De geur van koffie waait me tegemoet als ik binnenstap bij Helios. Het is zondag, maar achter de gesloten rolluiken is er toch heel wat bedrijvigheid. Feliciano en zijn zoon Lorenzo branden de koffiebonen, terwijl Juliette Mosca de winkel op orde zet. “Met die koffie is het allemaal begonnen”, vertelt Juliette.
In 1925 startten Edmond en Carline, de nonkel en tante van Juliettes grootouders, een koffiebranderij met ook een groot aanbod van thee, cacao, chocolade en snoep. “Die winkel was eigenlijk al een conceptstore avant la lettre. In die periode was dat ongezien, revolutionair zelfs.”
De oorsprong van de naam Helios blijft een mysterie. “Waarschijnlijk kozen Edmond en Carline voor een Griekse of Latijnse naam omdat dat toen erg in de mode was”, denkt Juliette. “Net zoals Leonidas dat ook deed. Zelfs de cinema’s in de buurt hadden zulke namen: Corso en Flora.” Edmond en Carline hadden geen kinderen en gingen vaak op reis. Juliette vermoedt dat ze de naam Helios tijdens een van hun reizen tegenkwamen.
Toen het koppel in 1945 met pensioen ging, namen Juliettes grootouders Jean en Juliette Drieskens de winkel over. Zij breidden het gamma nog uit met doopsuiker. In de winkel staken de ouders van Juliette een handje toe. Dat was een normale zaak in die tijd. Sindsdien wordt de zaak van vrouw op vrouw doorgegeven.
In 1970 kwam Helios in handen van Jeannine en Ernesto, de ouders van Juliette Mosca. “In die tijd ging het er nog heel anders aan toe”, herinnert Juliette zich uit haar jeugd. “De winkels waren veel later open, tot een uur of 9 ’s avonds.” Veel mensen kwamen voor de filmvertoning een boodschappenlijstje binnenbrengen, om de bestelling na afloop op te halen.
“Mijn ouders zijn veel te bescheiden. Eigenlijk zijn we bij Helios trendsetters, want de producten die wij hier verkopen, zie je later ook in supermarkten”
Lorenzo
“Het koopgedrag was ook helemaal anders. Koekjes en snoep werden per gewicht verkocht. De mensen sloegen ineens voor een week of langer in.” Met het verdwijnen van de cinema’s en de opkomst van de televisie kwam daar verandering in. “In de jaren zeventig deden ook de supermarkten hun intrede in Vlaanderen. Dat had ook invloed op het koopgedrag van de mensen.”
Juliette en haar man Feliciano zijn dus de vierde en huidige generatie. Ze blijven trouw aan de authentieke producten. “Kwaliteit staat hier voorop. Elk product heeft zijn verhaal dat we vertellen.” Toch blijven Juliette en Feliciano heel bescheiden. “Veel te bescheiden”, voegt zoon Lorenzo er snel aan toe. “Eigenlijk zijn we bij Helios trendsetters, want de producten die wij hier verkopen, zie je later ook in supermarkten.”
De winkel van vandaag biedt nog steeds een allegaartje van producten. Naast de zelfgebrande koffiebonen zijn er liefst 120 verschillende soorten thee. Er is ook een stevig aanbod aan pralines. “Die komen van verschillende leveranciers”, verklapt Juliette. “Zo heb je een rijk palet met een heel grote verscheidenheid.”
Wat schepsnoep betreft, staan er ongeveer zeventig verschillende soorten in de toog. Het aanbod van zuurtjes, muizen, zoutjappen en colaflesjes is overweldigend. Bij Helios zijn ook de geschenkmanden, vaak met Antwerpse streekproducten en Italiaanse delicatessen, heel populair.
Michel Follet
Klanten komen van heinde en verre naar Berchem afgezakt. In de kerstperiode staat ook radio-icoon Michel Follet geduldig aan te schuiven in de lange rij. Hij is al meer dan dertig jaar klant. “Ik hou van de georganiseerde chaos hier”, vertelt hij. “Als ik mijn beurt moet afwachten, vind ik dat niet erg. Dan kijk ik rond en vraag me af wat er allemaal in die dozen bovenop de kasten zit.”
Follet woonde hier vroeger in de buurt en kwam toen veel regelmatiger over de vloer. “Ik had zelfs een item in mijn radioprogramma op Joe waarbij ik elke week een gesprekje over snoep had met Juliette.” Zelf noemt Follet zich geen grote snoeper, behalve dan chocolade, marsepein en Spaanse dropstaafjes. “Van die snoepjes die je vroeger uit de bakken kon ‘draaien’. Maar deze bieden echt een vuurwerk van smaken.”
“Ik hou van de georganiseerde chaos hier. Als ik mijn beurt moet afwachten, vind ik dat niet erg. Dan kijk ik rond en vraag me af wat er allemaal in die dozen bovenop de kasten zit”
Michel Follet
Helios ontving in 2010 ook ‘De gouden glimlach’, een onderscheiding voor de beste buurtwinkel. “Toen het jaar nadien ook de bloemenwinkel waar ik regelmatig kwam die prijs kreeg, dacht iedereen dat ik de mysteryshopper was”, glimlacht de radiomaker.
Bij Helios wordt iedereen alleszins met de glimlach verwelkomd. “Wij maken inderdaad nog tijd voor onze klanten. Sommigen komen hier van generatie op generatie”, weet Juliette. “En onze kinderen zijn ook overal in de buurt bekend. Als ze naar de slager of de bakker gaan, weten ze daar zelfs al wat ze moeten meegeven.”
Voorrang aan de zus
Die kinderen zijn de volgende generatie die Helios ooit kan overnemen. Als de traditie gerespecteerd wordt, wordt Katrien dan de eigenares. “Ik geef graag voorrang aan mijn zus”, vertelt Lorenzo. “Zij woont momenteel wel in Italië. Als het zover is, zal ze een keuze moeten maken. Maar we hebben – hopelijk – nog tien jaar de tijd om dat te bekijken.” Lorenzo is er wel zeker van dat de zaak in de familie blijft en dat de authenticiteit van Helios bewaard blijft. “Maar als ik de zaak uiteindelijk zou overnemen, leg ik het accent nog iets meer op de koffie.”
Het jubileum wordt gevierd met een nieuwe koffie-blend genaamd 1925 en een chocoladereep met koffiesmaak, gefabriceerd door HolyCow Chocolate. En op zondag 2 februari is er een groot feest voor de klanten in CC Corso, de vroegere cinema. “Dat is wel op uitnodiging, om het een beetje in de hand te houden.” De genodigden zullen dan naar hartenlust kunnen snoepen. “Misschien moet ik ook maar een stand van het Rode Kruis bestellen”, grapt Juliette.
Het hele jaar door zullen er nog speciale aanbiedingen zijn en wordt er een product aangeboden aan de prijs van de 1925-koffie. “Zo bedanken we de klanten die generaties lang trouw zijn gebleven aan Helios en die hopelijk nog lang zullen blijven komen.”
