omschakeling naar groene energie, meent Noels. “Er is plaats genoeg voor zonnepanelen, die heel Borsbeek van elektriciteit kunnen voorzien. Daar heb je maar een tiende voor nodig van de oppervlakte die nu niet wordt gebruikt. Het potentieel is er om van Antwerp Aiport de meest duurzame luchthaven van West-Europa te maken.”
Antwerp Airport is in de steek gelaten
“Iedereen wil zogezegd het beste voor Antwerp Airport, maar in de praktijk zie je het tegenovergestelde. Alles wat kon gebeuren om een luchthaven met handicaps op te zadelen, is daar gebeurd”, meent Noels.
Is een luchthaven die niet zonder miljoenen euro subsidies per jaar kan wel de moeite om extra in te investeren? Noels spreekt van het verhaal van het kip en het ei. “Waarom zijn er niet meer lijnen die op Antwerpen vliegen? Als de infrastructuur ontbreekt, ga je die nooit aantrekken. Terwijl anderen het ontbreken van die nieuwe lijnen aangrijpen om investeringen in infrastructuur tegen te houden.”
“Mijn besluit is dat de luchthaven geen behoefte heeft aan subsidies, maar aan beleid en dan kan je zonder subsidies verder. Het is nu aan de politiek om te beslissen. Niemand zal de moed hebben om er zelf de stekker uit te trekken. Maar als de bereidheid om te investeren er niet is, zal de luchthaven zachtjes gewurgd worden en uitdoven. Dat kan een keuze zijn. Maar dan moet je ook beseffen: een sluiting is onherroepelijk.”
