Cafetaria- of flexplannen, waarbij werknemers hun eindejaarspremie, bonus of een stukje van hun loon kunnen inruilen voor een of meer extralegale voordelen naar keuze, zijn niet meer weg te denken uit onze bedrijven. Jaarlijks stellen tienduizenden mensen via zo’n plan zelf hun verloning deels samen. Pensioensparen mag dan al de populairste keuze blijven (zie grafiek hieronder), vakantiedagen bijkopen is opgerukt naar de tweede plaats: één op vijf kiest er al voor. Dat leert onderzoek van HR-expert Acerta Consult op basis van de cafetariaplannen van 11.000 Belgen.
Work-life balance
‘”We spreken van een enorme groeispurt met liefst 82 procent. Bijna een verdubbeling in één jaar tijd”, zegt Ellen Roelants, experte verloning bij Acerta Consult. “Blijkbaar zijn almaar meer mensen op zoek naar een haalbare work-life balance. En extra vakantiedagen helpen daarbij. Maar ook voor bedrijven kan het interessant zijn om extra verlofdagen te laten bijkopen, bijvoorbeeld om het mentaal welzijn van hun werknemers te verhogen of om werknemers extra vakantie te kunnen gunnen bij een dip in de workload.”
Nog opmerkelijk: de achteruitgang van thuiswerk- en mobiliteitsopties. “Een werknemer heeft natuurlijk niet elk jaar een nieuwe computer of smartphone nodig. Hetzelfde geldt voor de fiets. Van die laatste weten we dat bijvoorbeeld een fiets leasen niet per se via een cafetariaplan moet. De echte populariteit van de fiets in het woon-werkverkeer zal dus groter zijn dan onze cijfers laten uitschijnen (ca. 5 procent, red.). Over de auto moeten we dan weer vaststellen dat de elektrificatie er blijkbaar niet toe leidt dat werknemers meer budget aan een wagen toekennen.” Integendeel, de wagen scoort slechts 2,57 procent.
Koele minnaars
Toch zijn niet alle werkgevers fan van het systeem. Deze week nog stelden de toplui van VDL Groep en GRW, de overnemers van de failliete busbouwer Van Hool, in Gazet van Antwerpen de vele verlofdagen in ons land in vraag. De VDL-CEO wees erop dat het bedrijf al vele werkdagen kwijt is aan speciale stelsels zoals vaderschapsverlof, zwangerschapsverlof en deeltijds werken. “Wij gunnen onze medewerkers natuurlijk al die voordelen”, zo klonk het. “Maar we moeten ons een belangrijke vraag stellen: in welke mate zijn we nog competitief met de rest van de wereld? Als bedrijven in andere landen goedkoper zijn, missen we opdrachten en zal dat in België en Nederland gepaard gaan met verlies van werkgelegenheid.”
Ellen Roelants begrijpt die kritiek, maar kaatst de bal terug: “Het mooie aan cafetariaplannen is dat je als bedrijf zélf bepaalt óf je er een aanbiedt – ik kan me inbeelden dat het ene bedrijf zich daar al beter toe leent dan het andere – én wat je dan op het keuzemenu zet. Niet elk cafetariaplan bevat de optie om vakantiedagen bij te kopen. En als het die keuze wel aanbiedt, bepaalt het bedrijf zelf hoeveel dagen je maximaal kunt kopen. Bovendien, en dat is wellicht nog belangrijker, zien we dat flexibel verlonen een pluspunt is om medewerkers aan boord te houden en nieuwe mensen aan te trekken.”
“Geen luxe, maar verwacht”
Dat laatste bevestigt ook een bevraging van hr-bedrijf Attentia. Daaruit blijkt dat voor meer dan twee op de drie werknemers tussen 18 en 34 jaar (69 procent) het aanbieden van ‘flexibele verloning’ – waarvoor het cafetariaplan een essentiële pijler is – meespeelt bij de keuze van werkgever. Hoe jonger, hoe groter de impact, zo blijkt. En dat niet alleen bij het kiezen van een nieuwe werkgever: 81 procent van de 18- tot 34-jarigen zegt dat de flexibele verloning (zeker) een reden is om bij hun huidige werkgever te blijven. Bij de oudere generaties speelt dat een pak minder.
“Voor de jongste generatie werknemers is flexibiliteit in hun loonpakket niet langer een luxe, maar een verwachte standaard”, zegt Kevin Potie, expert flexibel verlonen bij Attentia. “De generatie die minder belang hecht aan flexibiliteit, zal de komende jaren van de arbeidsmarkt verdwijnen en volledig vervangen worden door mensen voor wie het wél een must is. Flexibele verloning biedt bedrijven, groot en klein, dus een duidelijk competitief voordeel in een krappe arbeidsmarkt.”
