De werknemers van Galápagos kregen het nieuws woensdagochtend te horen op een bijzondere ondernemingsraad. “Dit is al de vierde herstructurering in vier jaar tijd”, zegt Diana Minten, secretaris van de socialistische vakbond BBTK. “De vorige is nog maar in januari 2024 afgerond. Het personeel is in shock. De werknemers zagen dit nieuws totaal niet aankomen. Ze moeten nu de kans krijgen om het te verwerken. De emoties moeten nog komen. We gaan hun reacties bundelen en meenemen in het sociale overleg.”
Lees ook: Biotechbedrijf Galapagos splitst in twee en schrapt 200 banen in Mechelen
Bij de vorige herstructureringen werden telkens enkele tientallen mensen ontslagen. Nu heeft de directie van Galápagos de intentie om in een klap tweehonderd banen in Mechelen te schrappen, en nog eens honderd banen in de vestigingen in het buitenland. De afdeling in Frankrijk gaat bijvoorbeeld dicht.
Waarom voert Galápagos zo’n zware herstructurering door? Er zijn meerdere redenen.
1. Grote tegenslag gehad
Galápagos zit in een moeilijke periode. Het doet veel onderzoek, maar heeft vandaag geen product op de markt waarmee het geld kan verdienen. Tot begin 2024 had het wel Jyseleca in zijn portfolio. Dat is een pil die wordt gebruikt voor de behandeling van reumatoïde artritis, dus voor mensen die pijn hebben in hun gewrichten. Maar Galápagos kreeg geen toestemming om dat product in de Verenigde Staten te verkopen en de verkoop in Europa verliep niet zo goed. Het heeft de rechten op de pil dan maar verkocht aan een Italiaans bedrijf. Daardoor heeft Galápagos dus geen product meer op de markt, en krijgt het ook weinig inkomsten binnen.
2. Meer focus op onderzoek dat sneller tot een product kan leiden
Galápagos doet eigenlijk twee soorten dingen: het ontwikkelt een therapie die uitbehandelde kankerpatiënten zonder operatie kankervrij kan maken, en het doet onderzoek naar kleine moleculen die ooit kunnen uitmonden in een pil voor de behandeling van een ziekte.
Met die revolutionaire kankerbehandeling (die de car-T-celtherapie wordt genoemd) gaat het de goede richting uit. Enkele tientallen uitbehandelde patiënten met het non-Hodgkin-syndroom (een vorm van lymfeklierkanker) hebben via een infuus al gemanipuleerde cellen toegediend gekregen, waardoor ze na meer dan een jaar kankervrij waren. Dat revolutionaire onderzoek blijft bij Galápagos. Tegen 2028 zou Galápagos een behandeling op de markt kunnen brengen en er dus geld mee kunnen verdienen. De tachtig werknemers die in Mechelen overblijven, zullen zich daarmee blijven bezighouden.
Maar de job van de mensen die in de afdeling kleine moleculen zitten, is wel bedreigd. Het duurt nog veel jaren voor die moleculen kunnen uitmonden in een pil, en Galápagos wil zich nu liever focussen op onderzoek dat binnen afzienbare tijd iets kan opbrengen.
Wil dat zeggen dat al die mensen werkloos zullen worden? Dat is niet zeker. Galápagos wil het onderzoek dat die mensen doen, niet zomaar weggooien. Het zoekt dus bedrijven die de activiteiten rond de moleculen willen overnemen. Het is mogelijk dat die bedrijven, die dus nog moeten worden gezocht, de werknemers van Galápagos ook overnemen.
3. Het wil (een beetje) van de Amerikanen af
Galápagos heeft in 2019 een overeenkomst gesloten met het Amerikaanse bedrijf Gilead, waarin staat dat Gilead het recht heeft om de producten van Galápagos in de hele wereld te verkopen, behalve in Europa. Bijna alle opbrengsten zijn dan voor Gilead. De Amerikanen kunnen instappen als een onderzoek van Galápagos zich in ‘fase 2’ bevindt, dus als het op een beperkt aantal patiënten wordt getest. Gilead moet dan 150 miljoen euro aan Galápagos betalen.
“Maar als een product enkele miljarden euro opbrengt, is dat voor ons niet meer interessant, want dan missen we veel inkomsten”, zegt Marieke Vermeersch, woordvoerder van Galápagos. “We hebben die overeenkomst afgesloten toen we een andere strategie hadden en toen we bijvoorbeeld nog niet aan die car-T-celtherapie deden. We zijn dat inmiddels wel beginnen doen, maar Gilead doet dat ook. Dat wringt soms een beetje. En dus hevelen we die overeenkomst met Gilead over van Galápagos naar een ander bedrijf.”
Geen last meer van de Amerikanen dus, om het zo botweg te zeggen. De overeenkomst met Gilead wordt ondergebracht in een nieuw Belgische bedrijf, dat voorlopig SpinCo zal heten. Dat bedrijf heeft nog geen werknemers, maar krijgt wel 2,5 miljard euro mee om overnames te doen van andere bedrijven die onderzoek voeren naar bijvoorbeeld kanker of immunologie (aandoeningen van het afweersysteem).
De beurskoers
SpinCo gaat trouwens ook naar de beurs. Aandeelhouders van Galápagos zullen ook aandelen van SpinCo krijgen. Daar worden later meer details over bekendgemaakt.
Galápagos is niet helemaal van de Amerikanen af, want Gilead behoudt een kwart van de aandelen. Veel plezier hebben de aandeelhouders van Galápagos de laatste jaren niet aan hun belegging gehad. De beurskoers is in vijf jaar tijd gedaald van 192 naar 28 euro. Daar kon het nieuws over de herstructurering niets aan veranderen.
