Hip en ontzettend populair waren ze, de vegan kaneelrolletjes van Peas. Iedereen kende Peas. Toch ging de zaak eind januari failliet. Zes jaar na hun eerste vegan dessertwinkel in Hasselt, en een jaar na de opening van een tweede winkel in Antwerpen, dienden zaakvoerders Els en Davy zelf het faillissement in. En dat zorgde voor de wildste verhalen. Zeker omdat ze een jaar eerder 241.000 euro ophaalden bij 78 investeerders, die hun geld grotendeels kwijt zijn. “Voor de buitenwereld kwam het faillissement heel plots, maar wij hebben die beslissing niet van de ene op de andere dag genomen. Daar is heel goed over nagedacht”, doet Els voor het eerst het volledige verhaal. “Davy en ik zijn niet meer samen, maar dat is al meer dan twee jaar zo. Het laatste jaar zijn we samen blijven werken. We hebben nog steeds de beste verstandhouding. Dat is niet de reden van de stopzetting.”
Waar liep het dan mis?
Els: “Een energiecrisis, de nasleep van corona, hoge inflatie: alles heeft er erg ingehakt. Het was een combinatie van factoren, wat niet wegneemt dat wij als ondernemer wellicht ook fouten hebben gemaakt. Hasselt was een succes. Het idee om een tweede en derde winkel in Antwerpen en Leuven te openen was er snel. Maar na corona kregen we geen kapitaal bij de bank. Daarom hebben we crowdlending (een vorm van crowdfunding, nvdr.) opgestart. Antwerpen ging open in 2022, maar alles wat pré-corona gebudgetteerd was bleek 30 procent duurder. Een maand na de opening brak de oorlog in Oekraïne uit. De omzet viel onmiddellijk terug. De energieprijzen stegen heel snel, mensen waren bang om geld uit te geven. In Antwerpen voelden we vrij snel dat het moeilijk ging zijn. Uiteindelijk hebben we zonder personeel gewerkt, onze eigen lonen teruggeschroefd. Maar op een bepaald moment voel je dat het moeilijk gaat worden zonder extra financiering.”
– “Je bent nooit thuis, je verwaarloost je gezin. Voor ons was het eerder een eindpunt van een heel moeilijk jaar, dan het begin van een moeilijke periode.” – Els Berx
Waarom gingen jullie niet gewoon verder met Hasselt als enige zaak?
“De twee winkels zaten onder één vennootschap en we hadden de omzet van twee winkels nodig om onze investeerders van de crowdlending terug te betalen. We hadden nog een kleine lening bij de bank, maar dat was het probleem niet. Wij hadden op zich helemaal geen slechte cijfers. We hebben de eerste jaren fantastisch goede omzetten gedraaid. Dat is ook de reden waarom wij die crowdlending mochten doen. Maar de cijfers zijn enorm snel veranderd in 2021 en 2022. Als we niet zelf gekozen hadden om de boeken neer te leggen, was het ook gebeurd.”
Was het een moeilijke beslissing?
“Uiteraard. Maar voor ons was dat eerder een eindpunt van een heel moeilijk jaar, dan het begin van een moeilijke periode. De laatste zes maanden van Peas waren veel zwaarder. Je werkt dag en nacht. Je rijdt afwisselend op en af naar Antwerpen. Je bent nooit thuis, je verwaarloost je gezin, je gezondheid. We hebben producten toegevoegd, met de prijs gespeeld. Davy en ik hebben echt alles uit de kast gehaald. Wil dat zeggen dat we geen fouten hebben gemaakt? Neen. Maar dat is ondernemen. Je moet risico’s nemen, beslissingen maken. Niet elk ondernemersverhaal loopt positief af. Zelfs niet het verhaal dat heel positief lijkt. Mensen zien vaak niet wat je moet doen om een zaak draaiende te houden.”
Davy heeft in 2022 ook een hartaanval gehad?
“Zeventig of tachtig uur per week werken was geen uitzondering. We waren op. Stress is nooit goed. Davy heeft het letterlijk bijna met zijn leven bekocht. Davy en ik waren niet meer samen, maar we woonden dicht bij elkaar. Hij belde mij, en ik bracht hem naar het ziekenhuis. Het was een hartaanval. Waren we een paar minuten later, dan was hij er niet meer. Het was heel nipt. Dat was een eyeopener: willen we nog wel werken aan dit tempo? Toch begon hij vrijwel onmiddellijk na zijn hartaanval opnieuw te werken. Soms heb je geen keuze. Je moet verder. We zaten vast.”
