Eerder dit jaar besliste de federale regering om de waterstofstrategie van vorig jaar een update te geven. Groen geproduceerde waterstof wordt gezien als een hoeksteen van de energietransitie, in de eerste plaats als energiebron voor de industrie en zwaar transport, maar ook in de elektriciteitssector en de bouw. Na de uitbraak van de oorlog in Oekraïne is de nood om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen nog groter geworden.
De herziening was al gepland voor de oorlog in Oekraïne uitbrak, maar volgens Energieminister Tinne Van der Straeten (Groen) is bij de update wel degelijk rekening gehouden met de gevolgen van de crisis. “We moeten zorgen dat we onze import van energie kunnen veiligstellen. Daarom hebben we drie verschillende invoerroutes voor waterstof gedefinieerd: langs de Noordzee via pijpleiding, vanuit het Middellandse Zeegebied via pijpleiding, en een scheepvaartroute voor andere delen van de wereld.”
De federale strategie moet van België dé Europese draaischijf voor de invoer en doorvoer van waterstofmoleculen maken. Ook neemt de regering zich voor om te investeren in nieuw onderzoek naar waterstoftechnologie, schrijft ze wetten om een efficiënte markt voor waterstof mogelijk te maken en komt er een Belgische ‘Waterstofraad’ om Belgische bedrijven te ondersteunen in het buitenland.
“We staan op een keerpunt”
Volgens Premier Alexander De Croo (Open VLD) moeten de overheid en de industrie de energiecrisis samen aangrijpen om werk te maken van de transitie naar waterstof. “Twee maanden geleden waren heel wat mensen geschokt toen ik zei dat er vijf moeilijke winters aankomen”, zegt De Croo. “Maar vandaag zie ik niets dat die voorspelling tegenspreekt. Het is belangrijk dat we dit moment goed gebruiken, want hebben de kans om een gigantische stap voorwaarts te zetten.”
De premier vergelijkt de situatie van vandaag zelf met de periode na de Tweede Wereldoorlog. “Toen richtte Europa de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal en Euratom op. We staan opnieuw op zo’n keerpunt. Er is een Europese strategie nodig. Want het gaat ook om onze veiligheid: om Europa te stabiliseren, moeten we onze energietoevoer stabiliseren.”
Sleutelrol voor Antwerpse haven
De Croo, Van der Straeten en staatssecretaris voor Relance Thomas Dermine (PS) kwamen hun nieuwe waterstofstrategie voorstellen in het Antwerpse Havenhuis. “Dat is geen toeval”, zegt Jacques Vandermeiren. Volgens de havenbaas is een centrale rol weggelegd voor de haven van Antwerpen-Zeebrugge. “Een van de belangrijkste drijfveren voor de fusie met Zeebrugge was ook de energietransitie, om een sleutelrol te spelen in zowel de import als de lokale productie van waterstof.”
Zeebrugge en Antwerpen vullen elkaar inderdaad goed aan: de aardgasinfrastructuur van Zeebrugge kan ingezet worden voor de invoer, in Antwerpen bevind zich met de grote petrochemische cluster een belangrijk potentieel klantenbestand. Op beide locaties zijn plannen voor een waterstoffabriek, om een deel van de productie hier te organiseren. Maar het merendeel van waterstof zal geïmporteerd worden vanuit landen met veel zon of wind om het waterstof op groene wijze te produceren.
Zal Antwerp-Bruges dan op een nieuw front strijd leveren met onder meer Rotterdam om zo veel mogelijk trafiek aan te trekken? “Er zal altijd concurrentie zijn met de naburige havens voor de trafiek van containers en andere goederen. Voor energie is het verhaal een beetje anders”, zegt Vandermeiren. “We zullen zo’n grote hoeveelheden moeten importeren dat één haven absoluut niet voldoende zal zijn. Daarvoor hebben we iedereen nodig, Rotterdam, Hamburg, ook North Sea Port.”
Toch is de concurrentie niet helemaal weg. “Het wordt een Europese samenwerking, maar met Port of Antwerp-Bruges, zijn wij wel het beste geplaatst om snel stappen te zetten”, besluit Vandermeiren.
