De kmo die niet innoveert verliest marktaandeel, dreigt te verworden tot een zombie en kan zelfs op termijn de boeken moeten neerleggen.
Sommige kmo’s menen dat innovatie iets voor grote bedrijven is. Niets is minder waar. De meeste innovaties komen van kmo’s. Wie denkt aan innovatie, denkt vaak aan technologie, maar het is veel meer dan dat. Het kan gaan over andere marketing, verpakking, distributiekanalen, klantengroep, nieuwe producten, enzovoort. De Oostenrijkse economist, vader van de innovatie-economie, Joseph Schumpeter, stelde dat innovatie collaboratie inhoudt. De ondernemer die stiekem innoveert in zijn of haar tuinhuisje, beschermd van pottenkijkers, komt zelden tot concrete resultaten. Innovatie is gebaseerd op samenwerking en diversiteit.
“Nokia ging er van uit dat de voornaamste functie van een gsm telefoneren was en miste zo de smartphone rage.”
Rudy Aernoudt
Innovatie verloopt volgens het proces van creatieve destructie, stelt Schumpeter. Het oude model of oude product loslaten, exnovatie zoals dat heet, is het zwakke punt van veel bedrijven. Kodak wilde de printfoto’s niet loslaten omdat foto’s drukken vaste inkomsten genereerde en maakte zichzelf wijs dat de digitale foto’s een tijdelijk fenomeen waren. Nokia ging er van uit dat de voornaamste functie van een gsm telefoneren was en miste zo de smartphone rage. Grote ondernemingen schatten vaak de toekomst volledig fout in of durven hun businessmodel niet tijdig in vraag te stellen. Voor kmo’s geldt hetzelfde: op tijd inzien dat een bepaald goed of dienst geen toekomst meer heeft en er tijdig mee ophouden, is essentieel en kostenbesparend.
Lees ook: Onze columnist reist naar China: “Liggen hier nog kansen voor onze kmo’s?”
Slechts een op de veertien ondernemingen is een innovatieleider. En jij?
Nu kan men denken dat iedere kmo innoveert. Dat klopt niet. Als men innovatie meet op basis van de investeringen in onderzoek en ontwikkeling ten aanzien van de omzet, dan wordt een bedrijf als niet-innovatief beschouwd als die verhouding minder dan 0,1% bedraagt. Je kan deze oefening dus zelf doen voor jouw kmo. Op basis van die definitie zijn 74% van de Europese ondernemers innovatie-inactief. Van de 26% bedrijven die actief zijn in innovatie, is 7% ontwikkelaar, doet 12% aan graduele innovatie (bijvoorbeeld productverbetering) en wordt 7% beschouwd als innovatieleider. Die laatste ontwikkelen nieuwe producten en/of productieprocessen. Innovatieleiders zetten ook op termijn de beste resultaten neer.
Innoveren kost geld, maar brengt op
Op het Europees innovatiescorebord behoort België tot de top vijf van meest innovatieve Europese landen na Zweden, Finland, Denemarken en Nederland. En qua innovatie zijn de kmo’s met hun flexibiliteit de voorlopers. Grote ondernemingen werken maar al te graag samen met kmo’s ter zake en ook dat is een opportuniteit voor de kmo. Heel wat grote ondernemingen hebben corporate venture fondsen met als doel de innovatieve projecten van kmo’s te financieren.
Lees ook: Stem hier op jouw favoriete product uit de regio
En nu we het toch over financiering hebben, wist u ook dat de nieuwe Europese onderzoeksprogramma’s Horizon voor de periode 2025- 2027 uit zijn? Om in aanmerking te komen voor deze innovatiesteun dienen consortia steeds een kmo mee aan boord te nemen. De domeinen die in aanmerking komen voor steun zijn onder andere projecten inzake gezondheid, voeding, ruimtevaart, digitaal, klimaat en milieu. De kmo die graag een nieuw idee uitwerkt kan tot drie miljoen euro steun krijgen van de Europese Innovatieraad. Ook op Vlaamse niveau financiert VLAIO-haalbaarheidsstudies en innovatieve projecten van kmo’s. En België zou België niet zijn als er ook federaal niets bestaat. Kmo’s genieten gedeeltelijke vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers.
Mijn advies aan de kmo: combineer Europese, Belgisch federale en Vlaamse steun om innovatie betaalbaar te houden en zo competitief te blijven. Want innovatie betekent productiviteit, nieuwe producten en lange termijnperspectieven. Ik ben ook benieuwd wie de Made in award voor beste lokaal en innovatief product in de wacht zal slepen. Spannend!