– “Zeventig of tachtig uur per week werken. We waren op. Davy heeft het letterlijk bijna met zijn leven bekocht. Zijn hartaanval was een eyeopener.” – Els Berx
Hoezo?
“Je moet die investeerders elk jaar terugbetalen. We hadden nog een buffer voor een nieuwe winkel in Leuven. De eerste terugbetaling hebben we met die buffer gedaan. Maar dan weet je: volgend jaar moeten we weer betalen. Tot december hebben we gehoopt dat het najaar voor een kentering zou zorgen, maar die is er niet gekomen. Dan moet je beslissen. In januari vroegen we het faillissement aan. Een paar maanden later zijn we ook persoonlijk failliet verklaard.”
Wat betekent dat persoonlijk faillissement?
“Dat je van nul opnieuw moet beginnen. Je bedrijf gaat failliet, maar we zijn ook ons eigen vermogen volledig kwijt. Niet dat dit nog veel was, geloof me. Maar alles wat we bezaten met een financiële waarde, zijn we kwijt. Als je een nieuwe bankrekening wil openen, wil geen enkele bank je nog. Dan denk je: in wat voor wereld ben ik terechtgekomen? Ik heb bijna 20 jaar voor verschillende Limburgse bedrijven gewerkt, een bloeiende zaak gehad. En dan dit. Maar goed, ook dat gaat voorbij.”
Peas was nochtans heel populair…
“Mensen kwamen van over heel Vlaanderen naar Peas. Maar als een gebakje 3,5 of 4,5 euro kost, moet je er heel veel verkopen om een mooie omzet te halen. Het lag niet aan het product. Het lag niet aan de populariteit. Maar je moet 365 dagen per jaar genoeg stuks verkopen. Hasselt was populair, maar het is en blijft een provinciestad. Natuurlijk was daar ook minder concurrentie. Achteraf hebben we ons afgevraagd: was Antwerpen of Leuven wel een goede keuze? Wie zal het zeggen? Ik weet alleen dat niets zoveel waard is dan je gezondheid. Zelfs een zaak waar je zes jaar van je leven voor gegeven hebt, vervalt in het niets als iemand zijn gezondheid op het spel staat.
– “Je bedrijf gaat failliet, maar we zijn ook persoonlijk failliet verklaard. Als je een nieuwe bankrekening wil openen, wil geen enkele bank je nog.” – Els Berx
Ook jij hebt een klap gehad?
“Ik heb pas achteraf gevoeld wat het met je lichaam doet, als je zes jaar onder spanning werkt. Ik heb de eerste zes maanden niet gewerkt. Ik wilde wel, maar de mensen rondom mij brachten me op andere gedachten. Niet alleen fysiek was dat nodig, ook mentaal. Davy en ik: wij waren Peas. Iedereen kende Peas. Maar na zo’n verhaal: waarvoor sta je dan? Dat vond ik heel pittig. De enige manier om daar achter te komen is tijd. Het heeft erin gehakt. Je hebt alles gegeven. Je hebt mensen teleurgesteld. Je hebt jezelf voor een stuk teleurgesteld. Je moet met die teleurstelling leren omgaan. En met de zeer harde reacties die we kregen. Dat was heel pittig.”
Welke harde reacties?
“Mensen die het niet begrijpen: hoe kun je zoveel geld opgehaald hebben, en daar niets meer van over hebben? Maar als ik heel kort door de bocht mag zijn: die mensen hebben geen idee hoe een bedrijf in elkaar zit. De zotste verhalen over Davy en mij zijn rondgegaan. De meerderheid was begripvol, maar je focust toch op de kleine minderheid die het nodig vindt om commentaar te geven. Ook sommige investeerders waren hard. Een investeerder heeft zelf wel gezegd: als investeerder moet je je ook bewust zijn van het risico. Zij hadden inzicht in onze cijfers. Maar je start natuurlijk met het idee dat het lukt.”
Zou je het opnieuw doen?
