Al sinds 1977 zit Proviron in Hemiksem. De naam is een samenvloeiing van ‘process’ en ‘environment’: oprichter Leo Michiels wilde industriële processen ontwikkelen die zo duurzaam mogelijk waren. Gaandeweg evolueerde Proviron van een ingenieursbedrijf naar een producent van tussenproducten in de chemie.
“We willen de verbinding maken tussen de grondstoffen en de toepassingen”, zegt huidig CEO Wim Michiels. Samen met zijn broer Mark nam hij in 2007 het roer over van vader Leo. Proviron heeft productievestigingen in Hemiksem, Oostende en de VS. In 2011 opende een afdeling in China. Met 240 medewerkers en vorig jaar 80 miljoen euro omzet is Proviron geenszins een klein bedrijf te noemen. “Maar in de wereld van de chemie zijn we slechts een luis in de pels van de grote multinationals.”
Proviron biedt een breed arsenaal aan producten, met onder meer ijsverwijderaars voor luchthavens en vervangproducten voor antibiotica in veevoeder. Het bedrijf zet zwaar in op onderzoek en ontwikkeling. “Innoveren is wat onze familie drijft”, zegt Wim. “Eigenlijk ondernemen we om te kunnen innoveren. Die prioriteit is soms niet goed voor onze winstgevendheid, daar moeten we op letten.”
Microalgen
Terwijl Wim in 2007 de rol van CEO overnam, stortte Mark zich voltijds op de ontwikkeling van één innovatief product: microalgen, eencelligen die de meesten onder ons kennen als het goedje dat zwembaden bevuilt of een groen laagje op vijvers legt. Microalgen zijn gemakkelijk en relatief goedkoop te kweken en hebben tal van toepassingsmogelijkheden: van supplementen in dierenvoeding, tot gewasbescherming en zelfs alternatieve eiwitbron voor mensen.
Ook Vlaanderen gelooft in de toekomst van microalgen, zo sterk dat Vlaams minister voor Innovatie en Landbouw Hilde Crevits (CD&V) mei uitriep tot maand van de alg. Een delegatie van de Commissie Landbouw bracht in dat kader vorige week een bezoek aan het kweeksysteem van Proviron, wereldwijd uniek in zijn soort.
“De uitdaging is om één soort te kweken”, zegt Mark. De meeste microalgen worden in de openlucht gekweekt, in speciaal daartoe aangelegde vijvers. Die open systemen zijn echter gevoelig voor contaminatie door andere soorten: lastig als je mikt op specifiek één van de honderdduizenden verschillende soorten algen.
Van buiten naar binnen
In 2007 nam Proviron daarom een patent op een gesloten reactorsysteem, dat met weinig materiaal heel gericht microalgen kan produceren. Het eerste plan was om de kweek met zonlicht in de buitenlucht te doen, met in 2012 een grote proefopstelling met reactoren op stortplaats Hoge Maay in de Antwerpse haven. Maar omdat de zon het in België vaak laat afweten, verhuisde Proviron het systeem in 2017 naar binnen.
Binnen gebeurt de kweek in rijen kasten met daarin plastic buizen waarin water rondgepompt wordt. Door zonlicht na te bootsen met gekleurde ledlampen en te spelen met de toevoeging van nutriënten en CO2, kunnen de wetenschappers van Proviron de ideale omstandigheden creëren om een specifieke soort microalg te gaan kweken. “Op dit moment produceren we een twaalftal soorten algen, elk met hun eigen samenstelling, kleur en geur. Vijf daarvan zitten al in de verkoop”, zegt Wim.
Royco soep
De algen worden in gevriesdroogde vorm verkocht en ingezet in de aquacultuur: als voedingsstof in kwekerijen van vis, garnalen en schaaldieren. Grote kwekerijen produceren hun algen zelf in open systemen, maar Proviron kan een product bieden dat kwaliteitsvoller én goedkoper is. “Het is alsof we met Royco soep stappen naar bedrijven die elke dag zelf verse soep maken. Ons product is lang houdbaar en altijd van dezelfde kwaliteit. Het is voor de kwekerijen ook goedkoper dan het onderhoud van een eigen kweeksysteem.”
In Hemiksem kan Proviron zo’n 3 ton gevriesdroogde microalgen per jaar produceren. “Dat is peanuts vergeleken met de grote producenten. Maar er is niemand die op onze manier produceert, niemand die zo geautomatiseerd kan werken. We hebben de mogelijkheid om snel op te schalen, afhankelijk van de vraag. En omdat we zo geautomatiseerd kunnen werken, zijn bij zo’n opschaling niet veel extra mensen nodig.”
Naast aquacultuur worden de Proviron-microalgen ook al in beperkte mate in cosmetica verwerkt. Maar Proviron ziet ook culinaire mogelijkheden. “Onze pakjes algen hebben elk een heel typische geur en smaak. Ze zijn perfect veilig voor menselijke consumptie, we hebben het zelf al geprobeerd”, zegt Mark. “Maar het is nog niet toegelaten om ze als voedingsproduct te verkopen en de Europese goedkeuring is een lang en duur proces. Daarom blijven we ons voorlopig richten op de aquacultuur.”
De microalgentak van Proviron kost na vijftien jaar nog steeds meer geld dan hij opbrengt. “We investeren onze winst van andere producten in de ontwikkeling van onze microalgenproductie omdat we erin geloven. We hebben nu zicht op twee grote contracten. Halen we die binnen, dan kunnen we dit jaar voor het eerst break even draaien”, zegt Wim.
