Toeristen uit de hele wereld zakken naar Antwerpen af om diamanten te kopen. Maar in eigen land zijn diamantairs minder populair. Tot in het absurde toe zelfs: banken willen diamantairs geen zichtrekening of lening geven. In de bankenwereld is te horen dat het geld van diamantairs wel eens uit witwasaffaires zou kunnen komen. En als dat wordt ontdekt, kan de bank mee schuldig worden verklaard en riskeert ze hele hoge boetes.
Rob van Beurden (63) is al veertig jaar diamanthandelaar. “Ik ben woensdag naar de bank geweest om een krediet voor een woning aan te vragen”, zegt hij. “De bankbediende was heel enthousiast, omdat mijn vrouw en ik maar de helft van het bedrag voor de woning willen lenen. Maar toen vroeg hij me wat mijn beroep was. ‘Zelfstandige in de juwelensector’, antwoordde ik. Dat deed de boeken toe. ‘Ik kan u nu al vertellen dat er vanuit Brussel een negatief advies zal komen’, zei de bankbediende. En dat alleen maar omdat ik in de diamant werk!”
Het is niet de eerste keer dat Rob dit meemaakt. “Ik wilde een tijd geleden ook een krediet voor een auto afsluiten, maar dat ging dus niet”, zegt hij. “Daardoor heb ik de lening moeten aangaan bij de autohandelaar zelf, maar dat gaat via een buitenlandse bank, en die lening is 1% duurder. Maar ja, ik had geen keuze.”
Zichtrekening openen? Dertien keer nee
Rob heeft niet alleen een probleem om leningen af te sluiten. “Een zichtrekening voor mijn twee vennootschappen bekomen, is een lijdensweg”, zegt Rob. “Ik heb dertien Belgische banken aangeschreven, en kreeg nergens een positief antwoord.” Hoe kan hij dan zaken doen? “Ik gebruik een betalingsplatform, waarop stortingen kunnen worden gedaan”, zegt Rob. “Maar ik kan er geen geld mee opnemen en er niets mee betalen in winkels. Bovendien hangt er een zwaard van Damocles boven mijn hoofd. Vroeger deed ik de betalingen voor mijn zaak via een ander betalingsplatform. Toen dat platform werd overgenomen door een Spaanse bank, heeft die bank alle diamantairs buitengegooid. Dat zou nu opnieuw kunnen gebeuren.”
“Ik betaal eerlijk mijn belastingen en heb nog nooit last veroorzaakt. En toch word ik door alle Belgische banken als onbetrouwbaar beschouwd.”
Rob van Beurden
Ook Robs persoonlijke rekeningen, die dus los staan van zijn vennootschappen, worden geblokkeerd. “Het komt erop neer dat ik vooral moet leven van spaargeld dat op een Nederlandse rekening staat”, zegt Rob. “Het is ongelooflijk. Ik betaal al decennialang eerlijk mijn belastingen en heb nog nooit last veroorzaakt. En toch word ik door alle Belgische banken als onbetrouwbaar beschouwd.”
Loze belofte van Kris Peeters
Wat Rob meemaakt, is al jaren typisch voor de hele diamantsector. In de zomer van 2018 verkondigde toenmalig minister van Economie Kris Peeters (CD&V), die toen ook lijsttrekker bij de Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen was, voor een publiek van diamantairs dat er een voorakkoord was met de banken om tot een basisdienst te komen, en dat de lijdensweg van veel diamantairs dus snel ten einde zou zijn. We zijn nu vier jaar later, en er is niets veranderd.
In 2020 is in de Kamer wel de ‘basisbankdienst’ goedgekeurd. Die houdt in dat een bank een geldige reden moet opgeven als ze een diamantair weigert. Het moet die reden meedelen aan de Federale Overheidsdienst Economie. Als een diamantair drie keer wordt geweigerd, kan de overheid een bank verplichten om de diamantair een zichtrekening te geven.
Dermagne belooft een oplossing
Maar de wet wordt nog steeds niet uitgevoerd. Er is nog geen Koninklijk Besluit. “Er is vertraging opgelopen omdat we nog rekening moesten houden met opmerkingen van de Raad van State, bijvoorbeeld over de uitwisseling van persoonsgegevens”, zegt minister Dermagne. “Tegen december van dit jaar zal alles zeker in orde zijn en zullen diamantairs en ondernemers in andere sectoren die worden getroffen zeker een zichtrekening bij een bank kunnen openen.”
Met de basisbankdienst kunnen diamantairs eindelijk een rekening openen, maar ze zullen nog steeds geen leningen kunnen aangaan. “Dat is waanzin”, zegt minister Dermagne. “Een diamantair vertelde me dat hij geen lening kon aangaan om een nieuwe lasercutter te kopen. Dat tart alle verbeelding. Ik ga er tijdens mijn ministerschap voor zorgen dat diamantairs wel leningen kunnen aangaan.”