“Ondernemerschap is bijzonder leerrijk. Het is heel uitdagend, je moet veel beheersen, veel durven. Ondernemerschap is heel mooi, maar het is ook heel pittig. Wij hadden heel weinig eigen middelen. Dan ben je afhankelijk van de bank, of van een systeem als crowdlending. Zijn dat de beste wegen? Ik weet het niet. We hadden geen andere. Ik weet niet of ik dat nog opnieuw zou doen. Maar voor ons was dat de enige mogelijkheid.”
– “Onze zoon weet dat niets vanzelf komt. Hij heeft er mooie lessen uit gehaald. Misschien ook een aantal lessen die we hem hadden kunnen besparen.”- Els Berx
Jullie hebben ook een zoon. Hoe gaat hij met de situatie om?
“Aleksander is nu veertien. We hebben hard gewerkt, zijn veel van huis geweest. Hij heeft onze afwezigheid natuurlijk gevoeld. Nu apprecieer ik des te meer de tijd die ik wél voor hem heb. Al besef ik dat ik het misschien beter anders had aangepakt. Maar we zijn op die trein gestapt, en je moet mee. Hij heeft er ook veel van geleerd. Hij is een fantastische zoon die heel zelfstandig is, die weet dat niets vanzelf komt. Hij heeft er mooie lessen uit gehaald. Misschien ook een aantal lessen die we hem hadden kunnen besparen.”
Intussen werk je opnieuw. Wat doe je?
“Ik werk als freelance marketeer. Ik heb altijd in de marketing en communicatie gewerkt. Met Peas heb ik online enorm veel ervaring opgedaan. Dat deden we goed: we waren heel bekend omdat we onze social media goed aanpakten. Ik heb nu op Instagram ook een account waar ik vegetarische en veganistische gerechten deel: Bord vol Geluk. Maar dat is een hobby. Of ik nog bak? Ik ga heel eerlijk zijn: ik bak niet zo heel graag. Bakken is een exacte wetenschap: je moet afwegen, het moet juist zijn. Ik kook meer vanuit het gevoel. We hadden het bakken al een paar jaar uitbesteed. Voor ons ging het in de eerste plaats over ondernemen: we wilden een merk uitbouwen. Dat leek geslaagd. Maar uiteindelijk toch niet.”
Je bent ook door Foodlab in Hasselt geselecteerd om je eigen kombucha te ontwikkelen. Vertel eens.
“Foodlab is een Limburgs project dat aspirant-ondernemers ondersteunt, in het ontwikkelen van foodconcepten. Ik maak al een tijdje kombucha, gefermenteerde thee. Je start met thee, suiker en een schimmel of soort van zwam. Die zwam eet de suikers op. Door dat fermentatieproces krijg je een thee zonder suikers. Dan volgen de smaken: bij de tweede fermentatie voeg je fruit toe. Daar gaat het voor mij om: ik wil met lokaal Haspengouws fruit werken. Daarom is het een interessant project voor Foodlab. Advies en ondersteuning zijn gratis, je betaalt enkel een kost om gebruik te maken van hun labo. Ik mag dus mijn kombucha fermenteren in een gecontroleerde omgeving. Zo kan ik alles testen en meten: van pH-waarden tot suiker en welk fruit het meest geschikt is.”
– “Ik ga eerlijk zijn: ik bak niet zo heel graag. Bakken is een exacte wetenschap: je moet afwegen, het moet juist zijn. Ik kook meer vanuit het gevoel.” – Els Berx
Ga je opnieuw ondernemen?
“Als dit project leidt tot een eerlijk en kwalitatief lokaal product, dan ga ik daar misschien iets mee doen. Maar dat zal een zijproject zijn. Mijn ambitie is absoluut niet om een product te maken dat in de supermarkt ligt. Als je in een restaurant op niveau gaat eten, schenken ze vaker kombucha als alternatief voor de aangepaste wijnen. Zoiets zou ik heel leuk vinden. Als ik nog iets onderneem, dan is het uit passie voor eten en drinken. Ik wil nooit meer op diezelfde manier ondernemen. Ik heb beseft dat er veel meer is dan werken. Ik ben dankbaar voor de rit die Davy en ik gereden hebben. Het waren heel zware tijden, maar tegelijk was het een mooi parcours. Een levensles, die we nooit vergeten. Zo willen we terugkijken. Zonder spijt.”
