Het Grootmeesterspaleis in de Maltese hoofdstad, waar ook de president kantoor houdt, is een van de mooiste gebouwen van de eilandengroep in de Middellandse Zee. Met zowat 300.000 bezoekers per jaar is het meteen ook de meest bezochte erfgoedsite van Heritage Malta. Een van de absolute blikvangers in het paleis zijn de historische wandtapijten. Ze hangen er al sinds 1710 in de Tapestry Chamber, na een moeilijke reis waarbij ze bijna verloren gingen aan zeerovers.
De Maltese ambassadeur Clint Tanti en Noel Zammit, CEO van Heritage Malta, bij het eerste wandtapijt dat De Wit restaureerde. — © Dirk VertommenGrootmeester Ramon Perellos y Roccaful bestelde ze in 1708 bij de beroemde Gobelins-manufactuur in de Franse hoofdstad Parijs. Ze tonen exotische fauna en flora, al kwamen ze door de tand des tijds al even niet meer tot hun recht. “De laatste restauratie dateerde van honderd jaar geleden en ze waren zichtbaar vuil. De wandtapijten oogden ook een stuk donkerder en er zaten zwarte vlekken op”, zegt Noel Zammit, CEO van Heritage Malta.
De kleurenpracht na restauratie spreekt boekdelen. — © Dirk VertommenNa drie eeuwen reisden ze net voor de zomer voor een grondige restauratie naar het atelier van de familie De Wit in Mechelen, een wereldleider in de sector. De grootste erfgoedinstellingen en musea op onze aardbol, denk aan het Louvre in Parijs en de National Trust in het Verenigd Koninkrijk, zijn er trouwe klanten. In het atelier in de Schoutetstraat zijn specialisten intussen klaar met de restauratie van het eerste meesterwerk uit het Grootmeesterspaleis.
“De schakeringen in de lucht waren niet te zien. We zijn heel blij en trots om dit verbluffende resultaat en we kijken er naar uit om het publiek in Malta er opnieuw van te laten genieten”
Noel Zammit – CEO Heritage Malta
“We zijn in de wolken. Ik heb de wandtapijten nooit zo levendig gezien, met prachtige en heldere kleuren. De schakeringen in de lucht waren niet te zien. We zijn heel blij en trots om dit verbluffende resultaat en we kijken er naar uit om het publiek in Malta er opnieuw van te laten genieten”, vertelt Zammit.
Heritage Malta ging niet over één nacht ijs in de zoektocht naar een geschikte partner om de bijzondere collectie wandtapijten te conserveren. “Vijftien jaar geleden had een specialist van De Wit ons al advies gegeven over hoe we onze collectie best konden conserveren”, zegt Noel Zammit. Voor de restauratie klopte zijn organisatie wat graag aan bij het gerespecteerde Mechelse huis.
De Koninklijke Manufactuur restaureert in totaal tien historische wandtapijten. — © Dirk VertommenPierre Maes, directeur van het familiebedrijf, leidt de belangrijke Maltese gasten rond in het atelier. De eerste grote opdracht als er een wandtapijt binnenkomt, is het op een uiterst zorgzame manier reinigen. “Het laatste wat je wilt, is dat je wollen tapijt krimpt in de was. Met aerosol- en vacuümtechnieken die we zelf ontwikkelden ontdoen we de tapijten van alle vuil. Zelfs vervormingen krijgen we er op die manier uit”, vertelt hij. Heel dat proces vraagt een dag werk. “Omdat de reiniging gepaard gaat met nevel, houden we met een camera alles nauwgezet in de gaten”, zegt Maes.
Kreuken zijn nefast
Eens de reiniging afgerond is, ziet het wandtapijt er al een heel stuk beter uit. Een wereld van verschil, maar het echte werk moet dan nog beginnen. Pierre Maes troont ons mee naar het epicentrum van het familiebedrijf, het atelier waar de tapijten worden geconserveerd. “We versterken hier onder andere verzwakte zijden partijen. Met het blote oog zijn die ingrepen nauwelijks te zien, maar ze bepalen wel de toekomstige conservatie van de kunstwerken”, legt de directeur uit.
Van zodra de restauratie klaar is, worden de tapijten uitgerust met een ophangsysteem waarbij ze niet hun eigen gewicht moeten dragen. “Kreuken zijn nefast”, klinkt het. Intussen maken de Maltezen ook werk van een opknapbeurt van de Tapestry Chamber zelf, inclusief het rieten dak en de beschilderde plafonds. Tegen de zomer van 2026 hopen ze alle wandtapijten opnieuw thuis te hebben. “We organiseren dan een groot evenement en een tentoonstelling om ze opnieuw te tonen aan het publiek”, zegt Noel Zammit van Heritage Malta.
“Het laatste wat je wilt, is dat je wollen tapijt krimpt in de was”, zegt Pierre Maes, directeur van De Wit. — © Dirk VertommenEerst moeten de wandtapijten, die elk zo’n veertig kilogram wegen, nog in Malta geraken. Een klus die herinneringen oproept bij Clint Tanti, de ambassadeur van Malta in ons land. “Toen ik twee jaar geleden in België aankwam, was mijn eerste werk het regelen van het transport voor de 29 gerestaureerde wandtapijten uit de kathedraal van Valetta. Ook die zijn indertijd hier in Mechelen gerestaureerd. Ik weet nog dat ze extreem blij waren met het resultaat”, zegt Tanti
In zijn vrije tijd is de Maltese ambassadeur een geregelde bezoeker van Mechelen. “Het is mijn favoriete stad in België. Eens per maand kom ik hier op zaterdag met mijn gezin naar de markt”, zegt hij. Tanti verwacht dat hij nog wel meer in Mechelen zal passeren, ook bij De Wit. “Ik denk dat de Koninklijke Manufactuur nog werk vanuit Malta mag verwachten. We zijn gezegend met een grote rijkdom aan erfgoed en dat willen we goed bewaren voor de toekomst”, vertelt Clint Tanti.
